Page Text
________________
૨૩૮
વિશ્વની અસ્મિતા
સર્વેસર્વા બનેલ હિટલર પણ તેવી ધૂનમાં જ જર્મન અને “એશિયાવાસીઓ માટે એશિયાને પિોકાર જાતિની સર્વોપરીતાવાળું સામ્રાજ્ય સ્થાપવા ઇરછતો સંભળાવા લાગ્યો.” હતો. આવા ઉગ્ર રાષ્ટ્રવાદે જ બીજા વિશ્વયુદ્ધને નોતર્યું હતું. પરંતુ અગ્નિ એશિયાના રાષ્ટ્રવાદ એવા કોઈ દુષણો બોકસર બળ નિષ્ફળ ગયા પછી માત્ર ૧૧ વર્ષ પછી ધરાવતો ન હતો. તેનો હેતુ મર્યાદિત હતો–પાશ્ચાત્ય ૧૯૧૧ માં ચીનમાં ડંસુન યાત સેનના નેતૃત્વ હેઠ શાસનને દુર કરવાનો. ઉપરાંત અગ્નિ એશિયાના રાષ્ટ્રવાદ ક્રાંતિ થઈ હતી અને ચીનમાં ગણતંત્રની સ્થાપના થઈ. આર્થિક અને સામાજિક સ્વરૂપ પણ ધરાવતો હોવાથી તે પ્રસંગ પણ એશિયાનાં રાષ્ટ્રો માટે પ્રોત્સાહક નીવડયો રાષ્ટવાદીઓએ મૌલિક અને કાંતિકારી સધારા કર્યા હતા. હતા અને તેમને પણ ગણતંત્ર સ્થાપવાની તેમાંથી તેથી ઇંડોનેશિયાના સોતન જહરિરે કહેલું કે “અમારી પ્રેરણા મળી હતી. ૧૯૦૫ માં જાપાને રશિયાને હરાવ્યું રાષ્ટ્રીયતા માનવતા પ્રત્યેના અમારા સન્માનનું એક પાસું તે વર્ષે જ ભારતમાં પણ લેર્ડ કર્ઝને બંગાળના ભાગલા છે.” ૨ તો ઇંડોનેશિયાના પ્રમુખ ડે. સુકર્ણોએ પણ પાડતાં બંગભંગના વિરોધમાં સ્વદેશીની ચળવળે વેગ કહેલું કે “રાષ્ટ્રવાદ આ વિશ્વમાં ઘણું લોકે માટે એક પકડયો. ઉપરાંત ભારતમાં રાષ્ટ્રીય મહાસભાના નેતૃત્વ પ્રાચીન સિદ્ધાંત હોઈ શકે છે, એશિયા અને આફ્રિકાના હેઠળ રાષ્ટ્રીય ચળવળ પ્રગતિ કરી રહી હતી. તેની પણ લોકો માટે તે અમારા પ્રયત્નોનું એક મુખ્ય પરિણામ ભારતની પાડોશમાં આવેલા અગ્નિ એશિયાના દેશ છે. તેને સમજી લો અને તમારા હાથમાં બીજા વિશ્વ ઉપર અસર થઈ. ઘણા દેશોએ ભારતની ચળવળમાંથી યુદ્ધ પછીના ઇતિહાસની ચાવી આવી ગઈ એમ સમજે.” પ્રેરણું લીધી એટલું જ નહિ ભારતના રાષ્ટ્રીય નેતાઓની
મુલકાત લઈ તેમની પાસેથી માર્ગદર્શન પણ મેળવ્યું પ્રેરક પરિબળ -
હતું. અગ્નિ એશિયાના દેશોમાં રાષ્ટ્રીય ચળવળની વ્યવ• પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ સમયે અગ્નિ એશિયાના દેશોમાંથી સ્થિત શરૂઆત વીસમી સદીમાં જ થઈ હતી. આ ચળ- કરો કશ અને શનિ આ ચળ- હજારો મજૂરો અને સૈનિકે યુરોપની મિત્ર સત્તાઓને
ની પ્રજા ય વળને એશિયા અને યુરોપના કેટલાક પ્રસંગમાંથી પ્રેરણું
માથી પ્રેરણા મદદ કરવા ગયા હતા. યુદ્ધ પૂરું થયા પછી તેઓ સ્વ
મદદ કરવા ગય મળી હતી. ૧૯૦૦માં ચીનમાં પ્રજાએ બોકસર બળવો
બકિસર બળવા દેશ પાછા ફર્યા ત્યારે પોતાની સાથે તેઓ ક્રાંતિકારી તો. તે પિતાના અત્યાચારી અને અન્યાયી મંચુ અને રાષ્ટ્રવાદી વિચારોનું ભાથું લાવ્યા હતા. તેઓ અમ રાજવીને વિરોધ કરવા માટે તથા વિદેશીઓની દખલ
વિચારતા થયા હતા કે જે તેઓ પોતાના સ્વામી યુરોગીરી અને શોષણ નાબૂદ કરવા માટે થયા હતા. તેથી પિયન રાષ્ટોને બચાવવા લડી શકે તે શું પિતાના દેશને જ તેનું સૂત્ર હતું “મંચુઓને વિરોધ કરો અને વિદેશી.
ગુલામીનાં બંધનોમાંથી છોડાવવા માટે ન લડી શકે? એને દુર કરો.” વિદેશીઓને હટાવવા માટે ચીનની
ઉપરાંત પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ દરમ્યાન અમેરિકાના આદર્શવાદી પ્રજાને આ વિદ્રોહ નિષ્ફળ ગયો પરંતુ અગ્નિ એશિયાની
પ્રમુખ વિલ્સને શાંતિ સ્થાપવાના હેતુથી જે ચીદ મુદ્દાઓ પ્રજાને તેમાંથી પ્રેરણા મળી હતી.
જાહેર કરેલા તેમાં આત્મનિર્ણયને પણ એક સિદ્ધાંત ત્યાર પછી ૧૯૦૪-૦૫માં રશિયા જાપાન વચ્ચેના
હતો. તે સિદ્ધાંત અનુસાર દરેક દેશની પ્રજાને પોતાના યુદ્ધમાં એશિયાના વામન રાષ્ટ્ર જાપાને યુરોપના વિરાટ
દેશમાં કેવા પ્રકારની સરકાર રાખવી તેને નિર્ણય કરવાનો રાષ્ટ્ર રશિયાને હરાવી પશ્ચિમની અજેયતાનો ભ્રમ ભાંગી
હક્ક આપવાનો હતો. આ સિદ્ધાંતથી પણ અગ્નિ એશિનાખે. જાપાનના વિજયે એશિયાની પ્રજામાં એક નવી યાના રાષ્ટ્રવાદી ચળવળની પ્રવૃત્તિને પ્રોત્સાહન મળ્યું શક્તિનો સંચાર કર્યો અને તેમનામાં એક નવા પ્રકારનો હતુ. આત્મવિશ્વાસ પ્રગટયો કે તેઓ પણ પોતાની પીઠ ઉપર
પણ પોતાના પીઠ ઉપર સહાયક પરિબળે :સવાર થઈ ગયેલાં પશ્ચિમી રાષ્ટ્રોને હાંકી શકે છે. શ્રી નહેરુ કહે છે કે “જાપાનની જીતથી એશિયાના બધા અગિન એશિયાના દેશોમાં પાશ્ચાત્ય ભાષામાં શિક્ષણ દેશમાં દૂરગામી અસર થવા પામી....એશિયાના પૂર્વના આપવાનું યુરોપની સત્તાઓએ પિતાના સ્વાર્થ ખાતર શરૂ દેશોમાં રાષ્ટ્રવાદનું મોજુ વધારે ઝડપથી ફરી વળ્યું કર્યું હતું, પરંતુ તેના પરિણામે આ પ્રદેશમાં પાશ્ચાત્ય
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |