________________
ભારતીય અસ્મિતા
નાસ્તિકતા તરફ તેની બુદ્ધિ વળી રહી હતી એજ સમયમાં સ્વામી રામકૃષ્ણ પરમહંસને સમાગમ થશે. ઝવેરી રનને પારખે તેમ સ્વામીજીએ નરેન્દ્રને પારખી લીધે અને નરેન્દ્ર દિક્ષા ગ્રહણ કરી સર્વ પ્રથમ ભગવાન બ્રહ્માએ પિતાના તપોબળથી પુત્ર મેળવિવેકાનંદ બન્યા. આખા ભારતની પદયાત્રા કરી, ઇવીસન ૧૮- વ્યો. શ્રી નારાયણને પ્રસન્ન કરી તે ચાર તપે પુત્ર સનક સનાતન ૯૩માં શિકાગોમાં વિશ્વધર્મ પરિષદમાં ભારતના પ્રતિનિધિ તરીકે સન દન અને સનતકુમાર જગતના સર્વ પ્રથમ તપાવી સતા હાજરી આપી પરિષદમાં દાખલ થતાં ઘણી મુશ્કેલીઓ પડી પણ કહેવાયા. ચારેય નિત્ય સિદ્ધ જ્ઞાનમય અને વિરકત રહી પર્યટન
જ્યારે સ્વામીજીએ પોતાને વાણી પ્રવાહ શરૂ કર્યો ત્યારે પશ્ચિમી કરતાં. પિતાની આજ્ઞા સૃષ્ટિ કાર્યના વિકાસને સ્વીકાર કર્યો નહિ. જગત ચોંકી ઉઠયું. તેમના અલૌકિક તત્વજ્ઞાનથી તેમજ તેજસ્વી નિત્ય હરિ શરણું ને આધાર અને જપ કરી દિગંબર સ્થિતિમાં
વ્યકિતત્વથી ત્યાંના લોકો એટલા અંજાઈ ગયા કે સ્વામીજી ત્રણ બાળક સ્વરૂપ લાકોદ્ધારનું કાર્ય કરતા. નારદજીને કામદ્ ભાગને વર્ષ સુધી ત્યાં રહ્યા. રામકૃષ્ણ મીશનની સ્થાપના કરી. સ્વામીજી
પ્રથમ ઉપદેશ તેમણેજ કરેલ છે. અને સનતકુમાર સંહિતા એ કહેતાઃ- હું નથી તત્વજ્ઞાની; નથી સંત; નથી ધર્મગુરૂ પણ હું
તેઓની રચના છે. ગરીબોને અનન્ય ભક્ત છું. અને મારે મન તેજ સાચા મહાત્મા
સ્વામી સહજાન દ છે કે જે ગરીબને માટે પોતાનું જીવન સમર્પણ કરે છે.
અયોધ્યાથી સાત ગાઉ દૂર છપૈયા ગામે હરિપ્રસાદ પાંડેના ઈરવીસન ૧૯૦૨માં એગણ ચાલીસ વર્ષની નાની વયમાંજ પત્ની પ્રેમવતીને ત્યાં સંવત ૧૮૩૭ના ચૈત્ર સુદ ૯ રામનવમીને વિદેશમાં ભારતીય તત્વજ્ઞાનને કે બજાવનાર એ મહાપુરૂષ નિર્વાણ
વાણ દિવસે તેને જન્મ થયે હતો નાનપણનું નામ ઘનશ્યામ હતું. પદ પામ્યા. રામકૃષ્ણ મીશન આજે દેશમાં દીનદુઃખી માટે મહાન
મકાન બાર વર્ષની ઉંમરે ઘરનો ત્યાગ કર્યો. ઘનશ્યામ મટી નીલકંઠ થયા ઉમદા કાર્ય કરી રહેલ છે. તેમના અમેરીકન શિયા ભગિનિ
થયા. સૌરાષ્ટ્રમાં લોજ ગામે સ્વામી રામાનંદ પાસેથી ઉદ્ધવ નિવેદિતાએ ભારતમાં રહી પિતાના દિવ્ય જીવનથી સત્ય, પ્રેમ,
સંપ્રદાયની દિક્ષા લીધી. સૌરાષ્ટ્રમાં સ્વામી સહજાનંદ શીલ, શિસ્ત અહિંસા અને ભ્રાતૃભાવનાનો સંદેશ આપી ગયાં.
અને સદાચારનો વાવટો ફરકાવ્યો. ચારે વરણુ માટે ધર્મના દરવાજા
બોલી નાખ્યા. હજારો માણસે તેને ધર્મ ઉપદેશ લેવા માંડયા. વિશ્વામિત્ર
દારૂ માંસ એવી અપવિત્ર વસ્તુઓનો ત્યાગ કરી સત્સંગી બનવા
લાગ્યા. તે સસંગીઓને સંગઠિત કરી સ્વામી નારાયણ સંપ્રદાયની પરશુરામના મામા ગાધિરાજાના પુત્ર વિશ્વામિત્ર રાજપુત્ર હતા.
સ્થાપના કરી. નંદિની ગાય વશિષ્ઠ આગળ માગી. તેમણે ન આપી સંધર્ષ . વસિષ્ઠના તપોબળથી નંદિનીનું રક્ષણ થયું. વિશ્વામિત્રે નક્કી સૂરદાસજી કર્યું તપ જેવું બળ નથી. અને પછી તેમણે મહાન તપ કર્યું. બ્રહ્મબળની આગળ અસ્ત્રબળ નકામું છે. હું બ્રહ્મર્ષિપદ પ્રાપ્ત કરીશ
આગ્રા અને મથુરાની વચ્ચે આવેલ સહી ગામમાં સુરદાસજીનો આવો દઢ નિર્ણય કર્યો. રાજા ત્રિશંકુને સદેહે સ્વર્ગમાં મેકલનાર
જન્મ થયો હતો. એના પિતાનું નામ રામદાસ હતું. મુસ્લિમોની વિશ્વામિત્ર હતા. જાર, નાળીયેર વિગેરે તેમની બનાવેલ વસ્તુ છે
સાથેના યુદ્ધમાં તેના પિતા તથા ભાઈઓ મરણ પામ્યા હતા તે હરિશ્ચંદ્રની પરીક્ષા લેનાર પણ વિશ્વામિત્ર હતા. ભગવાન રામને
જન્મથી અબ્ધ ન હતા પણું પાછળથી અંધ થયા હતા. મથુરામાં અયોધ્યાથી લાવી પોતાના વ પુર્ણ કર્યા. મહાન અસ્ત્રવિદ્યા તેમણે
ગઉ ઘાટ ઉપર મહા ભુ વલ્લભાચાર્યને શરણે ગયા. તેની દિક્ષા શ્રી રામને આપી. તપ દ્વારા ક્ષત્રિયમાંથી બ્રાહ્મણત્વ પ્રાપ્ત કર્યું
લીધી. શ્રીમદ્ ભાગવતના આધાર પર શ્રી કૃષ્ણલીલા ચરિત્રને પદમાં સપ્તર્ષિમાં વિશ્વામિત્રનું સ્થાન છે.
સંકલિત કર્યું. આ પદને સંગ્રહ સુરસાગર કહેવાય છે. વલભ
સંપ્રદાયના અષ્ટછાપ કવિઓ પ્રખ્યાત છે. જેમ કે નંદદાસ વેદ વ્યાસ
કૃષ્ણદાસ, કુંભનદાસ, ચતુભૂજદાસ, પરમાનંદદાસ, છીત સ્વામી
અને ગોવિંદ સ્વામી. તેમાં સુરદાસજી મુખ્ય છે. તેની રચનામાં મહર્ષિ પરાશરના પુત્ર વ્યાસ જન્મ દિપમાં થયો હતો.
પ્રેમનું તત્વ વિશેષ છે. નંદનંદન અને ગોપીઓ વચ્ચેની ભાવ જેથી પાયન વ્યાસ કહેવાય છે. પહેલાના યુગમાં ફકત વેદ જ મુગ્ધતા અનન્ય છે. તેની વ
મુગ્ધતા અનન્ય છે. તેની વાણી કવિતા નથી પણ હૃદયની વાણી હતા પણ અખિએ છ બનાવી તેના પ્રવાહી સ્વરૂપ બતાય છે. ભારતના હિંદી સાહિત્યમાં સુરદાસજીનું અનુપમ સ્થાન છે. છાન્દસ, આંગિરસ વિગેરે વેદવ્યાસે વેદમાંથી ગાવા લાયક રૂચાઓ શકદેવ તથા મંત્રો તથા ગદ્ય ભાગને અલગ અલગ સંકલિત કર્યા. જેથી વેદવ્યાસ કહેવાયા
વેદવ્યાસના પુત્ર શુકદેવજીનું સ્થાન મહાન ત્યાગીઓમાં છે. જન્મ
થતાંની સાથેજ જેને જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું હતું. ચૌદ વર્ષની ઉમરે અઢાર પુરાણ તથા મહાભારતની રચના વેદવ્યાસની છે. મહત્યાગ કર્યો ત્યારે વ્યાસજી બહુ જ દુઃખી થયા અને કહ્યું બેટા !
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org