Page Text
________________
સ્મૃતિપ્રય
કવિ રસલીન
સંગીતાદિત્ય ગ્રંથ લખ્યો છે. તેઓ કવિતામાં રવિરામ અને
આદિતરામ એમ બને નામ રાખતા. આ કવિ જાતે મુસલમાન મૂળનામ સૈયદ ગુલામનબી બિલ ગ્રામી તેનું ઉપનામ “રસલીન ” તેને જન્મ સં. ૧૭૪૬ લગભગ સર્વ ;માનવામાં આવે છે. તેણે “રસ પ્રબોધ” અને “અંગદર્પણ” સ્વાધિન હે ધર ધરુની, બરની “રવિરામ” સરૂપ સરાહ નામના ગ્રંથ લખ્યા છે. તેઓ જાતે મુસલમાન હોવા છતાં તેની તેઉ કુજાત કુનારકો સંગ, કરે સેઈ નીચમે નીચ ખરા હૈ કવિતા વ્રજભાષામાં લખાયેલી છે. એટલું જનહિ સાથે તે એટલી જ જો સરપુર ભરે જલક તજી, કાક પિયેન પયકુંભ ભર હૈ , શુદ્ધ અને સુંદર છે આ રહ્યો તેને નમુને.
ઝારી હી ખાતે ઝાપટ હી જાત, પુનિ ફિર આતન લાજ જરા હૈ . દુહો – રાધા પદ બાધા હરન, સાધા કરી “ રસલીન”
કવિ રહીમ અંગ અગાધા લખનકી, કીની મુકુર નવીન
આ કવિનું આખુ નામ અબ્દુલ રહીમખાનખાના તે બહે- કવિ રણછોડજી
રામખાનના પુત્ર અને અકબરશાહના કપાધ્યક્ષ હતાં. જાતે
મુસલમાન હોવા છતાં વ્રજભાષા અને સંસ્કૃત ભાષામાં સારી કવિ રણછોડજીનો જન્મ જુનાગઢનીનાગર જ્ઞાતિમાં સં. ૧૮૨૪માં
કવિતા કરી છે તેની કવિતાને સંગ્રહ “રહીમ વિલાસ’માં કરવામાં થયો હતો. અને સ્વર્ગવાસ સં. ૧૮૯૭માં થયો હતો. તેઓ
આવ્યું છે. કહેવાય છે કે તેણે કવિ ગંગભાટના એક છપય નવાબના દિવાન હતાં. તેઓ જાતે ગુજરાતી હોવા છતાં ફારસી, ઉપર છત્રીસ લાખ રૂપિયાનું ઈનામ આપ્યું હતું. ઉદુ, હિંદી અને સંસ્કૃત ભાષા પણ સારી રીતે જાણતા હતાં. તેઓએ “શિવ રહસ્ય” “સદાશિવ વિવાહ” “કામ દહન દુહા- “રહીમ” નવે નર-મર ચૂકે જે કહુ માગને જાય વિગેરે ગ્રંથ લખ્યા છે તેમજ “તવારિખે સોરઠ” અને “સોરઠ કે
ઉનસે પહેલે વે મુવે, જીન મુખ નિકસે નાય. ઇતિહાસ” ફારસીમં લખ્યા છે. તેઓ શિવ ભકત હતાં.
કવિ રાજ સ :
રામ કહેન રહે ઘન સ્વામિન, કામકી લોક કહાની કહેરી આ નામના ઘણું કવિ થયા છે. વધુ માહિતી મળી નથી પણ શુંભ નિશુંભ ગમે જગસે, બલિરાજ કો રાજ ન કઉ લહેરી અહિ એક “ રાજ” ની કવિતા લીધી છે. રાવન લંક તજી સત ભાવન, ગાવન અબ ગાય ગહેરી દામ રહે નહિ ધામ રહે નહિ, નામ સદા “રન છોર” રડેરી
સો:- શિવકે અરધંગ શરીર કિયે,
સકલંક સુરૂપ સુધાકરકે કવિ રવિરાજ
અવતાર રહે હરજુ દશહી,
જલ ખરે કિયા જજલાગરકો. મુળી– કાઠિઆવાડના વતની આ કવિનો જન્મ ચારણુ જ્ઞાતિમાં રતિના અનંગ કિયો નહીં, ચ હતો તેઓએ “મર્યાદા લહેરી” નામક ગ્રંય લખે છે તેને
પુન ૫ગુ પતિ વારસકે. સ્વર્ગવાસ સં. ૧૯૫૧માં થયાનું મનાય છે.
કવિ “રાજ” કહે બલવંત મહ,
પરતાપ કરમ બહાદર કે. કવિત - સુંદર શરીર હોય, મહા રનધીર હોય વીર હોય ભીમસે, લર યા આઠ યામકે
કવિ રામચંદ ગરવો ગુમાન હોય, બડે સાવધાન હોય સાત હોય સાહેલી, પ્રતાપ પુજા ધામક
ચરણ ચંદ્રિકા” ના કર્તા આ કવિ જન્મ બના સી બ્રાહ્મણ પછી અમાન જોયે, મધવા મહિય હોય
હતાં તેઓ સં. ૧૮૪૦ સુધી હતાં તેમ માનવામાં આવે છે આ દીપ હોય વંશકો જર્નયા સુખ શ્યામક
છે તેની અંબિકા સ્તુતિ. સર્વ ગુન જ્ઞાતા હોય; યદપિ વિધાતા હોય
કવિતઃ- લેભ ઝક જેરનતે, મદન હિલોરન તે દાતા જ ન હોય તો, હમારે કહાં કામકો.
ભારી ભ્રમ ભરન, કંસે થીર રહતી કવિ રવીરામ (આદિતરામ)
દુઃખ ક્રમ દાનત, પાતક પહાર તે
કુમતિ કરારન તે, કે સે કે નિવ હતી પ્રોરા બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિમાં જન્મેલા આ કવિ જામનગરના
જરા જતું એક નીકે, ચિંતા જલ ઠોક નીકે રહીશ હતાં. આ કવિ સંગીત વિદ્યામાં પ્રવિણ હોવાથી તેણે રોગ શોક ઠેક નીકે, ઝોક કસે સહતી
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |