Page Text
________________
શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨
૨૩૯
હતી.
તરીકે સેવાઓ આપી હતી. આમ એમણે લાગલગાટ ૪૫ વર્ષો NID, સી.એન. વિદ્યાલય, અટીરા જેવી અનેક સંસ્થાઓ સાથે સુધી અમદાવાદના જાહેર જીવનમાં યાદગાર સેવાઓ આપી સંકળાયેલા હતા. બ્રિટિશ સરકાર તરફથી તેમને કૅશરે હિન્દી
નામનો ગોલ્ડમેડલ અર્પણ કરવામાં આવ્યો હતો. અમૃતલાલ હરગોવનદાસ
ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક (૧૮૮૯-૧૯૭૪)
(૧૮૯૨-૧૯૭૨) શેઠ અમૃતલાલ હરગોવનદાસે વકીલાત છોડીને મિલ ઇન્દુચાચા તરીકે જાણીતા, ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક ૧૯૧૨માં ઉદ્યોગ ધંધામાં જોડાઈ નામના મેળવી. તેઓ આટલા જ B.A., LLB કરી ગ્રામવિકાસ પ્રવૃત્તિઓમાં જોડાયા. એમણે માનવપ્રેમી હતા. સાબરમતી નદીના પૂર, તોફાની અને કોમી ‘યંગ ઇન્ડિયા’, ‘નવજીવન અને સત્ય', “ધર્મયુગ' અને હુલ્લડો જેવા શહેરના મુશ્કેલીભર્યા દિવસોમાં શેઠ અમૃતલાલ “હિન્દુસ્તાન દૈનિક’ જેવાં પ્રકાશનો શરૂ કર્યા હતાં. ગાંધીજી સાથે ખડે પગે ઊભા રહ્યા. અનેક સંસ્થાઓમાં સહભાગી રહ્યા. સંપર્કમાં આવતાં એમણે ‘યંગ ઇન્ડિયા’ અને ‘નવજીવન’ અને શહેરની એચ.એલ. કોમર્સ કોલેજ અને શ્રીમતી એન.એચ.એલ. સત્ય” ગાંધીજીને પ્રકાશન અર્થે સોંપ્યાં હતાં. મ્યુનિસિપલ મેડિકલ તેમના આર્થિક સહયોગથી સ્થપાયેલ છે.
ગરીબોના બેલી ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક બંગભંગ, સ્વદેશી અમદાવાદમાં વેપારી મહામંડળની સ્થાપનામાં તેઓ અગ્રેસર
ચળવળ, હોમરૂલ લીગ વગેરેમાં આઝાદીની ચળવળમાં સક્રિય રહ્યા હતા.
રહ્યા હતા. ગાંધીજી સાથે કેટલાક મતભેદો હોવા છતાં એમણે અંબાલાલ સારાભાઈ શેઠ
કબૂલ્યું હતું-“મને સામ્યવાદી તરીકે ચીતરવાનો પ્રયાસ થયો છે,
પરંતુ હું રાષ્ટ્રવાદી ગાંધીવાદી છું. ગાંધીવાદનું લોહી મારી (૧૮૯૦-૧૯૬૭)
નસેનસમાં વહી રહ્યું છે.” અમદાવાદમાં જન્મેલા પ્રગતિશીલ વિચારધારા ધરાવતા
અંગત સુખસગવડો ફગાવી દઈને, ચવાણું-ચણા ખાઈ, અને દેશપ્રેમી ઉદ્યોગપતિ શેઠ શ્રી અંબાલાલ સારાભાઈ
ચોકારી જાડી ખાદી પહેરી, કાળી સિગારેટ પીવાના શોખીન ૧૯૧૦માં સરલાદેવી સાથે લગ્નગ્રંથિથી જોડાયા. તેઓએ
એવા અલગારી ફકીર નેતા ઇન્દુલાલમાં મોટા ચમરબંધી આગળ ગુજરાત કૉલેજમાં અભ્યાસ કરી. કરમચંદ પ્રેમચંદ પ્રા. લિ. અને
પણ નમતું ન જોખવાનું સ્વાભિમાન અને ખમીર હતું. એમની કેલિકો મિલ્સના વહીવટમાં જોડાયા. કેલિકો મિલ્સની સ્થાપના
ભાષા તેજાબી હતી. શૂરાતન ચડાવે એવી વાણી હતી. તે તેમના દાદાએ કરી હતી. તેમના પિતા સારાભાઈ મગનભાઈ
સાંભળી માંદો માણસ ઊભો થઈ, પથરો નાખવા દોડે! ચાચાની કરમચંદના સૌ વંશજોએ “સારાભાઈ' અટક અપનાવી છે.
નસેનસમાં અમદાવાદ હતું! મહાગુજરાતના આંદોલનમાં તેમણે તેમણે “સારાભાઈ કેમિકલ્સ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ' અગ્રગણ્ય નેતા તરીકે આગેવાની લીધી. વાસ્તવમાં તેઓ ગુજરાત નામથી વડોદરામાં રસાયણો અને દવાઓનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું રાજ્યના સાચા અર્થમાં સર્જક હતા. ૧૯૫૭થી તેઓ છે અને ઉદ્યોગક્ષેત્રે સંખ્યાબંધ કંપનીઓના ચેરમેન તરીકે લોકસભામાં ચૂંટાયા. ૧૯૬૮માં એમની આત્મકથાના ત્રણ ભાગ સેવાઓ આપી ૧૯૧૮-૧૯માં અમદાવાદ મિલમાલિક પ્રગટ થયા. એસોસિએશનના પ્રમુખ બન્યા. ગાંધીજી સાથે સંપર્કમાં આવતાં,
છેલ્લે માંદગીમાં ઇન્દુચાચા વાડીલાલ હૉસ્પિટલમાં તેઓ અને તેમના પરિવારજનો આઝાદીની લડતમાં અને
મોતની સામે ૮૨ દિવસ ઝઝૂમ્યા. ૧૧મી જુલાઈ ૧૯૭૨ના
; લોકહિતનાં કાર્યોમાં જોડાયા અને આર્થિક રીતે મદદરૂપ બન્યા.
રોજ ૮૨ વર્ષની ઉંમરે એમણે દેહત્યાગ કર્યો. એમની પાસે તેઓ કેળવણીપ્રિય હતા.
વાડીલાલ હોસ્પિટલની સારવાર પેટેની ફી ભરવાના પૈસા ક્યાં તેમના દાદાના નામથી ૧૮૫૧માં શરૂ થયેલ કન્યાશાળા હતા? મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને એમનો કેશ ફી કર્યો. હવે તો આજે પણ ચાલુ છે. તેમણે પોતાનાં બાળકોને “ઘરશાળા'માં કહેવાયને ફકીર નેતા! ભારત સરકારે એમના માનમાં પોસ્ટની ઘરમાં શિક્ષણ આપવાનો અભિનવ પ્રયોગ કર્યો હતો. તેઓ ટિકિટ બહાર પાડી હતી. બી.એમ. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, કેલિકો મ્યુઝિયમ, શ્રેયસ ફાઉન્ડેશન,
For Private & Personal Use Only
Jain Education Intemational
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005127 |
| Book Title | Dhanyadhara Shashwat Saurabh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 970 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 45 MB |