Page Text
________________
શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨
૦૦૦
ઝુકાવનાર હંસાબહેને દેશસેવિકા સંઘની પિકેટિંગ પ્રવૃત્તિમાં જન્મ સુરત જિ.ના “ચોર્યાસી તાલુકાના વાંઝ ગામમાં તા. આગેવાની લીધેલી. મુંબઈ મહાનગરપાલિકા અને ધારાસભામાં ૭-૧૧-૧૮૯૦. પણ ચૂંટાયા હતા. મહારાજા સયાજીરાવ યુનિ.ના કુલપતિપદે
પ્રેમચંદ રાયચંદ કોલેજ-અમદાવાદમાં ત્રણ વર્ષનો ૧૯૪૯થી ૧૯૫૮ સુધી રહેનાર હંસાબહેન મહેતાએ વિવિધ
અભ્યાસ. ૧૯૦૭માં કોંગ્રેસ અધિવેશનમાં હાજરી આપી દેશોનો પ્રવાસ કરેલો. બાળસાહિત્ય સહિત ગુજરાતી-અંગ્રેજીમાં
આઝાદી લડતમાં જોડાયા. પુસ્તક લેખન કરેલું. શૈક્ષણિક-વૈજ્ઞાનિક-સાંસ્કૃતિક સંસ્થાઓ, મહિલા સંસ્થાઓમાં તથા સરકારનાં વિવિધ પંચોમાં સક્રિય
૧૯૧૦માં જ્ઞાતિસુધારણાની પ્રવૃત્તિનો પ્રારંભ. વાંઝ અને રહેલાં.
જૂનાગઢમાં ભરાયેલ જ્ઞાતિપરિષદોના સફળ સંચાલક રહ્યા.
૧૯૧૧માં સુરતમાં પાટીદાર વિદ્યાર્થી આશ્રમ (પછીથી “વલ્લભ તેમનું અવસાન ૧૯૯૫માં થયું હતું.
વિદ્યાર્થી આશ્રમ')ના નામે સંસ્થા સ્થાપી જે આગળ જતાં સુરત (3) ત્રિભુવનદાસ કે. પટેલ જિ.ની રાજ. પ્રવૃત્તિનું અગત્યનું કેન્દ્ર બની.
સમાજસેવા’ અંગે ૧૯૬૪માં “પદ્મભૂષણ' થયા. ૧૦ હોમરૂલ આંદોલનથી રાજકીય જીવનની શરૂઆત ઓક્ટોબર, ૧૯૦૩માં ચરોતરના આણંદમાં જન્મ. ૧૯૨૧ના ૧૯૧૬થી કરી તે પૂર્વે ૧૯૧૫માં શ્રીમતી એની બેસન્ટની અસહકાર આંદોલન વેળાએ શાળાનો ત્યાગ કર્યો, ત્યારપછી ધરપકડ વખતે સાર્વજનિક હાઇસ્કૂલના શિક્ષક તરીકેની નોકરીનું ‘ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાંથી વિનીત' થયા. ૧૯૩૦થી ૧૯૪૨ના રાજીનામું ધરી દીધેલું. શહેર અને જિલ્લામાં “હોમરૂમ લીગ'ની ગાળામાં તત્કાલીન ખેડા જિલ્લાના આણંદ-નાવલી–થામણામાં સ્થાપના માટે પ્રયત્ન કરેલ, તે પછી બધા સત્યાગ્રહોમાં ભાગ આઝાદીજંગમાં સક્રિય ભાગ લઈ અવારનવાર દોરવણી
લીધેલો. સંચાલનસામેલગીરી બદલ કારાવાસ-સજા થયેલી. ૧૯૧૭-૧૮માં ખેડા જિ.માં અતિવૃષ્ટિથી પાક નિષ્ફળ ધરાસણાના સત્યાગ્રહમાં ખેડા જિલ્લાની ટુકડીનું નેતૃત્વ લીધેલું. ગયો તેથી મહેસૂલ મુલતવી રખાવવા પ્રયત્ન થયા પરંતુ ખેડા જિલ્લા દૂધ ઉત્પાદક સહકારી સંઘ/અમૂલ-આણંદના. સરકારના બહેરા કાને ફરિયાદ ન સંભળાઈ, તેમાંથી ખેડા સેવાકાર્ય માટે જાણીતા સ્વ. ત્રિભુવનદાસ પટેલ રાજ્યસભાના સત્યાગ્રહનો જન્મ થયો. ખેડા જિ.ના માતરની છાવણી સભ્ય પણ હતા.
કલ્યાણજીભાઈને સોંપાઈ તે વખતે તેમને ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિકનો (૪) ડો. વર્ગીસ કુરિયન
ગાઢ પરિચય થયો. ૩ મહિના ગામડાંમાં ફરી ખેડૂતોમાં જાગૃતિ
લાવ્યા. ભારતમાં શ્વેતક્રાંતિના પ્રણેતા ડૉ. કુરિયન ટ્રેડ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન બદલ ૧૯૬૬માં ‘પદ્મભૂષણ”
અંગ્રેજ સરકારના “રોલેટ એક્ટ' સામે ઈ.સ. ૧૯૧૯માં થયેલા તે પૂર્વે આ જ ક્ષેત્રમાં ૧૯૯૫માં ‘પદ્મશ્રી’ થયેલા,
સુરતના પહેલા પાંચ સત્યાગ્રહીઓમાંના કલ્યાણજીભાઈ એક ૧૯૯૯માં ‘પદ્મવિભૂષણ' થયેલા–તેમની વધુ માહિતી આ
હતા. પ્રતિબંધિત પુસ્તકનું જાહેરમાં વેચાણ કરવા બદલ લેખમાં અગાઉ આપેલ છે.
કાનૂનભંગને કારણે ધરપકડ થઈ. (૫) ડો. વિક્રમ અંબાલાલ સારાભાઈ
૧૯૨૦થી ૩૦ સુધી સુરત જિ. સમિતિના મંત્રી હતા.
આઝાદી આંદોલન વખતે ટિળક સ્વરાજફાળામાં પોતાની સઘળી સાયન્સ એન્ડ એન્જિનિયરિંગ' ક્ષેત્રમાં પ્રદાન બદલ મિલ્કત અર્પણ કરી દીધેલી! ૧૯૬૬માં ‘પદ્મભૂષણ' થયેલા પરંતુ આ જ ક્ષેત્રમાં પછીથી ૧૯૭૨માં ‘પદ્મવિભૂષણ’ બનેલા, તેમની માહિતી આ લેખમાં
સુરતના ડક્કા ઓવારે ૪૦-૫૦ હજારની માનવમેદની અગાઉ આવી ગઈ છે.
વચ્ચે તેમની વિરહાક ગાજી ઊઠતી.
૧૯૨૧-૨૨માં બારડોલી સત્યાગ્રહ વખતે મહત્ત્વનો (૬) કલ્યાણજી વિઠ્ઠલભાઈ મહેતા
ભાગ ભજવ્યો. ના-કરવાદી સાપ્તાહિક “નવયુગ' ૧૯૨૩માં સાહિત્ય અને શિક્ષણમાં પ્રદાન બદલ ૧૯૬૭માં સ્થાપ્યું. તંત્રી બન્યા, તેમાં લખાણ બદલ બે વર્ષની સજા થઈ. ‘પદ્મભૂષણ' થયેલા.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005127 |
| Book Title | Dhanyadhara Shashwat Saurabh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 970 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 45 MB |