________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૪૧૩
પણ જાતની વિશેષ તૈયારી વગર તેઓ ત્યાં પહોંચી ગયાં. શ્રી શારદામણિદેવીના સાક્ષાત્ માતૃસ્વરૂપનું વર્ણન તેમનું આકર્ષક વ્યક્તિત્વ, સરસ વાકછટા અને જવાહર કરતાં ભગિની નિવેદિતા ઉપરનું વર્ણન કરે છે. નારીનું લાલનાં બહેન તરીકે પણ તેઓ દરેક જગ્યાએ સત્કાર માતૃસ્વરૂપ તો મહિમામય છે જ; તેમાં પણ શ્રી શારદામણિ પામ્યાં. જે જગ્યાએ સભાને સંબોધતાં ત્યાં માનવમેદનીમાં દેવી તે શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસનાદેવના આધ્યાત્મિક સંપૂર્ણ શાંતિ થઈ જતી. અનેક લોકો તેને સાંભળવા સાથીદાર. તેમની સાધનાની સાક્ષાત માતૃશક્તિ તેમના આવતાં. બીજા દિવસે વર્તમાનપત્રમાં સચિત્ર વિજ્યા- જીવનમાં ઊતરી આવેલી. ભગવાનની સહાયક કરુણા અને લક્ષમી પંડિતનું ભાષણ છપાતું. ઈ.સ. ૧૯૪૭માં ભારતને વાત્સલ્યધારા એવા શ્રી શારદામણિ માત્ર રામકૃષ્ણ દેવનાં સ્વતંત્રતા મળી તે સમયે વિજ્યાલક્ષ્મી પંડિતને રાજદૂત શિષ્યોનાં જ વત્સલ માતા ન હતાં, માત્ર કલકત્તાનાં બનાવી રશિયા મોકલ્યાં હતાં. ઇ.સ. ૧૯૫૩ માં સંયુક્ત લોકનાં જ માતા ન હતાં પરંતુ તેઓ તો સમગ્ર વિશ્વનાં રાસંઘની મહાસભાના અધ્યક્ષપદે તેમની વરણી થઇ. માતા હતાં. કારણુ શ્રી રામકૃષ્ણદેવે એમનામાં આદ્યશક્તિ આમ તેમને ભારત તેમજ વિશ્વના પ્રથમ મહિલા” નું માતાનું અવતરણ કરી પૂજા કરી હતી. આવા શ્રી શારદાગૌરવ મળ્યું. તેમનું વિવિધ ક્ષેત્રે જે પ્રદાન છે તેનું મણિમાની જીવનકથા પણ અદ્ભુત છે, પ્રેરક છે, આધ્યામહત્વ ઘણું જ છે. અત્યારે તેમની ઉંમર ૮૧ વર્ષની ત્મિક અભીસુઓને પથપ્રદર્શક છે. છે પરંતુ તેમની ગતિશીલતા, સામાજિકતા તથા રાજનૈતિક
શરૂઆતમાં “શારદા” નામે જેને સંબોધન કરવામાં તાની દષ્ટિએ તેઓ સદાય વિકાસશીલ રહ્યાં છે. તેમની
આવતું તે જ શારદા આગળ જતાં ભારત તેમ જ વિદેશમાં જાગૃતિ, બુદ્ધિ પ્રતિભા અને કર્મઠતા ઉ૯લેખનીય છે. તેમને
શ્રીમા તરીકે ઓળખાવા લાગ્યાં. તેમનો જન્મ ૨૨ ડિસેનિવૃત્ત જીવન પસંદ નથી. તેથી આજે પણ કામ કરવાની
મ્બર ૧૮૫૩માં પશ્ચિમ બંગાળના બાંકુડા જિલ્લાના ઉત્સુકતા અને તત્પરતા ક્ષીણ થયાં નથી. તેમની ગણના
જયરામવાટી નામના ગામમાં થયો હતો. તેમના પિતાશ્રી વિશ્વની મહાન લોકપ્રિય મહિલાઓમાં થાય છે. ભારતીય
શ્રી રામચંદ્ર મુખપાધ્યાય અને માતુશ્રી શ્રી શ્યામ સ્વાધીનતા સંગ્રામના ઇતિહાસમાં આ મહાન મહિલા
સુંદરી ધાર્મિક મનોવૃત્તિવાળા તેમ જ પરંપરાગત રીતિવિજયાલક્ષમી પંડિતનું નામ સદા અમર રહેશે,
રિવાજોમાં દઢ વિશ્વાસ ધરાવનાર ચુસ્ત બ્રાહ્મણ હતાં. શ્રી મા શારદામણિ દેવી
જમીનની ઊપજ તેમ જ ધાર્મિક કાર્યોમાં પૂજારી તરીકે
કામ કરીને જે આવક થતી તેમાંથી કુટુંબનું ભરણએક તીવ્ર મધુર પ્રેમ કે જે કદી ઈન્કાર ન કરે,
પિષણ કરતાં હતાં. દરેક કાર્યમાં તેઓ ઈશ્વરને સાથે એવા આશીર્વાદ કે જે આપણા સમગ્ર જીવનમાં વણાઈ
રાખીને જ આગળ ચાલતાં. શ્રી શારદામણિદેવીના મતે જાય એવી સંનિધિ કે જેનાથી આપણે દૂર ન જઈ
- “જો તેઓ આધ્યાત્મિક આદેશાનુસાર જીવન જીવ્યાં શકીએ. એવું હદય કે જેમાં આપણે હંમેશ સલામતી
ન હોત તો તેમને ત્યાં તેમના બાળક તરીકે દેવી તત્ત્વ અનુભવીએ, અતલ માધુય, અતૂટ બંધન, નિર્ભેળ પવિ
અવતાર લેત જ શી રીતે ?” ત્રતા ઓ બધુ જ અને તેથી ય વધારે તે મા !
શારદામણિ પોતે જ ઘરમાં મોટી બહેન હતાં. તેમના – ભગિની નિવેદિતા.
ભાઈ એ કજિયાખોર, સ્વાથી તેમજ લોભી મનોવૃત્તિબી શારદામણિદેવીનું જીવન ભારતીય સંસ્કૃતિનું વાળા હતા. પરંતુ તેમાંથી એક ભાઈને શારદામણિના અનન્ય અને અજોડ રૂ૫ છે. ગૃહસ્થ ધર્મ અને સંન્યાસ, દિવ્યસ્વરૂપની ઝાંખી થઈ હતી તેથી બીજા જન્મમાં પણ શક્તિ અને માતૃત્વ, પતિસેવા અને અઘતમ સાધના ત્યાગ તે શારદામણિને પિતાની બહેન તરીકે જ મેળવવા ઈચ્છતા અને બંધન, સમર્પણ અને સ્વીકાર જેવાં કબ્દોના સુમેળ તા. થી દક્ષિણેશ્વરમાં અને પછી શ્રી રામકૃષ્ણના શિષ્ય શારદામણિ પોતાના વિવિધ કાર્યમાં ગૂંથાયેલાં રહેતાં વચ્ચે તેઓ જે જીવન જીવી ગયાં, જે આદર્શ મૂક હતાં. તે માતાને રસેઈ કાર્યમાં મદદ કરતાં, ખેતરમાં ગયાં, જે પ્રેરણા આપી ગયાં અને આધ્યાત્મિક જીવનને કાલા વીણવા જતાં, પશુઓને ઘાસચારો નીરતાં ઉપરાંત જે પ્રકાશ પાથરી ગયાં તેનું ઉદાહરણ સમગ્ર વિશ્વમાં નાના ભાઈઓની સંભાળ રાખતાં. અવારનવાર તેઓ મળે તેમ નથી.
પિતાના નાના ભાઈની સાથે શાળાએ જતાં અને સમય
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org