________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૨૧૧
પકવવા માટે બળતણની સંપૂર્ણ તંગી નમાડ લોકો કેટલીક વખતે ભૂગર્ભનાં આંતરિક ઝરણાં વડે ૧૫૦-૨૦૦
છે. આથી બળતણ તરીકે પ્રાણીઓના છાણને જ કિલોમીટર દૂરથી આવે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાના પશ્ચિમ કવીન્સજ મોટા ભાગે ઉપયોગ કરે છે. વારંવાર સ્થળાંતર લેન્ડમાં જે પાતાળ કૂવાઓ છે તે રણનાં પશુઓ માટે કરવાનું હોવાથી વાસણે બહુ ઓછાં અને તેમાં પણ પાણી પુરવઠો પૂરો પાડે છે. પણ અહીંના પાતાળના ધાતુનાં વાસણે જ વિશેષ કર્યા છે. કારણ કે મુસાફરીમાં પાણીમાં થોડો ભાગ મીઠાને હોવાથી આ પાણી ખેતી માટી કે ચિનાઈ માટીનાં વાસણો સરળતાથી તૂટી જાય માટે અનુકૂળ નથી. ઓસ્ટ્રેલિયા સિવાય બીજે અમુક છે. ઘાસની પૂરતી અનુકુળતા ન હોવાથી વિશાળ પ્રમાણમાં ચોક્કસ પ્રકારની ઊંડાઈએથી રણદ્વીપમાં પાણી પ્રાપ્ત થાય પશુઓ એક કુટુંબ રાખી શકતું નથી. માંસને ખેરાક છે તે ખજૂર, અનાજ અને અન્ય પાકો માટે પાતાળનું તરીકે ઉપયોગ થાય છે, પણ આખા વર્ષ દરમ્યાન તે પાણી ઉપગી બને છે. સરળતાથી પ્રાપ્ત થતું નથી. આથી નમાડ મોટે ભાગે લાંબા સમય સુધી બકરી, ઘેટાં, ઊંટ અને અન્ય રેતાળ પડવાળા વિસ્તારમાં દૂરના પર્વતાળ વિસ્તારપ્રાણીઓના દૂધ ઉપર રહેવાનું વિશેષ પસંદ કરે છે. માંથી પાણી થોડો સમય સુધી આવે છે. પણ ઓછી ઊંડાઈસહરા અને અરબસ્તાનના રણમાં ખજૂર વિશેષ મળતે એથી પ્રાપ્ત થતા પાણીના કૂવાઓમાંથી કાયમી પાણીને હોવાથી ખજૂર, બાજરી અને અન્ય પ્રકારનાં ધાન્યનો પુરવઠે મળે છે. દક્ષિણ મેરોક્કો અને અહિજરિયાએ ખોરાકમાં સમાવેશ થાય છે.
રેતાળ પડવાળી ખીણ અને વાડીઓમાં પાણી પુરવઠો
નિયમિત મળે તે માટે વિકાસ કર્યો છે. પર્વતાળ વિસ્તાપ્રતિકુળ રણની પરિસ્થિતિમાં નમાડ જીવનસંગ્રામ ૨માં જે પાણીનાં ઝરણાં વહે છે તેમને રણની બેસન તરફ ખેતીને જગી વિતાવે છે. પહોળી છાતી, મસલ્સનો પાણી વાળી લેવાની પદ્ધતિઓ પણ શરૂ થઈ ચૂકી છે. વિકાસ અને હિંમતવાન એ શારિરીક લક્ષણ છે, જે રણપ્રદેશોની જમીન કેટલાક ભાગોમાં ફળદ્રપ છે અને કેટલીક વખત લૂંટફાટ કરતી ટોળીઓ આનો ફાયદો તેથી તેવી જમીનને સિંચાઈની સગવડ મળે તે વધુ ઉત્પાઉઠાવતી જોવા મળે છે. અજાણ્યા માણસને લુંટી લે તેમજ દન કરી શકાય તેમ છે. વિશ્વના કેઈ પણ રણમાં ગમેતેમનાં પ્રાણીઓનો નાશ કરતાં પણ વિચાર કરતા નથી. તેમ તે પણ સિંચાઈને વિસ્તાર એકર પણ મસાકરે એક વખત તેમને વિશ્વાસ મેળળ્યો હોય તેની સરખામણીમાં શુષ્ક વિસ્તાર હજાર કિલોમીટરનો તો તેઓ સામાન્ય રીતે ઉમળકાભર્યું સ્વાગત કરવામાં વિસ્તાર રોકીને પડયા છે. પણ તેમની ફરજ ચૂકતા નથી. સગવડ માટે ટાઉનમાં હોટલ હોય તો પણ એક જાતિના મુસાફરને કદાપિ રણમાં પણ રણુદ્વીપ પાણી વડે વધુ ગીચ વસ્તીને હૈટલનું ખર્ચ કરવું નથી પડતું. ઉમળકાભર્યા સ્વાગત પાણી શકતા હોય છે. આમ ઈજિપ્તમાં ૨૫ મિલિયન કરતાં માટે તયાર જ હોય છે. સામાન્ય રીતે બહારથી આવતા વધુ વસ્તી ૩૫,૦૦૦ ચોરસ કિલોમીટર રણદ્વીપના સિ ચાઈ મુસાફરો માટે સેમિયાનું કામ કરે છે. જુદા જુદા વિસ્તારમાં વાળા પ્રદેશમાં રહે છે જ્યાં આગળ દર ચોરસ કિલોમીટર પાણી અને ઘાસ કયાં છે તેની માહિતી તેઓ તરફથી વસ્તી ધનતા ૬૦૦-૮૦૦ જેટલી થવા જાય છે. ઈજિપ્તના મળતી રહે છે. રણના નોમાડ શિકાર અને લડાઈ માટે બાકીના ૯,૬૨,૦૦૦ ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં બાકીના વખાણવાલાયક છે. તેઓ તેમનું અને પ્રાણીઓનું રક્ષણ માડ ખેતપ્રવૃત્તિ સિવાય પશુઓના ઉછેરમાં જેડ પેલા તેમની સાથેનાં સાધનો વડે સરળતાથી કરી શકે છે.
છે. ઈજિપ્તને સૌથી વધુ અનુકૂળ પ્રદેશ દેશની વસતી
માટે નાઈલ નદીની સાંકડી ખીણ અને આ ઝરણાનો રણમાં જ્યાં પાણી પ્રાપ્ત થાય છે તેવા વિસ્તારોને મુખત્રિકોણ પ્રદેશ છે, જ્યાં આગળ દેશની મહાન સંસ્કૃતિ રણદ્વીપ તરીકે ઓળખાય છે. વરસાદવાળા પ્રદેશમાંથી ને પણ જન્મ થયે હતે. ઈરાક પણ કંઈક આ પ્રકારનો વર્ષાઋતુમાં ભૂગર્ભ ઝરાણુ વડે અહીં પાણી મેળવાય છે. જે વસતીવાળા અને સિંચાઈવાળો પ્રદેશ ધરાવે છે, જ્યાં જે ઝરણાં એક પ્રદેશમાંથી જમીનના આંતરિક ભાગમાં બીજા તૈગ્રસ અને યુક્રેટિસની નદીની ખીણ આવેલી છે. આની પ્રદેશમાં વહેતાં હોય છે. નાઈલને વિસ્તાર આ પ્રકારના સરખામણીમાં બાકીના વિસ્તારમાં નમાડ સ્ટાંછવાયાં - રણુદ્ધી માટે જાણીતો છે. રણદ્વીપમાં પ્રાપ્ત થતું પાણી ગામડાંઓમાં આખા દેશમાં રહે છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org