________________
૬૬
ધન્ય ધરા દુકાનદારે કહ્યું કે ખમા ! હમણાં દઉં છું. ત્યાં તો એક છોકરો દોડતો ગાવાનું બરાબર જામે ! તબલાની પણ ઝમક આવે ! આવ્યો અને વીરજીની સામે જોઈને બોલ્યો: “ઝટ જાઓ. તમારે ઘેર શું કરવું? એવી વિમાસણમાં હતા ત્યાં એમની નજર પૂજામાં દીકરો આવ્યો છે !”
બેઠેલા સાકરચંદ ભાવસાર નામના તેર-ચૌદ વર્ષના એક છોકરા ! બોલતાં જ વીરજીએ તપેલી અને પાવલી દુકાનદારને પર પડી. વીરવિજયજી મહારાજે કહ્યું : “સાકરચંદ, ઊભો થા ! આપી. કહી દીધું : “ઘી ઘરે પહોંચાડી દેજો અને પછી કહેજો કે પેટી શરૂ કર !” વીરજી પંજાબ દીક્ષા લેવા ગયો છે !”
સાકરચંદ તો બાવો બની આ સાંભળી રહ્યો; કહે : “બાપજી ! - ઘરના ફળિયે ડોકાવા પણ ન ગયા. પગ ઊપડ્યા સીધા મેં પેટીને કદી અમસ્તો પણ હાથ અડાડ્યો નથી. સારેગમના સૂરની ભાવનગર તરફ. સ્ટેશને પહોંચીને જે ગાઢ ઊપડતી હતી, તેમાં જ કશી ગતાગમ નથી. ”મહારાજ કહે : “બેસ. તને આવડશે. તું બેસી ગયા. અથડાતા-કૂટાતા પંજાબ પહોંચ્યા. અંબાલા શહેરમાં ગાઈ શકીશ, વગાડી શકીશ.”સાકરચંદે ગુરુને પ્રણામ કર્યા. સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુના સાંનિધ્યમાં જીવને હાશકારો થયો ! ત્યાં પંજાબી મહારાજે એને માથે હાથ મૂકયો. આશીર્વાદ આપ્યા. ગુરુનો કમળસૂરિ મહારાજના ચરણોમાં જીવન સમર્પિત કર્યું. દીક્ષા લઈ ચરણસ્પર્શ કરી, પેટીનું અભિવાદન કરી ચાકરચંદે સંગાથ આપ્યો ! વીરજી ભાવસાર મટી મુનિ વીરવિજય મહારાજ બન્યા. એ સાલ પેટીએ સૂર પુરાવ્યો. આંગળીઓ ફરવા લાગી, દેશીઓ ગવાતી હતી વિક્રમ સંવત ૧૯૩૫ ની.
ગઈ તેમ તેમ સૂર નીકળવા લાગ્યા ! પૂજા ભણાઈ. ગામ આખામાં વૈરાગ્ય ઝળહળતો હતો. ક્ષયોપશમ તીવ્ર હતો. કાવ્ય-સ્તવનોની વાત ફેલાઈ. પછી તો સાકરચંદે વર્ષો સુધી પૂજાઓ ભણાવી, અમે સહેજે ફુરણા થતી હતી. આમેય પંજાબમાં તો ગાના-બજાના જ્યાં પણ વિક્રમ સંવત ૨૦૧૮૧૯માં એમને સાંભળ્યા છે. બરાબર ને ત્યાં ચાલતાં જ હોય. મુનિશ્રી વીરવિજયજીએ એ રંગમાં ઢબથી રાગ-રાગિણીથી પૂજાઓ ભણાવતા ! ભગવાનનો રંગ ભેળવ્યો અને ભક્તિભાવનાં અનેક સ્તવનોની આ તે વચન સિદ્ધિ જ ને? મનહર રચનાઓ કરી. પોતે જનમ્યા તો ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રમાં પણ બોલચાલ હિંદીમાં જ કરતા રહ્યા.
હવે સિહોર ગામમાં બનેલો પ્રસંગ જોઈએ, વરતેજ પાસેનું મુનિશ્રી વીરવિજયજી રચિત સ્તવનની એક કડી... ગામ. ત્યાં વિહાર કરીને મુનિશ્રી પધાર્યા હતા, ઉપાશ્રયમાં "क्युं न हो सुनाई सांई, जैसा गुन्हा क्या किया ? બિરાજમાન હતા. ઉપાશ્રયમાં પોપટ નામનો એક માણસ કામ કરે; औरो की सुनाई वे, मेरी बारी नाहीं आवे;
સાધુ ભગવંતોની સેવા કરે. એ દાજ કાઢતો હતો. तुम बिन कौन मेरा, मुझे क्युं भूला दिया ! " क्युं ० - વીરવિજયજી મહારાજે એની સામે જોઈ, એને બોલાવવા બૂમ વિવિધ રાગ-રાગિણીથી શોભતી રચનાઓ પણ હિંદીમાં કરી. પાડી – “પોપટ,’ જવાબ ન મળ્યો.” એમનાં રચેલાં સ્તવનો પંજાબમાં અને ગુજરાતમાં લોકજીભે ચડ્યાં; બીજી બૂમ, ત્રીજી બૂમ : “પોપટ ! પોપટ! ” ગવાતાં રહ્યાં. જાણે પ્રભુજીની સાથે વાતો કરતા હોય એવા ભાવ જવાબ ક્યાંથી મળે ? એક ભાઈ ત્યાં હાજર હતા. તે કહે: એમની રચનાઓમાં આવે !
"મહારાજજી આ પોપટ સાંભળતો નથી. બોલતો ય નથી.”એ એને તેઓ પૂજાઓ, સ્તવનો ખૂબ રંગ-ઢંગથી અને ભાવથી ગાતા. મહારાજ સમક્ષ લઈ આવ્યા. રસ અને રુચિ એવી કે દિલ એકતાર થઈ જતું.
વીરવિજયજી કહે : “બોલ ! પોપટ બોલ ! ” મહારાજશ્રીના જીવનની પવિત્રતાના કારણે મુનિશ્રીને વચનસિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ આ વચનો જાણે એના અંતરપટને ભેદી અંદર ઊતરી રહ્યાં હતાં ! હતી. આવા બે પ્રસંગ યાદ કરવા જેવા છે. એક વરતેજ ગામમાં જ્ઞાનતંતુઓ ઝણઝણી ઊઠ્યા ! એને વાચા ફૂટી, જનમનો મૂંગો પોપટ બનેલો અને બીજો સિહોરમાં બનેલો.
પંચાવન વર્ષે બોલતો થયો !
મુનિશ્રી વીરવિજયજી આવા વચનસિદ્ધ અને સંકલ્પસિદ્ધ હતા! મુનિશ્રી વરતેજમાં બિરાજેલા. ત્યાં શ્રી સંભવનાથ ભગવાનના વૈરાય, વિરતિ અને વચનશુદ્ધિનો આ ચમત્કાર હતો. દેરાસરમાં નવ્વાણું પ્રકારી પૂજા ભણાવવા ગવૈયો ભાવનગરથી આવું મસ્ત અને વૈરાગ્યમય જીવન જીવી, તેઓ ૬૭ વર્ષની આવવાનો હતો, એવામાં મૂશળધાર વરસાદ ચાલુ થઈ ગયો. ગવૈયો વયે, વિ.સં. ૧૯૭૫ની સાલમાં ખંભાત મુકામે કાળધર્મ પામ્યા. હવે સમયસર નહીં આવી શકે તેવું લાગ્યું. પૂજાની બધી તૈયારી થઈ ઝળહળતા વૈરાગ્યની મૂર્તિ સમા આ મહાપુરુષને શતશઃ ગઈ હતી. મુનિશ્રી પોતે પણ આવીને બેઠા, પૂજાઓ લલકારવી શરૂ પ્રણામ. કરી; પણ થયું કે હારમોનિયમ ઉપર સૂર આપનાર કોઈ હોય, તો
આવે
Jain Education Intemational
ducation International
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org