________________
સ્મૃતિગ્રંય
૫૩૫
હવે કિલ્લામાંથી ગોલંદાજી બંધ થઈ ગઈ હતી. હવાઈ અડ્ડાના મટીવી બંદર તરફ પુર ઝડપે જઈ રહ્યું હતું. “ગ્રાફ સ્વી” એ કન્ટ્રોલ ટાવર આગળ પોર્ટુગાલની હિલચાલ જણાઈ હવે યુદ્ધ જમાનામાં ડૉયલેન્ડની શ્રેણીનું સૌથી જબરદસ્ત યુદ્ધ જહાજ હતું. જહાજે એનું લક્ષ્ય સાધ્યું. ગોલંદાજી શરૂ થઈ. સવારે દશ વાગ્યા સાગરીય યુદ્ધજહાજમાં એ સર્વશ્રેષ્ઠ મનાતું. હજારગજ દૂરથી સુધીમાં તો કંટ્રોલ ટાવર સુદ્ધાં અન્ય છ યુદ્ધ કેન્દ્રો ન ટ થઈ ગયાં. શત્રુઓનાં યુદ્ધ જહાજ ને ઉડાવી દેવાની એનામાં ક્ષમતાં હતી. એક શત્રભંડારમાં આગ લગાડાઈ. ભયંકર અગ્નિકાંડ મંડાયો. પછી છસો સિત્તેર પાઉન્ડ વજનનાં ગેળા એ ફેંકતું એની વિરુદ્ધ બ્રિટીશ કિલ્લાની પ્રકાશસ્તંભ પર આક્રમણ થયું. કિટલામાંથી આમ સમ- જનસેન પાસે મટામાં મોટી તોપ આઠ ઈંચ વ્યાસની હતી ને પણને સફેદ ધ્વજ ફરકાવવામાં આવે. પોર્ટુગીઝોએ ભારતીય બસોને છપ્પન પાઉન્ડ વજનના ગોળા વરસાવી શકતી. રોયલ, સૈનિક સમક્ષ હથિયાર મૂકી દીધાં. યુદ્ધ જહાજ પરથી એક અધિકારી નૌસેનાનાં આવા ત્રણ જહાજેએ “ગ્રાફ સ્કી” ને ઘેયુ હતું. “એકન ભારતીય રાષ્ટ્રધ્વજ લઈ કિલામાં ગયો. ત્રિરંગી ધ્વજ લહેરાઈ રહ્યો. ર” “એજેસ’ને ‘એકલીઝ’ આ ત્રણે જહાજે “ગ્રાફસ્વી' ને ઘેરી એન્ટીગોળાના દીવ ટાપુએ ભારતના સાર્વભૌમત્વને સ્વીકાર કર્યો. વિંડથી છ માઈલ નૈરૂત્યનાં ઉંડા પાણીમાં ઘકેલી ગયાં. જ્યારે
જહાજ ચારે બાજુથી સપડાઈ ગયું ત્યારે કપ્તાન લેંગડ્રાફે એને ગોવા પર આક્રમણ કરનાર ભારતીય ભૂમિ સેનાને આ યુદ્ધ દાગાળાથી ઉડાવી દીધું ને પોતે ગળી ખાઈ આપઘાત કર્યો. આ જહાજ આઇ. એન. એસ. દિલ્હીમાં વિજય અપાવ્યું. આથી
યુદ્ધમાં ‘એકલી એકસો અગિયાર પાઉન્ડના સાઠ ટન ગેળાં ભારતીય નૌ સેનાની પ્રતિષ્ઠા વધી. ભારતીય નૌ સેનાના સહયોગથી
વરસાવ્યા હતા. તોપ એટલી બધી ગરમ થઈ ગઈ હતી કે એના ભારતે પિતાની ભૂમિ પરથી પિટુગીઝોને હાંકી કાઢયા.
પર રંગ એગળવા લાગ્યો હતો. ભયંકર લડાઈ પછી યુદ્ધમાં
વિજય થય ને “એકલીઝ’ ને એના સાથી યુદ્ધ જહાજોનું ભવ્ય આઈ. એન. એસ. દિલ્હી ઈતિહાસ પ્રસિદ્ધ યુદ્ધ જહાજ છે.
સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. દરિયાઈ લડાઈમાં પહેલે વિજય મેળવનાર અગાઉ આ યુદ્ધ જહાજ એચ. એમ. એસ. એફીલીઝ'ના નામથી વિખ્યાત હતું. આ યુદ્ધ જહાજ બંઘાયે આડત્રીસ વર્ષ થયા.
ન્યુઝીલેન્ડનું આ યુદ્ધ જહાજ હતું. આવા પ્રકારનાં યુદ્ધ જહાજોમાં એ જુનું છે. આજે પણ પ્રથમ ઈસ્વીસન ૧૯૪૦ના બીજી ફેબ્રુઆરીના દિવસે એકલીઝ સ્ટેનલે જેવું જ શકિતશાળી છે. એને પોતાને આગવો ઇતિહાસ છેઃ
બંદરથી ઓકલેન્ડ જવા રવાના થયું. તારીખ ૨૩ ફેબ્રુઆરી આગવી પ્રતિષ્ઠા છે.
૧૯૪૦ના રોજ એ ઓકલેન્ડ પહોંચ્યું. ત્યાં પણ એનું ભવ્ય સ્વા
ગત થયું. ઈસ્વીસન ૧૯૪૦ થી ૧૯૪૬ સુધી એ પ્રશાન્ત મહાસા- ઈવીસન ૧૯૩૧ની જૂનની અગિયારમી તારીખ. બનહેડ
ગરમાં સંરક્ષણ કાર્ય કરતું રહ્યું. પૂર્વ ની સેનામાં જોડાતાં પહેલાં ચેશાયર ઈંગ્લેન્ડમાં એચ. આર. એચ. પ્રિન્સ જે આ જહાજની
ઈસ્વીસન ૧૯૪૪ના સપ્ટેમ્બર મહિનામાં એ મુંબઈ આવ્યું હતું? ‘કલ’ રાખી હતી. ઈરવીસન ૧૯૩૨ના સપ્ટેમ્બર મહિનાની પહેલી
ઇસ્વીસન ૧૯૪પના જુલાઈ-ઓગસ્ટમાં અમેરિકા બ્રિટનના સંયુકત તારીખે લેડી સ્ટેન્લીએ પહેલીવાર આ યુદ્ધજહાજને સાગર તરંગ
કમાન્ડમાં સેવા બજાવી એણે જાપાનને પરાજય આપ્યો હતો. પર તરતું મૂકયું હતું. તારીખ ૫ ઓકટોબર ૧૯૩૩ માં કેપ્ટન સી. કેન્ટીલે આ યુદ્ધ જહાજને લશ્કરમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું. યુદ્ધ પછી પણ “એકલીઝ’ સદૈવ ક્રિયાશીલ રહ્યું છે. પછી
મફલીટ'ની બીજી કોનમાં એને સ્થાન મળ્યું. પછી તારીખ ભારતીય નૌ સેનાએ એને ખરીદી લીધું. ભારતીય વાતાવરણને ૩૧ માર્ચ ૧૯૭૬ ના રોજ એને ન્યુઝીલેન્ડ મોકલવામાં આ યુ. અનુકૂળ બનાવી આધુનિકરણ કર્યા બાદ તારીખ ૧૭ ફેબ્રુઆરી ત્યાં ૧૭ ડીસેમ્બર ૧૯૪૬ સુધી એ રોયેલ નૌ સેનાના ન્યુઝીલેન્ડ ૧૯, ૮ ના રોજ કેપ્ટન એચ. એન. એસ. બ્રાઉને એને ભારતીય ડીવીઝનમાં કામ કર્યું જ્યારે રિવર પ્લટ’નું યુદ્ધ ખેલાયું ત્યારે એના સેનાને સુપ્રત કર્યું. ઈવીસન ૧૯૫૬ માં રિયર એડમિરલ આર. કપ્તાન ડબલ્યુ. ઈ. પરી હતા. શ્રી પેરી ભારતીય નૌકાદળના ડી. કટારી ભારતીય નૌ સેનાના પ્રથમ નો સેનાધ્યક્ષ બન્યા. દશ 3 થમ નૌ સેનાધ્યક્ષ હતા. એ વખતે આ જહાજ પર પ૮ સૈનિકે હતા. વર્ષ સુધી એ ભારતીય સેનાનું વજપોત રહ્યું. એમાં ૩૨૭ ન્યુઝીલેન્ડના નૌ સૈનિક હતા. રિવરપ્લટની લડાઈ વિશ્વની સમુદ્રી લડાઈમાં મહત્વની લેખાઈ છે. આજે પણ નૌ સૈનિકો એકલીઝ’ આઈ. એન. એસ દિલ્હી એક મધ્યમ શ્રેણીનું ૫૫૫ ફુટ એજેકસ’ને ‘એકસ્ટર ને યાદ કરી રોમાંચ અનુભવે છે એણે લાંબુપંચાવન ફુટ પડોળું યુદ્ધજહાજ છે. એમાં ૭૧૧૫ ટનનો એડમીરલ ગ્રાફ પીની મોટી મોટી તોપોને મુકાબલે કર્યો હતો. ભંડાર છે. એમાં પર૭૫૦ ની સૈનિકે રહે છે. એના પર છે અને એને પોન્ટીવિડો બંદર બહાર નીકળવા દીધું નહોતું. તારીખ ઈચની અગિયાર માઈલ દૂર ગોળા ફેંકી શકે એવી છ તપ ને ૧૭ ડીસેમ્બર ૧૯૩૯ બીજા વિશ્વયુદ્ધ એ દિવસ. એચ. એમ. ચાર ઈચની આઠ તો તયા ચાલીસ મીલીમીટર સાત એન્ટી એર એસ.-એકલીઝ ના ઈતિહાસને સુવર્ણ દિન લેખાય છે. ત્યારે આ ક્રાફટ તો છે. યુદ્ધ જહાજે પોતાનાં બીજા સાથી જહાજોના સહકારથી એડમીરલ ગ્રાફ સ્પીને પરાજ્ય આ હતો. બાર હજાર ટનથી પણ વધારે ભારતીય નૌ સેનાના મહત્વપૂર્ણ ને ઐતિહાસિક અવસરે વજન ધરાવતા જર્મનીના સૌથી શક્તિશાળી યુદ્ધ જહાજ પર પર “દિહી” એ ભાગ લીધો છે ને મહત્વપૂર્ણ કામગીરી બજાવી અગિયાર ઈચની છે અને પિોણા છ ઈછની આઠ તોપો હતી. એ છે. ઈસ્વીસન ૧૯૫૮ ની બીજી જૂનથી છઠ્ઠી જૂન સુધી કેપ્ટન એ.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org