________________
૬૮
ધન્ય ધરા
અદૂભતચરિત્રનાં સ્વામિનીનો જય હો!
આજે તો બસ! એક પછી એક, આશ્ચર્ય ઉપજાવનારી વાતો જ સ્થિરવાસ રહેલા, વિરાજમાન હતા. દાદાએ વંદના કરી. તે રીતે મનમાં આવતી રહી છે. આજે જે વાત કરવી છે તે વાતના દસ્તાવેજી દીકરીએ પણ વંદના કરી. દીકરીના ભાગ્યની સંકેતલિપિ જોષી પુરાવા સાંપડ્યા ન હોત તો વાતને કોઈ સાચી માનત જ નહીં. મહારાજભલેનઊકેલી શક્યા, પરંતુ મુનિરાજપળવારમાં દીકરીનું આવું તે હોતું હશે?” એવા ઉદગાર સાંભળવા મળે.
લલાટ જોઈને એ કળી ગયા ! પણ, માનો કે ન માનો, આ વાત સાચી છે.
દાદાને કહ્યું : “તમારી આ દીકરી અસાધારણ કામ કરવા આ કાળના પ્રવાહ ઉપર દષ્ટિપાત કરતાં એમ જણાઈ આવે છે કે પૃથ્વીલોકમાં અવતરી છે. એને પ્રભુશાસનના ચરણે સોંપી દો !” આવી ઘટના ક્યારેક અને ક્વચિત જ બને. સમયના પટમાં શું ન દાદા સંસ્કારમૂર્તિ હતા. આવા કામ માટે “ના” જેવો શબ્દ, બને તેનો ઉત્તર આપવો મુશ્કેલ છે.
એમના મુખમાંથી ક્યારે પણ ન આવે. “આયુષ્યનું અમૃત વાત આમ બની છે. વિ.સં. ૧૨૬૮માં ખંભાત જેવા ગામમાં સાધુતાછે.” – આસમજણ હતી પણ વિમાસણ એ થઈ કે, બાપજી કોટ્યાધિપતિ શ્રેષ્ઠીના દીકરાને ત્યાં દીકરી જન્મી છે. જોનારાં મોંમાં ! સતત સુખમાં ઊછરેલી કોમળ કુસુમ જેવી આ દીકરી કઠોર સંયમ આંગળાં નાખી જાય એવી રૂપ-રૂપના અંબાર જેવી આ દીકરી ! જીવન કેવી રીતે પાળી શકશે? વળી ગુરુવચન પણ અમોઘ હોય છે અને રૂપ કરતાં અનેકગણું ચડિયાતું એનું ભાગ્ય ! કોઈ નકશામાં ન એવી શ્રદ્ધા પણ હતી. ઘડીક કમળના ફૂલ જેવી દીકરીના મોં તરફ સમાઈ શકે એવું એનું ભાગ્ય. જોષી મહારાજને કુંડળી બનાવવા તો જુએ, તો ઘડીક ગુરુ મહારાજના, તપ-તેજથી દીપતા મુખ-કમળ આપી, પણ ભાગ્યનું વર્ણન કરવાનું એમનું ગજું ન હતું ! કુંડળી તરફ જુએ ! છેવટે ધર્મ પ્રત્યેની અડગ શ્રદ્ધાનો વિજય થયો. દોરી એના ફળાદેશમાં મોટી પૂર્ણાકૃતિ ચીતરી જાતકના પિતાને પરત પુત્ર, પુત્રવધૂ તથા પરિવાર સાથે આવીને આઠ વર્ષની દીકરી કરી આવ્યા!
પમાને વહોરાવી દીક્ષા અપાવી. ભાવોલ્લાસની ઊછળતી છોળો ગોળ વીંટો ખોલી ને જોયું તો પાનાં સાવ કોરાં ! જોષીને પૂછયું, વચ્ચે દીક્ષા થઈ. તે હવે પદ્મશ્રી નામે ઓળખાવા લાગ્યાં. આમ કેમ? ”જોષી મહારાજ હાથ જોડી કહે : “મારી કલમમાં એ દીક્ષા પછી, ભાગ્યે ખીલવાના બધા સીમાડા ઓળંગી લીધા. કૌવત નથી કે તેનું ભાગ્ય હું લખી શકું ! એક તો, જેવું છે તે બધું હું પોતાના ગુરુ મહારાજની સાથે તે નાના સાધ્વી બેઠાં હોય તો પણ વાંચી શકતો નથી અને જેટલું વાંચી શકું છું તે કલમ દ્વારા પ્રગટ કરી આવેલાં બધાં પહેલાં આ નાના મહારાજને જ વંદન કરે ! અરે ! એ શકું તેમ નથી. હું આ જાતકના બાર ભુવનના ગ્રહોના વર્તમાનની તો ઠીક, પણ તેમને જોઈને વગર ઉપદેશે દીક્ષા લેવા માટે શ્રાવિકાનાં લિપિ ઉકેલવામાં લીન હતો ત્યારે જ શબ્દોએ આવી કાનમાં કહ્યું - વૃન્દનાં વૃન્દ તૈયાર થઈ જાય. આ ભાગ્યને શબ્દદેહમાં પૂરવાની અમારી શક્તિ નથી માટે, અમને માનશો !માત્ર ત્રણ વર્ષના દીક્ષાપર્યાયમાં તેઓ સાતસો શિયાનાં કાગળ પર ઉતારી શરમિંદા બનાવશો નહીં - હું એમ જ લઈ ગુણી બન્યાં ! સૂરિ મહારાજે તેમનો પ્રવર્તિની પદને અભિષેક આવ્યો છું.”
કર્યો. ત્રણ-ચાર વર્ષ પછી મહત્તરા પદથી અલંકૃત કર્યા. સકળ શ્રી વાત વિસારે પડી. દીકરી સોનાને ઘૂઘરે રમતી, કમળભરેલા સંઘમાં તેમનું ચારિત્ર, સંયમ આદર્શરૂપ ગણાવા લાગ્યું. બુદ્ધિની વિશાળ સરોવરમાં હંસ જેમ એક કમળથી બીજા કમળ પર વિચરતો તેજસ્વિતા એવી કે ગૂઢમાં ગૂઢ તત્ત્વજ્ઞાનના પદાર્થ સરળતાથી, હોય, વિલસતો હોય તેમ, તે કાળના ખંભાતના, સહજ હેત પ્રીતથી હાથમાં રહેલા આમળાની જેમ સામાને સમજાવતા હતાં. તપસ્યામાં ઊભરાતાં સ્વજનોના એક હાથમાંથી બીજા હાથમાં, હુલાતીફલાતી ઉત્તરોત્તર પ્રગતિ સાધતા રહેતાં હતાં. દીકરી મોટી થવા લાગી.
માત્ર અઠ્ઠાવીસ વર્ષની વયેતો આ ભવમાં સંચિત થયેલાં ઉત્કટ સુખના દિવસોને વીતતાં વાર શી? દીકરીના દાદાનો રોજનો પુણ્ય ભોગવવા સગતિમાં સંચરી ગયાં. વય ઓછી હોય કે વસ્તી નિયમ –સવારે પ્રભુદર્શન કરી, ગુરુ મહારાજને વંદના કરી ઘેર હોય પણ અજવાળું કેટલું પથરાયું તે મહત્ત્વનું છે. સકળ સંઘ આવવું. એક સવારે દાદા દર્શને જતા હતા ત્યારે પૌત્રી પદ્મલક્ષ્મીએ શોકમગ્ન બની ગયો ! એક તેજસ્વી તારલો પૃથ્વીલોકની મુલાકાત સાથે આવવા જીદ કરી. દાદાની આંગળી પકડી દીકરી દેવ-દર્શન લઈને તેજ લિસોટો પાથરીને વિદાય થયો. કરી ઉપાશ્રયમાં ગુરુ મહારાજ પાસે આવી. ત્યાં ધર્મમૂર્તિ મહારાજ તેમના સમગ્ર જીવન પર દ્રષ્ટિપાત કરીએ તો બધી ઘટના
www.jainelibrary.org
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only