Dhanyadhara Shashwat Saurabh Part 02

SR No.: 005127
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 2008
Total Pages: 970
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 45 MB

Page 723

શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨
સમૃદ્ધ પુસ્તકાલય, શાંત વાતાવરણવાળા શિક્ષણ કેન્દ્ર શાંતિ નિકેતન'માં તેમને મોકલી આપ્યા, તેમણે વિધુશેખર શાસ્ત્રી પાસેથી પાલી ભાષા અને બૌદ્ધ ધર્મશાસ્ત્રનો ઊંડો અભ્યાસ કર્યો, મુનિ જિનવિજયજી પાસેથી પ્રાકૃત ભાષા અને જૈન આગમોનો ૧૯૩૪ સુધી વધુ અભ્યાસ કર્યા પછી જૈનપ્રકાશ”ની ઓફિસમાં મુંબઈમાં જોડાયા, જે સ્થાનકવાસી જૈન પરિષદનું મુખપત્ર હતું. નોકરી અને ટ્યૂશનો કરીને ગુજરાન ચલાવતા. દલસુખભાઈને હિંદુ યુનિ.-બનારસમાં સેવા આપતા પં. સુખલાલજીએ પોતાના મદદનીશ તરીકે આવવા સૂચન કર્યું, ફેબ્રુ. ૧૯૩૫માં ત્યાં ગોઠવાયા પછી પુત્રવત્ સ્નેહ પ્રાપ્ત કરી તેમની પાસે તત્ત્વજ્ઞાનમાં અને સંશોધનમાં આગળ વધ્યા. ૧૯૪૪માં પંડિત સુખલાલજી આ પદેથી નિવૃત્ત થયા, તે વખતે આ યુનિ.ના કુલપતિપદે પ્રખ્યાત તત્ત્વજ્ઞાની ડૉ. રાધાકૃષ્ણન્ હતા. તે બંનેની નજરમાં દલસુખભાઈનું સ્થાન ઊંચું હતું. તેથી જૈનચેરના અધ્યાપક તરીકે તેઓ ગોઠવાયા. ૧૯૫૨માં રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્રબાબુએ મુનિ પુણ્યવિજયજીની ભલામણથી દિલ્હીમાં પ્રાકૃત ટેક્સ્ટ સોસાયટીની સ્થાપના કરી. તેની કાર્યવાહક સમિતિમાં લેવાયેલ દલસુખભાઈ પછીથી તેના માનમંત્રી થયા. અમદાવાદમાં લાલભાઈ દલપતભાઈ ભારતીય સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિરની સ્થાપના મિલમાલિક-ઉદ્યોગપતિ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈએ ૧૯૫૭માં કરી, તેનું નિયામકપદ સંભાળવા દલસુખભાઈ ડિસે. ૧૯૫૯માં અમદાવાદ આવ્યા. વિશાળ ગ્રંથભંડાર અને હજારો બહુમૂલ્ય હસ્તપ્રતો ધરાવતી આ સંસ્થા દેશ-વિદેશમાં જાણીતી બની છે તેના પાયામાં દલસુખભાઈ છે, વયમર્યાદાને કારણે ૧૯૭૬માં નિવૃત્ત થયા પછી પણ આ સંસ્થાના સલાહકાર તરીકે તેમની સેવા લેવાયેલી. ગુજરાતી અને હિંદીમાં તેમણે ૪૦ પુસ્તકોનાં લેખન-સંપાદન કર્યાં છે, જેમાં ‘જિનવિજયજી અભિનંદન ગ્રંથ’, ‘જૈનધર્મનો આદિકાળ’, ‘ગણધરવાદ’, ‘જૈન દાર્શનિક સાહિત્યનું વિહંગાવલોકન’, ‘જૈન આગમ’, ‘હિંદુ ધર્મ’, જૈન ધર્મચિંતન', સ્થાનાંગ-સમવાયાંગ તર્કભાષા', 'જૈનાગમ', ‘સ્વાધ્યાય', જૈનાગમ મીમાંસા' વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. દલસુખભાઈને મળેલાં માન-સમ્માનો :
—૧૯૭૪માં તેમને ભારત જૈન મહામંડળ તરફથી ‘સમાજગૌરવ’ની પદવી મળી.
—દર્શન સાહિત્યની રચના માટે ‘સિદ્ધાંતભૂષણ' પદવી અને સુવર્ણચંદ્રક.
—પ્રાકૃત—જૈનધર્મ પરિષદ,
વારાણસીના પ્રથમ
૨૦૧૩
અધિવેશનમાં તેઓ સમ્માનિત થયેલા. તેઓ સંપૂર્ણાનંદ સંસ્કૃત યુનિ.માં પણ અધ્યાપક હતા.
—જૈન વિશ્વભારતી સંસ્થા દ્વારા જૈન વિદ્યામનીષી’ એવોર્ડ્ઝ લાડનૂ, રાજસ્થાન ખાતે ૧૯૯૦માં એનાયત થયેલો.
~જૈન સંસ્કૃતિ સંશોધક મંડળ અને પ્રાકૃતિક ટેક્સ્ટ સોસાયટીના તેઓ માનદ્ મંત્રી હતા.
—ઓલ ઇન્ડિયા ઓરિએન્ટલ કોન્ફરન્સ, નાગાર્જુન શોધ સંસ્થા, અ.ભા. દર્શન પરિષદ, ગુજરાત તત્ત્વજ્ઞાન પરિષદ, જૈન સાહિત્ય સમારોહના તેઓ પ્રમુખ હતા.
—ગુજ. સાહિત્ય પરિષદના પોરબંદર—સંમેલન (૧૯૭૬)માં સંશોધન વિભાગના વિભાગીય પ્રમુખ હતા.
—બૌદ્ધદર્શનના અધ્યાપન અંગે સવા વર્ષ કરતાં વધુ સમય તેમણે કેનેડાની ટોરન્ટો યુનિ. તરફથી ૧૯૬૮માં આમંત્રણ મળતાં ગાળ્યો હતો.
ભારતના રાષ્ટ્રપતિજીએ તેમને સર્ટીફકેટ ઑફ ઓનર’ આપી બહુમાન કરેલું.
સમગ્ર ભારતવર્ષના જૈન દર્શનના મહાન વિદ્વાન તરીકે આગળ વધેલા પં. દલસુખભાઈ માલવણિયાનું જીવન પ્રેરણારૂપ બની રહે તેવું છે.
(૧૮) મૃણાલિની સારાભાઈ
‘કલા’ ક્ષેત્રમાં પ્રદાન બદલ ૧૯૯૨માં પદ્મભૂષણ’ થયાં. તે પૂર્વે ૧૯૬૫માં ‘પદ્મશ્રી’ અને ૧૯૮૪નો વિશ્વગુર્જરી ગૌરવ પુરસ્કાર' પણ તેમને મળેલો.
શ્રીમતી મૃણાલિની સારાભાઈ વિશ્વપ્રસિદ્ધ ભારતીય શાસ્ત્રીય નૃત્યકાર અને નૃત્ય-સંયોજન કલાના મર્મજ્ઞ કસબી છે.
તેમનું મૂળ વતન કેરાલા. દક્ષિણ ભારતમાં સામાજિકરાજકીય રીતે અગ્રસ્થાને રહેલ સ્વામીનાથન્કુટુંબના મૃણાલિનીએ અમદાવાદના પ્રતિભાસંપન્ન વૈજ્ઞાનિક ડૉ. વિક્રમ સારાભાઈ સાથે લગ્ન કરીને ગુજરાતને વતન બનાવ્યું, મૃણાલિનીબહેનના મુખ્ય ગુરુનું નામ મીનાક્ષી સુંદરમ્.
૧૯૪૯માં અમદાવાદમાં રંગમંચ કલાઓની ‘દર્પણ એકેડેમી' સંસ્થા સ્થાપી તેનું સંચાલનપદ સંભાળ્યું.
ભરત નાટ્યમ્ અને કથ્થકલી નૃત્યના નિપુણ કલાકાર મૃણાલિનીએ ભારતીય નૃત્યકલાને નવો આકાર આપ્યો છે.