Dhanyadhara Shashwat Saurabh Part 02

SR No.: 005127
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 2008
Total Pages: 970
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 45 MB

Page 383

શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨
૩૦૩
રસિકભાઈ એક પ્રસિદ્ધ નાટ્યલેખક, નાટ્યશાસ્ત્રમર્મજ્ઞ એમ. એ.ની પરીક્ષા પ્રાચીન ભારતીય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ તરીકે કાવ્ય અને નાટ્યશાસ્ત્રના જગતમાં સુપરિચિત છે. વિષયમાં (એપિગ્રાફી અને સિક્કાશાસ્ત્રના ગ્રુપ સાથે) એ જ રસિકભાઈના બહુ વખણાયેલાં નાટકો તો છે સંગીત નાટ્ય યુનિવર્સિટીમાંથી પ્રથમ વર્ગમાં પ્રથમ નંબર મેળવીને પાસ કરી અકાદમીનું સમ્માન પામનાર “મેના ગુર્જરી' અને સાહિત્ય અને યુનિવર્સિટીનો સુવર્ણચંદ્રક અને ઇનામો મેળવ્યાં. અકાદમીનો પુરસ્કાર મેળવનાર “શર્વિલક'. ૧૯૩૦માં પ્રગટ
| સંશોધન તાલીમ થયેલ નાટક “પહેલો કલાલ’ એમણે કાઉન્ટ લીઓ ટોલ્સટોયની
૧૯૩૩થી ૩૫ દરમ્યાન કોલકાતા યુનિવર્સિટીમાં પ્રો. કૃતિ પરથી અનૂદિત કરેલું. દારૂનિષેધના પ્રચારની ટોલ્સટોયની
ડી. આર. ભાંડારકરના માર્ગદર્શન હેઠળ ભારતીય સફળ થયેલી દૃષ્ટિ રસિકભાઈ માટે આ અનુવાદ કરવાનું પ્રેરક બળ બની હતી. એવું જ કૌભાંડો પર આધાત સર્જતું અને કટાક્ષ
અભિલેખવિદ્યા, લિપિવિદ્યા, સિક્કાશાસ્ત્ર જેવા વિષયોમાં
સંશોધનની તાલીમ મેળવી. સાથે સાથે પ્રો. એચ. સી. રાયચૌધરી કરતું નાટક રૂપિયાનું ઝાડ' છે, જે ૧૯૩૨માં પ્રગટ થયું હતું.
પાસે પ્રાચીન અને મધ્યકાલીન ભારતના રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક એમણે “પુરાતત્ત્વમાં સંસ્કૃત નાટક સાહિત્ય (અશ્વઘોષ અને
ઇતિહાસ તથા ભૂગોળ વિશેની સંશોધનતાલીમ મેળવી. ભાસના નાટ્યચક્ર) ઉપર લેખમાળા આપી હતી. એ ૧૯૮૦માં ગ્રંથાકારે “સંસ્કૃત નાટક સાહિત્ય' નામે ગુજરાત વિદ્યાપીઠ 1638Hi 'The successors of the satavahans તરફથી પ્રગટ થયેલ છે. પંડિત સુખલાલજી સાથે જયરાશિકત in the Lower Deccan' વિષય ઉપર મહાનિબંધ તૈયાર કરી તત્ત્વોપર્ણવસિંદ સંસ્કૃત ટેસ્ટ અને અંગ્રેજી પ્રસ્તાવના સાથે
કોલકાતા યુનિવર્સિટીની પી.એચ. ડી. ની પદવી પ્રાપ્ત કરી. તૈયાર થયું છે. (૧૯૪૦). ૧૯૫૯માં સિદ્ધિચંદ્રકૃત
એમણે ૧૯૩૦થી ૧૯૪૯ દરમ્યાન કોલકાતા યુનિવર્સિટીમાં કાવ્યાદર્શપ્રકાશ' પ્રગટ થયું. “નૃત્યરત્નકોશ' ડૉ. પ્રિયબાળા શાહ
પ્રાચીન ભારતીય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ વિભાગમાં વ્યાખ્યાતા સાથે તૈયાર કરીને ૧૯૫૭માં પ્રગટ થયું.
તરીકે જવાબદારી સંભાળી. આર્કિયોલોજિકલ સર્વે ઓફ
ઇન્ડિયામાં આસિસ્ટન્ટ સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ અને પછી સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ આમ પ્રા. રસિકભાઈ ઇતિહાસ-પુરાતત્ત્વના વિદ્વાન,
એપિગ્રાફી તરીકે અને સાથે સાથે સરકારના અભિલેખવિન્દ્ર તરીકે સંશોધક, નિરૂપક, મીમાંસક અને વ્યાખ્યાતા તરીકે અત્યંત
પણ કાર્ય કર્યું છે. ડૉ. સરકાર કોલકાતા યુનિવર્સિટીના પ્રાચીન જાણીતા હતા. એમની વિદ્વત્તા અનેક હેતુવાળી અને બધા
ભારતીય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ વિભાગમાં કાર્મિકલ પ્રોફેસર વિષયોને લગતી હતી. વિદ્યાસભાના આ વિદ્યાપુરુષની
તરીકે (૧૯૬૧ થી ૧૯૭૨), વિભાગીય અધ્યક્ષ તરીકે (૧૯૬૫ જીવનદૃષ્ટિ તથા વડલા-સમા વ્યક્તિત્વનો અને વિદ્યાયાત્રા કર્યાનો
થી ૭૨) અને સાથે સાથે એ જ વિભાગના સેન્ટર ઓફ અનુભવ પામ્યા હોય એવું ઘણાએ નોંધ્યું છે. શિક્ષણ અને
એડવાન્ડ સ્ટડીઝના નિયામક તરીકે (૧૯૬૫ થી ૭૪) પણ સંસ્કારના ઇતિહાસમાં પ્રતિભાવંત પાત્ર તરીકે પ્રા. રસિકભાઈ
રહ્યા હતા. તેમણે મુલાકાતી પ્રાધ્યાપક તરીકે ૧૯૭૪ દરમ્યાન હંમેશા ચિરંજીવ રહેશે.
યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા, ફિલાડેલ્ફિયા (યુ. એસ.)માં ડૉ. દિનેશચંદ્ર સરકાર
૧૯૭૭-૭૮ દરમ્યાન ભાગલપુર યુનિવર્સિટીના ઇતિહાસ (જન્મ ૮ જૂન, ૧૯૦૭, કૃષ્ણનગર જિ. ફરીદપુર,
વિભાગમાં, ૧૯૭૮માં અલાહાબાદ યુનિવર્સિટીના પ્રાચીન
ભારતીય ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને પુરાતત્ત્વ વિભાગમાં, બાંગ્લાદેશ, અવસાન ૧૦ જાન્યુઆરી, ૧૯૮૫).
૧૯૭૮-૭૯ દરમ્યાન વિશ્વભારતી યુનિવર્સિટી, શાંતિનિકેતનના ભારતીય ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને સંસ્કૃત-પ્રાકૃત-પાલિના પ્રાચીન ભારતીય ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને પુરાતત્ત્વ વિભાગમાં મૂર્ધન્ય વિદ્વાન, પ્રસિદ્ધ અભિલેખવિદ, પ્રાચીન લિપિશાસ્ત્રના સેવાઓ આપી. જ્ઞાતા તથા સિક્કાશાસ્ત્રી ડૉ. દિનેશચંદ્ર સરકારના પિતાનું નામ
- આ ચાર દાયકા દરમ્યાન ડૉ. સરકારે શિક્ષણક્ષેત્રે યજ્ઞેશ્વર અને માતાનું નામ કુસુમકુમારી હતું. ૧૯૨૫માં
અધ્યયન, અધ્યાપન, સંશોધન અને માર્ગદર્શનની ઉત્તમ ફરીદપુર જિલ્લાની શાળામાંથી મેટ્રિક્યુલેશન પાસ કરી.
કામગીરી બજાવી હતી. પ્રાચીનકાલના અનેક સુપ્રસિદ્ધ ૧૯૨૯માં ફરીદપુરની રાજેન્દ્ર કૉલેજમાંથી સંસ્કૃત વિષય સાથે
અભિલેખોનું વાચન લિવ્યંતર, સંપાદન અને વિવેચન કરી એવા કોલકાતા યુનિવર્સિટીની બી. એ. (ઓફીસ)ની પદવી મેળવી.
લેખો પ્રકાશિત કર્યા તથા પ્રાચીન સિક્કાઓના સંશોધન દ્વારા
Jain Education Intemational
Education Intermational