________________
ભારતીય અસ્મિતા
પાકીસ્તાને કચ્છની લડાઈ છેડી હતી. ખરું જોતાં ભારતીય સરકારે ખેરી વધવા માંડી. છતાં છેક ઓગસ્ટ સુધી પાકીસ્તાનના છૂપ જાન્યુઆરીમાં જ પહેલ કરવી જોઈતી હતી પરંતુ એ બેસી રહી. સુનિયોજીત આક્રમણનો ખ્યાલ ન આવે. બીજી ઓગસ્ટે જનરલ કચ્છના પરાજ્ય માટે કેટલાક લશ્કરને દોષ કાઢે છે પરંતુ ૧૯૬પના ચૌધરીને અન્ય સેનાધિકાએ પાકિસ્તાનને તત્કાળ કોઈ ભય મે મહિનામાં જનરલ ચૌધરીએ પોતે શ્રી શાસ્ત્રીને શ્રી હવાણુને નથી એમ જાહેર કર્યું. સત્ય પરિસ્થિતિથી વાકેફ કર્યા હતા. પાકીસ્તાની સેના નક્કર પ્રદેશ પર રહી ટેન્ક ને ભારે તોપોને ઉપયોગ કરી શકે તેમ હતી.
ને પાંચમી ઓગસ્ટના સંધ્યાકાળે ૪૭૦ માઈલ લાંબી યુદ્ધવિરામ હવાઈકુમક માટે બાદિત હવાઈમથક પણ નજીક હતું જે રેખા પર પાકીસ્તાની ધ્વજ ફરકવા લાગ્યા. એટલી મોટી સંખ્યા માં ભારતીય સેના એપ્રિલ મે માં આક્રમણ આરંભી દેત તો રણપ્રદેશ ઘુસણખોરે ભારતમાં પિડા કે ભારતીય સૈન્ય પણ દંગ થઈ ગયું. પાણીમાં ડૂબી જાત ને એમને પ્રયાસ નિષ્ફલ જાત. સેનાની સલાહ પકડાયેલા ધુસણ ખેર પાસેથી દસ્તાવેજો મળ્યા. આઠમી ઓગસ્ટે આમ વિરૂદ્ધ હતી છતાં સરકાર યુદ્ધનો નિર્ણય જરૂર લઈ શકત. દસ્તગીરના મેળામાં શ્રીનગરમાં ઘેર ઘેર ઘુસી જવાને એમને પરન્તુ જુનની મધ્યમાં લંડનની એક આલીશાન હોટેલમાં ભારત આદેશ હતો. નવમી એરટે શ્રીનગરમાં વિરોહની ઘોષણા કરવાની ને પાકીસ્તાનના રાજનેતાઓ હા પીતાં પીતાં યુદ્ધવિરામની વાત હતી કેંન્તિકારી સમિતિએ શ્રીનગર કબજે કરી નવું તંત્ર સ્થાપી કરી રહ્યા હતા. બ્રીટનના પ્રધાનમંત્રી હેરાડ વિલ્સનના દબાણથી દેવાનું હતું. પરંતુ અખૂબ ને ભૂતની મનની મનમાં રહી. કાશ્મીરની તારીખ ૧ જુલાઈ ૧૯૬૫ના રોજ તો તેમણે યુદ્ધવિરામની ઘોષણા જનતાએ ઘુસણખોરોને સાથ ન આપે. બહુકે એમને પકડવામાં સહપણ કરી દીધી. બન્ને દેશની સેનાએ ઈસ્વીસન ૧૯૬૫ જાન્યુ- કાર આપ્યો. ઘણુ પકડાયા ઘણું મરાયા પણું પાકીસની સેના યુદ્ધવિરામ આરીએ જ્યાં હતાં ત્યાં હઠી જવું ને ઝઘડાનો નિકાલ પંચથી રેખા પર તોપમારો કરતી રહી. છેવટે પંદરમી ઓગસ્ટે ભારતીય કરવો એવો ઠરાવ પણ કરી દીધે આમ કચ્છ સમજુતી ભારતની સેનાએ કારગીલની ઉત્તરે ત્રણ પહાડી ચોકીઓ કબજે કરી. લકરી અક્ષમતાને પરિચય આપી ગઈ એટલું જ નહિ પણ સરકારે પરિણામે શ્રીનગર તેર માગ ખંડિત થતો બચી ગયો. પરંતુ ઇતિહાસને પણ ઠોકરે ચઢાવ્યા. કાશ્મીરના મામલામાં સુરક્ષા પરિ. ભારતીય સંસદને એટલાથી સંતોષ ન થયો. એણે આગેકૂચ વદમાં જઈ ભારતે આંગળી દઝાડી હતી. આંતરિક ઝઘડાનું આંતર ૫ડકાર કર્યો તારીખ ૨૪ ઓગસ્ટે તિયવાલ એની બે ચેકીઓ રાષ્ટ્રીયકરણ કરવાનો કડવો અનુભવ મળ્યો હતો. રાષ્ટ્રસંધ મહા- કબજે લેવાઈ. ૨૫ ઓગસ્ટે ઉરી ક્ષેત્રમાં બે ચોકીમાંથી પાક રેનિશક્તિશાળીની છાયા માત્ર છે ને એ મહાશકિતઓ ને શકિતશાળી કેને ભગાડી મૂકવામાં આવ્યા. અઠ્ઠાવીસમી ઓગસ્ટે હાજીપીર ભારત આંખના કણા પેઠે ખૂંચે છે. સામ્યવાદનો સામનો કરવા કબજે કર્યું. આમ ઘુસણખોરીની યોજના નિલ બનાવી. અપાયેલાં એજ શો પાકસ્તાન ભારત વિરૂદ્ધ વાપરે છે ને કચ્છમાં વાપર્યા છતાં આઈઝનાવર કરારને ભંગ થતો કેઇએ
પરિણામે પાકીસ્તાનનું નગ્ન સ્વરૂપ સ્પષ્ટ થયું. તારીખ પહેલી રોકયો નથી. છતાં કચ્છ સમજુતિની કડવી ગાળી ભારત સરકાર
સપ્ટેમ્બરે વહેલી પરોઢે અખનૂર છંબ ક્ષેત્રે પોણી ટેકો ને તોપ આંખ મીંચીને ગળી ગઈ. કદાચ આપણા રાષ્ટ્રીય કર્ણધાર ઉદારતા
સાથે આક્રમણને આરંભ થયે. નેવું ટેન્કોને સમજેટ ને સ્ટાર દાખવી હશે. ગમે તેમ કચ્છ યુદ્ધવિરામ શાન્તિને સંદેશ વાહક ન
ફાઈટરોની સહાયતાથી પાકીસ્તાની ફોજે ૫ સપ્ટેમ્બરે રિયા બન્યા ભટકે યુદ્ધવિસ્તારને પ્રોત્સાહક નીવો, અબખાને શક્તિ કબજે કર્યું . એ મને ઈરાદે અખનૂર જમ્મુ પર અધિકાર સ્થાપી પરીક્ષણને જ આ પ્રયોગ કર્યો હતો. પ્રયોગ સફલ થશે. અપૂબ
કાશ્મીરના પહાડી પ્રદેશને ભારતથી છૂટો પાડી દેવાનો હતો ફસાખાનને લાગ્યું કે ભારતના સંખ્યાબલને પાકીસ્તાનનું યોગ્યતા
થલી ભારતીય સેનાના ભુકકા ઉડાડી દેવા હતા. ભારતીય સેના બલ પરાજય આપી શકશે પાકીસ્તાની રાજનીતિ અને
પાસે યુદ્ધ સામગ્રી ખૂટી ગઈ હતી. ત્યાં ભારતીય વાયુ સેના એમની સૈન્ય બલ બનને વ્યાપક યુદ્ધને માર્ગ મોકળો કરી રહ્યાં
કુમકે આવી ને પાકીસ્તાની સેના પર જીવલેણ આક્રમણ કર્યું. હતાં. ભારતને માર મારવાની પૂરી તૈયારી પાકીસ્તાને કરી લીધી
પાકીસ્તાની ફોજે જમ્મુ તરફ આગળ વધતી હતી એટલે ભારતને હતી વળી કાશ્મીરને વિયેટનામ બનાવવાનો પણ એ માઓના
લાહોર રિયાલકોટ મારો ધિકતો કરી દેવાને એકજ ઉપાય બાકી શિષ્યને ઈરાદો હતો. કાશ્મીરમાં ગેરીલા મોકલી આંતરિક વિવાહ
રહ્યો હતો ને ભારતે થિી ૫ જાન પર ગાજતે કરી દ્વારા શ્રીનગરને કબજે કરી લે હતો. એટલા માટે આઝાદ
પણ દીધો. કાશ્મીરમાં હજજારો ગેરીલા તૈયાર કર્યા હતા શેખ અબ્દુલાએ પણ પેકીગ પડી પડયંત્ર રચવા ઈસ્વીસન ૧૯૬૫ ના માર્યાની
ઈસ્વીસન ૧૯૪૮માં આ સંચાર નળી ઉપર ભય તોળા હતા.
છતાં છંબ એરિયામાં આ વખતે પણ ભારત સરકારે પૂરતી ૩ મી તારીખે ચાઉ એન લાઈની મુલાકાત લીધી હતી પરંતુ મારી કરી નહોતી એ હકીકત હતી. સેનાના મુખ્ય કાર્યાલયને ચીન જાય તે પહેલાં આઠમી મે ના રોજ એમને ફરીથી ગિરફતાર આ ભયને પૂરતો ખ્યાલ નડતે એટલા પૂરતી ટેન્કે ત્યાં કિલકરી લેવામાં આવ્યા હતા. એટલે પાકીસ્તાન ૫રસ્તોએ શેખને વાનો પ્રબંધ કર્યો તો તેમ ન કર્યું તે એમણે વિમાની છોડાવવા ના બહાને અલન શરૂ કરી દીધું. કાનુનભંગ સંરક્ષણ માગ લે જોઈતો હતો પરંતુ ભારત પહેલું કયાર છે? વધવા લાગ્યા. કારમીરના દૂરનાં ગામોમાં હથિયાર બંધ આદમીઓ તારીખ ૬ઠ્ઠી સપ્ટેમ્બરે ભારત જાગ્યું ત્યારે ભારતીય ધૂમવા લાગ્યા. પાકીસ્તાની સીમા પરથી ભારતીય સીમા પર ઘુસણ સેનાએ પહો ફાટતાં જ ઇચછોગીલ નહેર પર ત્રણ્ય જગ્યાએ આક્રમણ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org