Page Text
________________
સર્વસંગ્રહગ્રંથ
૫૨૭
પ્રશ્ન : નામ અને ગેત્રમાં શું અંતર છે?
પ્રશ્ન : અકર્મભૂમિ કેને કહેવાય? ઉત્તર : નામ અનાદિકાલ – સિદ્ધ છે. અને અર્થ રહિત ઉત્તર : જ્યાં હથિયારો, લેખન અને ખેતી વિના વ્યવહાર છે. ગોત્ર અર્થ સહિત છે. જેમ પહેલી નરકનું
ચાલે તે અકર્મભૂમિ કહેવાય. નામ “ધમ છે. જેને કઈ નરક સાથે સંબંધ પ્રશ્ન : અંતરદ્વીપ કેને કહેવાય? ધરાવતો અર્થ નથી. પરંતુ અનાદિ કાળથી આજ નામ છે અને અનન્ત કાલપર્યત એ નામ રહેશે!
ઉત્તર : આ જંબુદ્વીપમાં “હિમવંત” અને “શિખરી ? ગેત્રનું નામ “રત્નપ્રભા” છે. અહીં “પ્રભાનો
નામના બે પર્વત છે. તે પૂર્વ અને પશ્ચિમમાં અર્થ “બહુલતા” કરવામાં આવ્યો છે. અર્થાત્
લાંબા છે. તેમના બંને છેડાએ બે વિભાગમાં પહેલી નરક રત્નબહુલો છે. ત્યાં રત્નો ઘણું છે.
લવણસમુદ્રમાં ગયેલા છે. એટલે કુલ આઠ દાઢાઓ એવી રીતે શર્કરામભા એટલે જ્યાં શર્કરાની થઈ. દરેક દાઢા ઉપર ૭-૭ કીપે છે. તેથી કુલ
પ૬ દ્વીપ થાય. આ પ૬ અંતદ્વીપમાં યુગલિક બહુલતા છે.
મનુષ્યો અને તિય રહે છે. તિયાના પાંચ પ્રકાર : એકેન્દ્રિય, બેઈન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિદ્રિય અને પંચેન્દ્રિય. આ તિય ચે ત્રણ
'દેવના ચાર પ્રકાર : ૧. ભવનપતિ ૨. વાણવ્યંતર વિભાગમાં વિભાજિત છે ? જલચર [પાણીમાં ચાલનારા]
૩. જ્યોતિષી ૪. વિમાનિક થલચર [પૃથ્વી પર ચાલનારા] ખેચર [ આકાશમાં ઉડનાર.]
ક ભવનપતિના ૧૦ પ્રકાર : અસુરકુમાર, નાગકુમાર, ક જલચર : પાડા જેવા મલ્ય, માછલાં, કાચબા, ઝુડે,
સુવર્ણકુમાર, વિદ્યુતકુમાર, અગ્નિકુમાર, દ્વીપકુમાર, ઉદધિમગર વિગેરે.
કુમાર, દિકુમાર, પવનકુમાર, મેઘકુમાર.
| # વ્યંતરના ૮ પ્રકાર : પિશાચ, ભૂત, યક્ષ, રાક્ષસ, રથલચર : ચતુષ્પદ [ગાય વિગેરે] ઉરપરિસર્પ [ સાપ વિગેરે) ભુજપરિસર્ષ નિળી વિગેરે.
કિન્નર, કિંગુરુષ, મહોરગ, ગંધર્વ. ૨ બેચર : રોમજ [ રૂવાટાંની પાંખવાળા પોપટ, કાગડા
- વાણવ્યંતરના ૮ પ્રકાર : અણુપની પણ પત્ની, વિગેરે ચર્મજ ચામડાની પાંખવાળા વડા
ઇસીવાદી, ભૂતવાદી, કંદિત, મહાકદિત, કલંડ અને પતંગ. વાગુલી, ચામાચિડિયાં વિગેરે)
ક જ્યોતિષીના ૫ પ્રકાર : સૂર્ય – ચંદ્ર – ગ્રહ – ૩મનુષ્યના ત્રણ પ્રકાર : કર્મભૂમિના [ ભરત –૫,
નક્ષત્ર – તા. ઐરાવત-૫, મહાવિદેહ-૫ = ૧૫] અકર્મભૂમિના [ હમવત વૈમાનિકના ૨૬ પ્રકાર : કપિપપન્ન – ૧૨ : સૌધર્મ, ૫, અરણ્યવત – ૫, હરિવર્ષ -- ૫, રમ્યફ – ૫, દેવકુરુ-૫, ઈશાન, સનતકુમાર, મહેન્દ્ર, બ્રહ્મ, લાંતક, મહાશુક્ર, ઉત્તરકુરુ - ૫ = ૩૦] અંતરદ્વીપના - ૫૬
સહસ્ત્રાર, આનત, પ્રણિત, આરણ, અયુત. પ્રશ્ન : કર્મભૂમિ કોને કહેવાય?
કલ્પાતીતના ૧૪ પ્રકાર : પ્રવેયક – ૯ : સુદર્શન,
સુપ્રતિબદ્ધ, મનોરમ, સર્વતોભદ્ર, સુવિશાલ, સુમન, ઉત્તર : જે ભૂમિમાં હથિયારો, લેખન-અને ખેતીથી વ્યવહાર
સૌમનસ, પ્રિયંકર, નંદીકર, અનુત્તર-પ : વિજય, જયંત, ચાલતો હોય તે કર્મભૂમિ કહેવાય.
જયંત, અપરાજિત, સર્વાર્થસિદ્ધ. ૧ “તત્ર નામગોત્રરય વિશેષ - અનાદિકાલ સિદ્ધ- પાંચ પ્રકારે : મન્વયરહિતં નામ, સાથ તુ ગોત્રમ
૨જ્ઞાની પુરુષેએ પાંચ પ્રકારે પણ જીવોની વિરક્ષા જીવાજીવામગમ ટીકાયામ કરી છે. તે જીવો અનુક્રમેર. સે દિ તે તિરિફખણિયા ? તિરિફખણિયા પંચવિધા પણત્તા, ત જહા-એગિદિય તિરિક ખણિયા ૧, સં કિં તે દેવા ? દેવા ચહા પણતા તં" જહાબેઇદિયતિરિફખજોણિયા તેદિયતિરિકખણિયા ચઉરિદિય- ભણવાસી વાણવંતરા ઈસિયા ઉમાણિયા ! તિરિફખણિયા પંચે દિયતિરફખણિયા
જીવાજીવાભિગમે સૂત્ર-૧૧૪ જીવાજીવાભિગમે ? સૂત્ર – ૯૬ ૨ તબ્ધ જે તે અવમાહ સુ પચવિધા સંસારસમાણમાં ૩, સે કિ તું ગભવકકતિય મસ્સા? ગમવતિય- જીવા પણ ના તે એમાહેસુ, સં' જહા-ન્ડિયા બે ઈમાણસા તિવેધા પત્તા, તે જ હા-કશ્મભૂમગ અકસ્મ- ત્વિયા તે ઇન્દ્રિયા ચરિંદ્રિયા પંચયા - ભૂમગ અંતરદીવગા જીવાજીવાભિગમે! સૂત્ર - ૧૦૭
જીવાજીવાભગમ સૂત્ર-૨૨૪
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005132 |
| Book Title | Jain Ratna Chintamani Part 1 and 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 1330 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 105 MB |