Page Text
________________
४०४
વિશ્વની અસ્મિતા
તેઓ સાક્ષાત્ સેવામૂર્તિ હતાં. કલકત્તામાં જ્યારે લશ્કર અને ચેકિયાતે ટાળો અથવા મૃત્યુ પામે જેથી મહાભયંકર પ્લેગ ફાટી નીકળે ત્યારે કલકત્તાની ગલીએ બીજા લોકો તમે જે શિખર સર કરવા મળ્યા હતા તેને ગલીએ ગંદાં ઝુંપડાંઓની અંદર નિવેદિતાનું પ્રેમાળ પહોંચવા તમારા મૃત શરીર પરથી ચઢાણ કરી શકે. કોઈ સ્વરૂપ ફરી વળતુ. મઠના સાધુઓ, યુવાનો, વિદ્યાથીઓ પણ ભેગે ભારત દેશ સ્વતંત્ર થવો જ જોઈ એ.” વિદેશી વગેરેને એકત્રિત કરી આરોગ્ય, સ્વચ્છતા, સેવા અને હોવા છતાં તેઓ નખશિખ ભારતના હતાં. તેમનું રોમ શશ્રષાની વ્યવસ્થિત યોજના અધ્યક્ષપદના હેઠળ ઊભી થઈ રોમ ભારતીય બની ગયું હતું. તે સમયના રાષ્ટ્રીય નેતા ગઈ. એક વખત તે ગંદી ગટર સાફ કરનાર કેઈ ન સુરેન્દ્રનાથ બેનરજી તે કહે છે – “તે પિતાના શરીરના હતું તો તેમણે હાથમાં ઝાડુ લઈને તે ગંદી ગટર પણ રોમેરોમથી ભારતીય હતાં. પોતાના અસ્થિની આંતર સાફ કરી હતી. પ્લેગની મહામારી દરમિયાન ગરીબેને મજજા સુધી.” બિપિનચંદ્ર પણ કહે છે, “ મને સંદેહ પૂરતી દવા મળે તેની કાળજી રખાય. એ માટે તે સમયે છે કે કોઈ પણ ભારતીયે ભારતને એ રીતે સ્નેહ કર્યો તેઓ દૂધ ને ફળ પર જ રહેતાં હતાં. છતાં તેમણે દૂધ હશે જે રીતે નિવેદિતાએ કર્યો છે.” પીવાનું છોડી દીધું કે જેથી બચેલા પિસા રોગીઓની
ભારતનું ગૌરવ વધે, ભારતને મહિમા વધે, હિંદુ દવામાં વાપરી શકાય. એમના પ્રેમમય સ્વરૂપનું બીજું
સંસ્કૃતિની મહાનતાને વિશ્વને પરિચય થાય એ માટે દર્શન બંગાળનાં ગામડાંઓમાં દુષ્કાળ અને બીજે વરસે
એમણે એમના યુરોપના પ્રવાસમાં અસંખ્ય પ્રવચનો વિનાશક પૂરો ફરી વળ્યાં અને લાખ લેકો ધરબાર વગર
આપ્યાં; ઉપરાંત એમણે લખેલાં અનેક પુસ્તકો પણ ભારનિરાધાર બની ગયાં, વાહન વ્યવહાર ખોરવાઈ ગયો હતો,
તીય જીવન, સમાજ, ધર્મ, કલા, અને સંસ્કૃતિનો પ્રત્યક્ષ મહિનાઓ સુધી લોકો ઝાડનાં પાંદડાં ખાઈને રહ્યાં હતાં
પરિચય આપે છે. તેમણે ભારતીય કલાકારે અવનીન્દ્રતે સમયે પણ નિવેદિતાએ ઘૂંટણઘૂંટણ સમા કાદવમાં
નાથ ટાગોર, નંદલાલ બોઝ, અસિત હલદાર વગેરેને પગે ચાલી ચાલીને, હોડીમાં બેસીને આ ભૂખ્યા, નિરા
પાશ્ચાત્ય શિલી પ્રમાણે નહીં પણ ભારતીય શલી અનુરૂપ ધરિ, અસહાય લોકોને જીવતદાન આપ્યું હતું. એમનું
ચિત્રો દોરવાની પ્રેરણા આપી. ભારતના મહાન વૈજ્ઞાનિક આ સેવાકાર્ય જોઈને પાછળથી કલકત્તાના લોકેએ આ
ડે. જગદીશચંદ્ર બોઝના પણ તેઓ પ્રેરણાદાત્રી હતાં. અસહાય ગરીબોને સહાય કરવાની યોજના ઘડી.
ઉપરાંત અનેક રાષ્ટ્રવાર, કાંતિકારીઓ, કવિઓ, લેખકો, દયા અને કારુણ્યની સાક્ષાત દેવી હોવા છતાં પણ
સાહિત્યકારો એ સર્વને રાષ્ટ્ર ભક્તિની જ પ્રેરણું આપતાં તેઓ અસત્ય કે અન્યાયને સહેજ પણ સહન કરી શકતાં
ભારતીય અમિતાને જાગૃત કરી, ભારતની સ્ત્રીઓને નહિ. સાચું લાગે તે જ સ્વીકારવું, અનુભવના સાક્ષાત્કાર
એમની મહત્તાથી સભાન બનાવી, યુરેપ અમે રંકાના
લોકોને ભારતને સાચો પરિચય કરાવી, રાષ્ટ્રીય ચળવળ વગર ગમે તેટલા મહાન સત્યને પણ સ્વીકાર ન કરે, આવો એમનો સ્વભાવ હતો. આથી એમને સ્વામી વિવે.
માં પ્રાણ ફૂંકી ભારત પુત્રી નિવેદિતા ૪૪ વર્ષની નાની
વયે દાર્જિલિંગમાં હિમાલયની તળેટીમાં હંમેશને માટે કાનંદ સાથે પણ ઘણી વખત મતભેદ થઈ જતે છતાં
પિઢી ગયાં. સ્વામીજી આ કુશાગ્ર બુદ્ધિવાળી તેજસ્વી શિષ્યાની પ્રખર મેધાશક્તિ, સત્યની શોધ માટેની તેમની ઝંખના જોઈ
મધર ટેરેસા પ્રસન્ન થતા.
શાંતિ માટેના નેબલ પારિતોષિકના વિજેતા મધર ભલે દેહની જન્મભૂમિ ઇંગ્લેન્ડ હતી, પરંતુ ભારત. ટેરેસા સેવાની પ્રવૃત્તિ માટે સમગ્ર ભારતમાં જ નહીં ભૂમિને જ તેમણે માતૃભૂમિ તરીકે સ્વીકારી લીધી હતી. પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રખ્યાત બની ગયાં છે. નાનાં ભારત પ્રત્યે એમને અપાર મમતા હતી. તેમની નિશાળમાં અનાથ બાળકથી માંડીને રક્તપિત્તિયાઓની સેવા કરવી બાલિકાઓને તેઓ ભારતમાતાના નામનો જાપ જપવા એ જ એમને જીવનમંત્ર બની ગયા છે. ગમે તેવા કહેતાં, યુવાનોને ઉધન કરતાં કહેતાં – “ મા ભારતીના રોગીઓની સેવા કરતાં તેમને કયારેય પણ સંકોચ થયો સૈનિક આગળ ધસે, શસ્ત્રો ધારણ કરે, કિલ્લાને ભેદી નથી, કે સૂગ આવી નથી. જેને કદી પ્રેમ નથી મળ્યો તેને નાખો. મુશ્કેલીઓથી પ્રાપ્ત થયેલા કિલ્લાના રક્ષણ માટે વાત્સલ્યની હુંફ આપવી, નિરાશ્રિતોને આશરે આપ,
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |