Page Text
________________
૮૩૮
જેનરનચિંતામણિ
નાની “અમૃતવેલી સક્ઝાયમાં પણ એ જ વાત છે: વિપુલ ગુખે કવિષ્ટિ પતીકી ઝળક અને અભિવ્યક્તિ
, હથેટી પણ, એની ક્ષતિઓને હિસાબે, ઘણી વધુ છે. પ્રભુ “થોડલે પણ ગુણ પરતણો, સાંભલી હર્ષ મન આણ રે.”
પ્રત્યેના ગાઢ અનુરાગે પ્રેરાતી એમની ભાવાર્દ તથા મર્માળી - ૬ થોડો’ શબ્દ કવિતાબાની ઊમગે ચડી લાગે, તો ઉક્તિઓ, એમાંની ખુમારી તેમ સ્વાભાવિક નમ્રતા, આજુહર્ષ' બીજી લીટીમાં ભે થાય કે પેલા ઉમંગે ઠેસ કાં બાજુની ક્ષુદ્રતા-પામરતાની નિર્ભીક ચટકલી ચિત્રણ, તેમ જ ખાધી ? ‘સુગુરુ સઝાયની ૪ ઢાલમાં સુગુરુનાં લક્ષણે અને દૃષ્ટાન્તાદિમાં ઉપસી આવતી કવિની સંગીન સૂઝયા ગ્રાહક ‘કુગુરુ સક્ઝાય”માં એની ૬ ઢાલમાં એ જ રહે કુગુરુનાં નઝર, વાચક યશવિજયની મુદ્રાનો વિશેષ દર્શાવે એમ છે. લક્ષણે આપ્યાં-વર્ણવ્યાં છે. “સમકીત સુખડલી”ની સક્ઝાયમાં લયમેળ પદબંધની વિવિધતા અને વાણીની ચિત્રાત્મકતા,
દુઃખ ભૂખડલી” ભાંગવાની વાત છે. ‘તુંબડાની સઝાય’માં ઉપરાંત ભાવાર્થ સૂચકતા લક્ષ દોરનારી નીવડે છે. સાધુને તુંબડું વહોરાવતાં ‘વિપરીત આહાર વહોરાવીએ”
ઈસૂની સત્તરમી સદીની આપણી ગુજરાતી કવિતા આ ને “વધાર્યો અનંત સંસાર, એવી રજૂઆતે છેલ્લી ટૂંકી
ઉત્સાહભર્યા કવિના સંગીન પ્રદાને જરૂર સમૃદ્ધ થઈ છે. લીટી સરસ થઈ આવી ગણાય. આ સજઝાય પ્રસંગાત્મક છે.
ઉત્તર ગુજરાતના ગામ કહેડુમાં જન્મેલા અને અનશનવડે અંતે સારી છે કે, જ્ઞાન દ્વારા જ મુક્તિ પ્રાપ્તિ છે.
પ્રાણત્યાગ કરીને મધ્ય ગુજરાતે ડભાઈ ગામમાં ચિર પોઢેલા રતવન-સઝના આ બહોળા પ્રવાહમાં કવિ થશે. આ કવિ ન્યાયાચાર્ય વિદ્વાન કવિરૂપે ય આપણું વિશિષ્ટ વિજયજી દષ્ટાન્ત, ઉપમાન, ભાવ, વિચારાદિની પુનરુક્તિથી સંચયોમાં વધુ લક્ષને પાત્ર છે. વાચક યશોવિજયજીના સર્વથા દૂર રહી શક્યા નથી. કવચિત્ તો અરુચિકર લાગે કાવ્યપ્રદાનમાં સ્વરૂપ વૈવિધ્ય રમતી આળ કે ગહનગંભીરી એવી દૃષ્ટાન્ત-પ્રતીકની રજૂ આવે છે. મધ્યકાલીન સંખ્યા- અભિવ્યક્તિ, અનુભવ-જ્ઞાનથી ઓપતું વસ્તુ અને એમાં તિશયની રહે ખરી. કથનાત્મક પ્રસ્તાર, ઉપરાંત વિગત- અનુસ્મૃત યા ગૂંથેલ સમતોલ - સાત્ત્વિક-જીવન દૃષ્ટિ એવાં વિશેષણની યાદી જેવું યે, તે જમાનામાં ઘણું પ્રચલિત છે કે આપણી મધ્યકાલીન કવિતામાં આ કવિની ગુજરાતી એવું લક્ષણ ઠીક ઠીક જણાયા કરે; પરંતુ આ વૈવિધ્યભર્યા કાવ્યરચનાઓ હમેશાં આદરથી સંભારી શકાય.
જિન તીર્થકર સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુના યક્ષ તથા યક્ષિણી
શ. મતં યજ્ઞ
illi's
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005132 |
| Book Title | Jain Ratna Chintamani Part 1 and 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 1330 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 105 MB |