________________
૧૮૮
ધન્ય ધરા રહસ્યમયી વાતો કુટુંબીજનોને કહેતા હતા. તેથી તેમના વિશ્વ પ્રણામી ધર્મના બોધક મહામતિ નાનાભાઈ મિહિરાજ ઠાકુર હર્ષઘેલા બની નિજાનંદ સ્વામીનાં
શ્રી પ્રાણનાથજી દર્શન કરવા, મોટાભાઈની આંગળી પકડી સત્સંગ સભામાં પહોંચી ગયા અને તેમના ચરણોમાં પ્રણામ કરી કૃતાર્થ થયા. તેજ
પ્રણામી ધર્મના મહાન સમયે માત્ર ૧૨ વર્ષની કિશોરવયના મિહિરાજને જોઈને,
પ્રવર્તક અને વિશ્વધર્મના બોધક શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજે તે બાળકમાં બિરાજમાન પરમધામની
પ્રાણનાથજીનો જન્મ, સૌરાષ્ટ્રના સત્તા-જોસ-નૂર સમી ઈન્દ્રાવતીની વાસના પરખીને પોતાનો
હાલાર પ્રદેશમાં “છોટીકાશી” તરીકે વરદ્હસ્ત મિહિરાજના મસ્તક પર મૂકી, વિ.સં. ૧૮૮૭ના સુપ્રસિદ્ધ જામનગરમાં ઈ.સ. માગસર સુદ ૯ને દિવસે “તારતમ મંત્ર' આપીને કિશોર,
૧૬૧૮ના ઓક્ટોબરની છઠ્ઠી મિહિરાજને પ્રણામી ધર્મની દીક્ષા આપી. આમ એ સ્થળ એ બે
તારીખે જામનગર રાજ્યના શાસક મહાન વિભૂતિઓનું “ગુરુ-શિષ્ય” તરીકે અદ્ભુત મિલન થયું.
જામ જસાજીના દિવાન, સૂર્યવંશી ત્યારબાદ એ મિહિરાજે ગુરુપ્રતાપે, પ્રણામી ધર્મના મહાન
ક્ષત્રિય પિતા કેશવરામ ઠાકુર અને ધર્મપ્રચારક બનીને પ્રણામી ધર્મને વિશ્વવ્યાપક બનાવી,
માતા ધનબાઈને ત્યાં થયેલો. તેમનું મૂળ નામ મિહિરાજ ઠાકુર વિશ્વધર્મની બુનિયાદ સ્થાપી.
હતું. બાલક મિહિરાજને પરમધાર્મિક માતા ધનબાઈના ધાર્મિક સંસ્કારો ગળથુથીમાંથી જ મળેલા. તેથી માત્ર ૧૨ વર્ષની
કિશોર વયે જ મિહિરાજને સદગુરુપ્રાપ્તિની તાલાવેલી લાગેલી. પ્રણામી ધર્મની દીક્ષા લીધા બાદ મિહિરાજનો ગુરુ એ અરસામાં પ્રણામી ધર્મના આધસ્થાપક શ્રી દેવચંદ્રજી પ્રત્યેનો પૂજ્યભાવ વધવા લાગ્યો. બીજીબાજુ ૨૫ વર્ષ સુધીની મહારાજ જામનગરમાં જ કથા-સત્સંગ કરતા હતા. એક મિહિરાજની ગુરુભક્તિ, ધર્મપ્રેમ અને ધર્મ સમજવાની સૂઝબૂઝને દિવસે મિહિરાજના મોટાભાઈ ગોવર્ધનરાય માત્ર ૧૨ વર્ષના પરખીને દેવચંદ્રજી મહારાજે પોતાની જીવનલીલા સંકેલી લેતાં કિશોર મિહિરાજને કથા સાંભળવા લઈ ગયા. મિહિરાજે પહેલાં તેમને ઉપદેશ આપ્યો કે, “મિહિરાજ તમારામાં દેવચંદ્રજી મહારાજના ચરણોમાં પ્રણામ કર્યા ત્યારે દેવચંદ્રજીએ પરમધામની દિવ્ય શક્તિઓ બિરાજમાન છે. આ મિથ્યાજગતના પ્રથમ દૃષ્ટિએ જ મિહિરાજમાં રહેલી દિવ્યશક્તિ પરખી લઈને,
જીવોનો ઉદ્ધાર તમારા દ્વારા થશે. પરમધામની બ્રહ્માંગનાઓ આ તેમને પ્રણામી ધર્મની દીક્ષા આપી અને તેમના મસ્તક પર મિથ્યા જગતનો ખેલ જોવા આવી છે. તેમને જગાડીને પરમધામ વરદહાથ મૂકી જણાવ્યું કે “મિહિરાજ! તમારામાં પરમધામની લાવવાની જવાબદારી હું તમને સોંપું છું. વર્ણભેદ, ધર્મભેદ, દિવ્ય શક્તિ સમાયેલી છે. પૂર્ણબ્રહ્મ પરમાત્માએ તમને આ પ્રદેશભેદ, લિંગભેદ રાખ્યા વિના સૌને ઉપદેશ આપી જાગૃત જગતમાં પ્રણામી ધર્મનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે મોકલ્યા કરજો અને રાજકુળોમાં રહેતી સુકુમાર-સાકુંડલ સંખીઓ છે.” એમ કહી બાળક મિહિરાજને પ્રણામી ધર્મના પ્રચાર(ઔરંગઝેબ અને છત્રસાલ મહારાજા)ને સત્યધર્મ તમારા દ્વારા પ્રસારની જવાબદારી અર્થાત્ પ્રણામી ધર્મનો વારસો સોંપ્યો! સમજાશે. એમને અદ્વૈતનો માર્ગ તમારે ચીંધવાનો છે.” આમ ત્યારથી મિહિરાજ દેવચંદ્રજી મહારાજની કથામાં નિયમિત જવા દેવચંદ્રજી મહારાજે પોતાની સાધનાની તમામ મૂડી, ધર્મદર્શન,
લાગ્યા. આધ્યાત્મિક જ્ઞાનની ચાવી શિષ્ય મિહિરાજને સોંપીને વિ.સં.
પ્રણામી ધર્મની દીક્ષા લીધા પછી મિહિરાજનો અંતરાત્મા ૧૭૬૨ (ઈ.સ. ૧૬૫૬)ના ભાદરવા વદ-૧૪ના રોજ નશ્વરદેહ
જાગૃત થયો. લૌકિક વિષયો પ્રત્યે તેમને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો. છોડી, પ્રકાશપુંજમાં વિલીન થઈ ગયા.
જગત તેમને દાવાનળ સમ ભાસવા લાગ્યું. મન, વચન અને શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજે જામનગરમાં આધજાગણી પીઠ કાયાથી માયાનો ત્યાગ કરી, આત્માને નિર્મળ બનાવવા તેઓ ખીજડા મંદિરની સ્થાપના કરીને સતત ૩૪ વર્ષ સુધી ધર્મ- બૌદ્ધ ધર્મના સ્થાપક ગૌતમ બુદ્ધની જેમ પોતાના શરીરને ભારે પ્રચારનું મહાન કાર્ય કરી પ્રણામી ધર્મની બુનિયાદને મજબૂત કષ્ટ આપવા લાગ્યા. આહાર પણ ઓછો કર્યો. તેમને લાગ્યું કે બનાવી છે.
સાક્ષાત્કાર આડે આસક્તિ પ્રબળ બનીને આવે છે. તેમાંથી મુક્ત અસ્તુ.
- થવા તેમણે સઘળી મિલ્કત ગુરુચરણે ધરી દીધી અને ગુરુજીને
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org