Page Text
________________
૫૮
સ્વરાન્ત પુલ્લિંગ
આ વિભાગમાં પુËિલગ નામેાની સાધના દર્શાવે છે. પુદ્ધિલગ (નરજાતિના નામ) નિયમિત અને અનિયમિત બે પ્રકારોના સાથે જ અભ્યાસ લેવામાં આવે છે. “બુક” કરવામાં પ્રથમ ભાગમાં રામ અશ્વ જેવા નિર્યામત નામે! -એટલે કે જે નામેામાં કઇ વિશેષ ફેરફાર ન થતા હેાય તેવા નામના રૂપા આવેલ છે, જયારે ત્રીજા ભાગમાં અનિયંમત નામા – એટલે કે જે નામના રૂપામાં વિશેષ ફેફારો થાય છે તેને લક્ષમાં લીધા છે. દા.ત વટપૂ દ્વિતીય વગેરે -અહીં પ્રક્રિયામાં આવું કોઇ વિભાગીકરણ નથી.
સ્વરાન્ત નામેા એટલે જે નામેાને અન્તે કા, ૪૫, ૬, ૩ વગેરે સ્વદેશ આવતા હાય તેને સ્વાન્ત નામ કહેવાય છે. આવા ૧૪ પ્રકારના નામા થરો – કેમકે સ્વરા ૧૪ છે. સ્વરાન્ત પુહિલગ્ન :— સ્વર છે અન્તે જેને તેવા પુલિગ નામા ને સ્વરાન્ત પુલિંગ નામ કહેવાય. (૧) અધાતુ વિવિતવાક્યમથવન્નામ ૧/૧/૨૭ * સૂત્રપૃથ :— ત્ર-ધાતુ વિન્તિ વાક્યમ્ अर्थवत् नाम
* વૃત્તિ :—ધાતુવિમન્ત્યન્ત યાય વનમ વચ્છदरुप' नाम स्यात् ततः स्यादयः सप्त विभक्तयेाः ચાખ્યન્તે ।
નૃત્યથ' :— ધાતુ, વિભકહન્ત (નામ ક્રિયાપદ) વાકયને વ'ને અવત્ શબ્દ રૂપને નામ કહેવાય.
હ
[તત: ત્યાર પછી ત્તિ વગેરે સાત વિભકિત ચેાજવામાં આવે છે.]
5 વિશેષ : અધાતુ જે ધાતુ એટલે કે ક્રિયાપદ રૂપ ન હોય, વિમર્ત્યન્ત :- જેને છેડે વિભકિત ન લાગેલી હોય, ગાય :- વાકયરૂપ બનેલ ન હોય. જેમકે - વૃક્ષ ઝાડ, સ્વર્· સ્વર્ગ', ચ અને, ધવ–પીપળાનું વૃક્ષ અના-બકરી (મા પ્રત્યયથી પણ નામ સત્તા થાય 0 ? ગવાતુ કેમ કહ્યું ?
અન-દૈન ધાતુનુ ભુતકાળનું રૂપ છે ક્રિયાપદ કહેવાય ક્રિયાપદ કહેવાથી અન્યનું
થતા નથી.
૩
Jain Education International
. .
અહીંથી વિભક્તિ પ્રકરણ શરૂ થતુ હોવાથી *સૂત્ર પૃથક્કરણ વિભાગમાં વિભક્તિવ~ત લખેલ નથી.
.
O
માટે ના લે પ
d
0 ! વિમવતયન્ત કેમ કહ્યું ?
અભિનવ લધુ પ્રક્રિયા
વૃક્ષારૢ – વૃક્ષ શબ્દનું દ્વિતીયા બહુવચન
0 ? કાવાય કેમ કહ્યું ?
अहम् गच्छामि
હું જાઉં છું વાકય થયું ધાતુ વિ મકિત-વાકય કોને કહેવાય તેની પ્રસ ંગોચિત સંજ્ઞા અત્રે આપેલ છે. ૩/૩/૩ નિયાર્થી ધાતુ: જેના ક્રિયા અ છે. તેને “ધાતુ” કહેવાય છે. ૧/૧/૧૯ રહ્યાતિવિમતિ: સિ વગેરે અને ત્તિ વગેરે વિભકિત કહેવાય છે. ૧/૧/૨} વિશેવળબાજ઼્યાત – વામ્યમ્ ક્રિયાપદ વિશેષણ સહિત હૈાય ત્યારે તેને વોકય રૂપ સમજવુ.
-
[૯] (૨) સ્ત્રાઽસિયાત્િ ૧/૧/૧૮
For Private & Personal Use Only
* સૂત્રપૃથ :- ત્તિ---લઘુ રાત્િ सि औ जस् इति प्रथमा । अम्
* વૃત્તિ
औ
शस् इति द्वितीया । टा भ्यां भिम् इति तृतीया । ङोभ्यां भ्यस् इति चतुर्थी । ङसिभ्यां भ्यस् इति पञ्चमी । ङस् ओस् आम् इति षष्ठी। डिओस् प् इति सप्तमी । तत्राप्यकत्व विवक्षायां प्रथमैकवचन सिः । २कार उच्चारणर्थ इत् । देव सूइति स्थिते । सारुः । र: पदान्ते विसर्गस्तयोः । देव । द्वित्व સેવકો । (ધ્રુવે ન ગયું લાગ વિશેષળા: ।
-:
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005135 |
| Book Title | Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Abhinav Shrut Prakashan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 256 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Grammar |
| File Size | 16 MB |