Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 02

SR No.: 005136
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1987
Total Pages: 200
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 17 MB

Page 77

સમાસ પ્રકરણ
શ . વૃાા :- (૪) લઘ4 કઢામિ: ૩૧૪૮ કહે યેત નામને કૃદન્તની સાથે વિભકિત લગાડતા કેvપણ ઘદ્ધ વગેરે નામ સાથે નિત્ય સમાસ પૂવેજ રસમસ થાય છે. કેમકે સામાથી સમસમાં પામે કે તે પુરુષ કહેબય છે
પૂર્વપદ ઉત્તરપદ ધન્ત હોય છે. પણ આ ન્યાય પુનઃ ef: ફરીથી વધે તે અગ્નિ
મુજબ જે ઉત્તપદ સ્વાદ્યન્ત હોય તે સ્ત્રીત્વ વિવક્ષામાં પુન વર ફરીથી બોલાયેલ વચન
આજુ થયા પછી ફરી લાગી શકશે નહીં જેમકે:(નોંધ :- ૮ વગેરે શદે જુઓ લવૃત્તિ ભાષાન્તર
છું વિચ=+ત્રમ્ (T નો) +=છી = ભા ૧ પૃ ૩૭ )
[૧૩] |
કાચબી =કાચબા જે પૂર્વે વિભકિત લાગે તો
+91 ) , અ9િ રૂપ થાય [૪ 90 ] (૫) દુર 1 ૩૧૪૯
| આ અનુવૃ ત :- નિ પ્રતિનાડો ૩૧ ૩૭ થી નિજ * સુત્રપૃથ :- ઇાિ રત |
- ક વિશેષ - 0 કેમ કહ્યું ? * . 1 : Tama fal- 7 સુરત નાનાવત | અવ = કરીને શું ? - માં ના પ્રત્યય કદન્તને कृदननन ना नित्य समम्यते । कुम्भ करोतीति कुम्भकरः।
છે પણ “નિ ” ૫૪/૪૪ એ સાતમી નિદેશ છે “+ 1 ST” , કે ૭૨ રૂng | “નતિજાર ઝળુ.નાં.
| 0 વૃ1 કેમ કહ્યું ? कृदन्त विभागलप: प्रागेव समासः" ।
| ધ વે રક્ષતુ – કૃદન્ત નથી. | ‘ા નવા રૂ! ૧ / ૦ મને ક શ | ષવૃત્તિ :- (૪૩) તૃતીયાકત વા કૃદન્ત પ્રત્યે મૂઢ યા મરૂપતે વાર્થ: નાખ્યાં વાઘ8 – ના વિધાનમાં ઢ તૃતીયા ૫૪૭૩ થી (સિદ્ધહેમમાં). વા fs | ચા દિલાત નામ થાજોન | રઝારંભીને જે તૃતીયુક્ત નામ તે કન્ત નામની સાથે સમતે સતિય હિ તપુર્વ નિ વFTળમ્ | ધવલ: વિષે સમાસ પામે છે. – મૂન કાઢરા મૂત્રા શ્રાસ્મત | ગુવાર, જાહિતમ્ | મસમ રાનપુ: | | ઘ રામ્ = મુબાવડે કરડીને ખાય છે. - અહીં – મૂળ વાનરાણું . !
શબ્દ ખાવાની ક્રિયા પ્રત્યે કરણ છે – વિષે સમાસ સિંા: કૂવામ્” ૩/૬/૮૧ સતસ્કૃતં સાતે | ન કરીએ તે કય બને છે. સમરસિંહ: કૃમિવાના: “ ક્ષે ' રૂ| ૨૦ | 0 તૃતીયાથી યુક્ત સાતમી વિભક્તિને તત સાતમી કહેવાય तीर्थकाकः, तीर्थ था इत्यादि ।
સાવી ધHસ્તત્તા ૫૪૭૫ થી ૧૬ પ્રત્યય થાય ક વર્થ :- 1 પ્રત્યયે વિધ बामा पार्श्वयोः पाश्र्वाभ्यां वा उपपीड इति पाश्वेपिपीडं સત્રમાં 1 (પંચમ્મત) નામથી નિદેશ ! તે બન્ને પડખે પીડા થાય તે રીતે સૂએ છે [૧૩૮] કરાયેલા ના મન નૂયક્ત કહેવાય. કૃદન્ત નામની |
કહેવાય, દક્ત નામની | 0 થT :-- જે રીતે યોગ હોય તે રીતે દિતીયા સાથે આ નામ નિત્ય સમાસ પામે છે. તે | વગેરે અન્તવાળા નામો પ્રથમાન્ત નામ સાથે સમાસ ઉપદ? તપુરુષ સમાસ કહેવાય છે.) અમ્ |
પામે છે અને તે દ્વિતીયા વગેરે તપુરૂષ કહેવાય છે. જેના કતિ ન ગુમાર = ભારે
ક્રમશ: એકેક ઉદાહરણ આ રીતે છે – (અહી હા: એ કુદત છે.) મેં [ ૫૧૭૨ | (૪૪) fશતાન: ૩૧/૬૨ કેઇપણ દ્વિતીયાન્ત નામ
મુથી સU પ્રત્યય લાગે છે. (+) fશત વગેરે નામ સાથે સમાસ પામે તે દ્વિતીયા તપુરુષ Fર્મ : એ પંચમી નિદેશ છે. તેથી +XU | કહેવાય છે =+3=ાર થયું --નડિઋત્રિા ૪/૩/પ૧ | ધર્મમશ્રિતઃ તિ ધર્મ અત:=ધર્મને આશ્રયે આવેલ [૧૩] થી વૃદ્ધ થઈ છે.]
(૪૫) વાવતા૩/૧/૬૮કારવાચી તૃતીયાન્તનામ કૃદન્ત ન્યાયઃ “nતા શુHdni fર્વમવયુહૂર્તઃ વ | નામ સાથે સમાસ પામે તે તૃતીયા તપુરૂષ કહેવાય સમાસઃ” આ ન્યાય મુજબ ગતિકારક પુસિ પ્રત્યયથી | મારમના દૂતમ્ = a gi[ mતે કરેલું [૧૪]
(૪૬) વાર્થી પ્રયા ૩/૧/so વિકાર રૂપે પરિણમેલ ન્યાય સંગ્રહ :- ન્યાય-૩૧, પૃ. ૭૯.
પદાથવગી ચતુર્યન્ત નામ, પ્રકૃતિવાચી નામ સાથે
ચક