Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01

SR No.: 005135
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1986
Total Pages: 256
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 16 MB

Page 106

સ્વરાંત પુલિંગ
अभावात् ग्रामण्ये इत्यादौ, आध्यै प्रध्य इत्यादौ इयुवर थाक्त्विाभावा च्य नाय विधि: । क्विबन्ता धातुत्व नोज्ज्ञन्ति शब्दत्व' च प्रतिपद्यन्ते इत्येषां धातुत्र ज्ञेयम् ।
ક વૃયર્થ : ભૂ-જુ (ભૂ શબ્દ, પ્રત્યય)ના ૩ નો સ્વરાદિ પ્રત્યય પર આવે તો ૩ર થાય છે. (બ્રમ્ તિસ્તા ) (૧) ૪એ.)તિભ્રમ=તિભ્રપક્ષેત્રિયા ૧/૩/૩૦ થી થતાં ઉતિભ્રય+ ( = હિબ્રુવ (૨)(૫ ૬ એ)=૩તિભ્રમત-નૂદિભુ: પક્ષેદ્રા)
अतिश्रुवा: (3)(१..) अति+आम्-अतिश्रुवाम् પક્ષે = તિબ્રાનું પ્રત્યેક સ્વરાદિ પ્રત્ય લાગતાં જ ના ૩૦ થયો છે.
જ અનુવૃત્તિ – સંશાત્ ૨/૧/પર ધારિયળે વ ચ્ચે યુવરત્વ પ્રત્યરે ૨/૧/૫૦ ૩વર્ણ વ્ સ્વરે प्रत्यये
ક વિશેષ :- 02 સામાન્ત કેમ કહ્યું? चिन्वन्ति-चि+नु 0? સ્વરાદિ કેમ કહ્યું ? ભ્રમસિં=ન્ડ 02 પ્રત્યય કેમ કહ્યું ? મુ+પ્રમુ=મૂવમ્ 0 ભ્ર શબ્દ હોવાથી નું પ્રત્યય હોવાથી પૂર્વના સત્રોથી અપ્રાપ્ત હતા આ સૂત્ર બન્યું. 0 સિદ્ધહેમ વ્યા –વૃત્તિ મુજબ-જૂ શબ્દ અને અનુ ને ૩ વર્ણ સંયુક્ત અક્ષરથી પર હોય તે ૩ વર્ણન કવું થાય છે. જેમકે સTT++ન્તિ શrg+ત્તિ કદનુવન્તિ-તેઓ મેળવે છે.
* શેષવૃત્તિ – નિત્યસ્ત્રીલિંગના અભાવે ગ્રામળી, ચવક શબ્દોમાં તથા વાઇ, વગેરેમાં યુ ટૂ સ્થ નિત્વ અભાવે કાનૂ ને ના તથા ઢી હાસ્ ા ામ્ વિધ ન થાય. દિવેd ફિવબ અન્તવાળા ઘાતુને છોડતા નથીને શબ્દવને પામે છે. ન્યાય ૪૮ ૫ ૯૫.
[૧૫] (૫૬) ઘેડનેકરૂચ ૨ ૧/૫૬ * સૂત્રપૃથ :– : જવાહ્ય * વૃત્તિ ;- વનેવવરણ્ય ઘાતરિવર્ગીચ સ્વર
प्रत्यये परे यः स्यात् सख्यौ र सत्यः र । सख्युः र સચ્ચામું | સ | gવું વતઃ | પત્ય |
ક વૃજ્યર્થ :-અનેક સ્વરવાળા *ધાતુના ૬ વર્ણનો સવરાદિ પ્રત્યય ૫ માં આવતા યુ થાય છે. [सखायमू इच्छति इति सखीयति सखीयति
ત વિશ્વ-ઉતઃ થી કાપલોપ, તિ આ લેપ થતા થયું-સર્વ પ્રથમ એવી પ્રથમા-દ્વિતીયા કિ.વ.નવી+= +૩ પ્રથમા દ્વિતીયા બ.વ. વીર્થ +૩ કૂકથિ : પંચમીષષ્ઠી એ વ. सखी+ङसि/ङसू-सखी+उ२ (खितिवीतीय उ२ ૧/૪ ૩૬)=ાથ+૩રૂસણું 0 ષષ્ઠી બ.વ.सखी+आम्-सख्य+आम्रव्याम् 0 સપ્તમી એ વ. सखी+डि-सख्य+इ-सरिव्य એિજ પ્રમાણે પતી પતિ શબ્દ પ્રતીકૂ રૂછિત
તિ વિવા0 cતી+=ાટ્યૂ+= - ઉપરોક્ત બધાં ઉદાહરણમાં સ્વરાદિ પ્રત્યય પૂર્વે અન્ય દીર્ઘ નો થયો છે. જ અનુવૃત્તિ – હારિવાળો ગુન્ ઘરે પ્રરે ૨/૧/૫૦ થી ઘારિવM: સ્વરે પ્રત્ય.
પર વિશેષ :– અને દ્વર :-- 7 Uજ સ્વરઃ ફતિ અને સ્વર: –એક કરતાં વધુ સ્વર હોય તે 0 અનેકવરી કેમ કહ્યું ? નિ–અહીં ની ધાતુના ડું ને ડુમ્ થ છે. અનેક સ્વરી નથી પરમનિયો-ઘરમ ન ની સાથે સમાસ છે ધાતું તે એક સ્વરી જ છે. 0 3 વર્ણસ્ય કેમ કહ્યું ? હુવુ :- ધાતુ-સન્ પ્રત્યય છે. અન્ય ક છે માટે ચ ન થયો 0? ફવર્ષા ૧૨/૨૧થી રુચ પ્રાપ્ત છતાં આ સૂત્ર કેમ કહ્યું ? પારિવર્ષો થી રૂ ન થાય માટે. 0 અન્ય ઉદાહરણ :- વિસૂ=વિવિ+સૂ=વિષ્ણુ તેઓએ સંગ્રહ કર્યો (પક્ષા ત્રિપુ બ.વ.) –અન્ય ડું ને ય થ છે. ની+=નિરગુડ તેઓ લઈ ગયા.
|