________________
૮૨
ધન્ય ધરા
સામાજિક અને લોકોપયોગી કાર્યો પણ થયાં. બોરીવલીમાં તે આમ એકંદરે ૬૪ વર્ષનું દીર્ધ સંયમી જીવન વિતાવી, સમયે મધ્યમ અને ગરીબ વર્ગના જૈન વસતા, પણ તેઓની ધર્મ સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાત, મુંબઈ વગેરે પ્રદેશોમાં જૈન-જૈનેતર સમસ્ત પ્રત્યેની લગન અને શ્રદ્ધા તથા સંપ રાખીને કાર્ય કરવાની જનતામાં સદાચાર, નિર્બસનતા, માનવધર્મ અને પ્રાર્થનાની ભાવના અદમ્ય હતી. આ કારણથી જ આ ચાતુર્માસમાં મહત્તાના સંસ્કારો રેડીને મહારાજે ચિરવિદાય લીધી. ધર્મજાગૃતિ, યુવા પ્રવૃત્તિ, મહિલા મંડળની પ્રવૃત્તિઓ અને અન્ય
| મુખ્ય મુનિ શિષ્યો : પૂ. મહારાજશ્રીએ મુનિશ્રી સામાજિક પ્રવૃત્તિઓ ખૂબ સુંદર થઈ.
ચૂનીલાલજીને વિ.સં. ૧૯૮૩માં અને મુનિશ્રી સંતબાલજીને સાયલામાં સ્થિરવાસ અને અંતિમ દિવસો : છેલ્લાં ચાર વિ.સં. ૧૯૮૫માં દીક્ષા આપી હતી. બંને શિષ્યોની ગુરુભક્તિ ચાતુર્માસ પૂ. મહારાજશ્રીએ સાયલામાં જ કર્યા. ૮૭મી અભુત હતી. પૂ. ચૂનીલાલજી મુનિમાં પરંપરાગત સંસ્કારોની જન્મજયંતી પૂ. સંતબાલજી, પૂ. ચૂનીલાલજી મુનિ તથા અન્ય સાથે સાથે ગુરુદેવ પ્રત્યેના ભક્તિભાવનું વધારે પ્રતિબિંબ પડે મહાસતીઓ અને શ્રાવકોની હાજરીમાં પ્રાર્થના, પ્રવચન, ભક્તિ છે. આજે ૬૦ વર્ષના દીર્ધ દીક્ષાજીવન પછી પણ તેઓ આદિથી ઊજવવામાં આવી. ત્યારપછી પૂ. સંતબાલજી તો દિલ્હી મહારાજશ્રીના શિષ્યો અને સંઘનું વિધિવત્ પાલન અને અને કલકત્તા (ભવાનીપુરા)નાં ચાતુર્માસ અર્થે જતા રહ્યા પણ અનુશાસન પોતાની અપાર ધીરજ અને કરુણાથી સુંદર રીતે કરી પૂ. ચિંતમુનિને તો “ગુરુદેવ' જ સર્વસ્વ હોવાથી તેઓ તેમની સાથે રહ્યા છે. સ્વ. મુનિશ્રી સંતબાલજીનું વ્યક્તિત્વ ક્રાંતિકારી હતું. જ રહ્યાં. અહીંના તેઓશ્રીના સ્થિરવાસ દરમિયાન વિવિધ તેથી પોતાની ચર્યાના નિયમોનું પાલન કરતાં કરતાં તેઓ સ્થળોએથી સેવા, દર્શન અને સત્સંગ અર્થે મહાસતીજીઓ તથા વિશ્વ વાત્સલ્યના ભાવથી પ્રેરાઈને સમગ્ર ભારતીય સંસ્કારો, શ્રાવકોનો પ્રવાહ ચાલુ જ રહો.
રાષ્ટ્રીયતા, ગાંધીવિચારધારા અને સમાજોદ્ધારનાં સત્કાર્યો પ્રત્યે આખરે વસમી વિદાયનો અને મહાપ્રયાણનો દિવસ
અભિમુખ થયા હતા. તેમના સમગ્ર જીવનમાં આ વિચારધારા આવી પહોંચ્યો.
સ્પષ્ટપણે પ્રતિબિંબિત થાય છે. ચીંચણના આશ્રમમાં તેમણે
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, મહાત્મા ગાંધીજી, પૂ.શ્રી નાનચંદ્રજી અને શ્રી “કર લે સિંગાર! ચતુર અલબેલી
જવાહરલાલ નહેરુના નામે ચાર મુખ્ય વિભાગોનું આયોજન | સાજનકે ઘર જાના હોગા.”
કર્યું. આમ આ શિષ્ય યુગલે પૂ. મહારાજશ્રીની વિચારધારા અને વિ.સં. ૨૦૨૧ના માગશર વદ ૯ ને રવિવારે સવારના સત્કાર્યોની ભાવનાની જ્યોતને જલતી રાખીને પોતાના ગુરુનું તેઓએ પ્રાર્થના અને પ્રવચન કરી, નિત્યક્રમથી પરવારી, ત્રણ અદા કર્યું. તેમના શિષ્ય મુનિશ્રી સંતબાલજીની પ્રેરણાથી, પ્રતિક્રમણ કરી લીધું, પરંતુ સાંજની પ્રાર્થનામાં ન બેસી શક્યા. ભાલ નળ કાંઠા પ્રાયોગિક સંઘ, ગુંદી વિશ્વ વાત્સલ્ય પ્રાયોગિક તેમણે છાતીમાં દુઃખાવાની વાત કરી. એટલામાં તો શ્વાસ પણ સંઘ, મહાવીરનગર આંતરરાષ્ટ્રીય કેન્દ્ર ચચણી અને જોરશોરથી ચાલવા લાગ્યો. સુરેન્દ્રનગરથી ડૉક્ટરને બોલાવવાની
માતૃસમાજ મુંબઈ-અમદાવાદ સંસ્થાઓ ધર્મ-અધ્યાત્મ અને વ્યવસ્થા કરવામાં આવી, પણ તે પહેલાં તો પૂ. મહારાજશ્રીએ સમાજગત સેવાકીય કાર્યોમાં પ્રવૃત્ત છે. ચાર શરણાંને-અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને કેવળ પ્રણિત ધર્મને
શિષ્ટ, સંસ્કારી અને આધ્યાત્મિક સાહિત્યનું સર્જન : સ્વીકારવાનો સંકેત કરી દીધો અને રાત્રે ૧૦-૨૫ મિનિટે
સુંદર કાવ્યો રચવાની જન્જાત શક્તિ અને પ્રાર્થનાના વિશિષ્ટ મહાપ્રયાણ કર્યું.
અભ્યાસને લીધે તેઓએ ધર્મ–આરાધનાને લગતાં લગભગ આના સમાચાર વીજળીની માફક ચારે બાજુ પહોંચી ૪00 સુંદર ગેય પદોની વિવિધ છંદોમાં રચના કરી છે, જે ગયા. સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાત, મુંબઈ, હૈદ્રાબાદ વગેરે અનેક પ્રાર્થના મંદિર’ અને ‘સુબોધ સંગીતમાળા' (ભાગ ૧-૨સ્થળોએથી લોકો અંતિમ દર્શનાર્થે ઊમટી પડ્યાં અને આવા
૩)માં પ્રસિદ્ધ થયાં છે. આ ઉપરાંત તેઓએ લખેલા–સંપાદિત નાના ગામમાં દશ હજારથી ઉપરની સંખ્યા એકત્રિત થઈ ગઈ.
કરેલા “સંસ્કૃત કાવ્યાનંદ' (ભાગ ૧-૨-૩) તથા “માનવતાનું જય જય નંદા, જય જય ભદ્રા'ના જયનાદો વચ્ચે આ મીઠું જગત' નામના ગ્રંથો પણ પ્રકાશિત થયા છે. જ્યોતિર્મય આત્માના દેહના અવશેષો પંચ-મહાભૂતમાં મળી ગયા.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org