Page Text
________________
૦૧૨
ધન્ય ધરા:
શ્રી અષ્ટાપદજી-એક શક્યતા
શ્રી કૈલાસ-માનસરોવરની મારી પહેલી યાત્રા પછી, શ્રી
અષ્ટાપદજી વિષે માહિતી ભેગી કરવાનું મેં શરૂ કર્યું. આ બાબત પ્રસ્તુતકર્તા –શ્રી ભરતભાઈ હંસરાજ શાહ
જૈનાચાર્યો, સાધુ ભગવંતો અને જૈન ધર્મના નિષ્ણાતોનું ની કલાસ-મા -મુલુંડ વેસ્ટ (મુંબઈ)
માર્ગદર્શન મેળવતાં ઉપલબ્ધ માહિતી અત્રે રજૂ કરી રહ્યો છું. અરિહંત કૃપાથી શ્રી કૈલાસ-માનસરોવરની યાત્રા ત્રણ
૧. કલિકાલ સર્વજ્ઞ આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યસૂરિજી કૃત વખત કરવાનું સદ્ભાગ્ય મને સાંપડ્યું છે. પ્રથમ વખત જૂન
‘ત્રિષષ્ઠી શલાકા પુરુષ ચરિત્ર.” પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી જુલાઈ ૧૯૯૩માં, બીજી વખત જુલાઈ-ઑગષ્ટ ૧૯૯૬માં અને છેલ્લે જૂન-જુલાઈ ૧૯૯૮. આ યાત્રાની ગણના અતિ
આદિનાથ ઋષભદેવના નિર્વાણ પ્રકરણમાં કૈલાસ પર્વતને કઠિન યાત્રામાં થાય છે. મારી આ યાત્રા દરમ્યાન મને
અષ્ટાપદ માનવામાં આવેલ છે. (પર્વ-૧, સર્ગ-૬). કૈલાસની બાહ્ય પરિક્રમા, આંતરિક પરિક્રમા અને નંદી પરિક્રમા ૨. શ્રી દીપવિજયજી કૃત, ‘વિવિધ પૂજાસંગ્રહ'. નિર્વિદને કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે.
કૈલાસ પર્વતને અષ્ટાપદ દર્શાવવામાં આવ્યો છે. પવિત્ર શ્રી કૈલાસ પર્વત અને માનસરોવર તિબેટના ૩. આચાર્ય ધર્મઘોષસૂરિજી કૃત ‘વિવિધ તીર્થકલ્પ'. નાગરી પ્રદેશમાં સ્થિત છે. આ યાત્રા આપણા દેશનું વિદેશ
એમાં “અષ્ટાપદ મહાતીર્થ કલ્પ’ અને ‘અષ્ટાપદગિરિમંત્રાલય, ઉત્તર પ્રદેશના કુમાઉ મંડળ વિકાસ નિગમના સહયોગથી આયોજે છે. દર વર્ષે (જૂન, જુલાઈ, ઑગષ્ટ) ૧૨
કલ્પ'માં કૈલાસ પર્વત, માનસરોવર, સગર ચક્રવર્તી,
રાવણનો ઉલ્લેખ છે. જૂથોમાં લગભગ ૩૬૦ યાત્રીઓને આ યાત્રા માટે ચાઇનીઝ વીઝા આપવામાં આવે છે. યાત્રા માટે આવેલ આવેદનપત્રોમાંથી ૪. મુનિશ્રી જયંતવિજયજીકૃત ‘પૂર્વ ભારતની જૈન તીર્થ એવી રીતે પસંદગી કરવામાં આવે છે કે જેથી દરેક જૂથ જે ભૂમિઓ.’ લગભગ ૩૦ યાત્રીઓનું હોય છે, તેમાં ધર્મ, શિક્ષા, ભાષા,
એમાં પણ કૈલાસ પર્વતને અષ્ટાપદ માનવામાં આવ્યો છે. વ્યવસાય, ઉંમર દરેક રીતે ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ થાય. અલબત્ત
૫. શ્રી હીરાલાલજી દુગ્ગડ કૃત–“મધ્ય એશિયા ઔર પંજાબ શારીરિક સુસજ્જતા અહીં પ્રાથમિક જરૂરિયાત છે. દિલ્હીથી શરૂ થતી અને દિલ્હી પૂર્ણ થતી આ યાત્રા ૩૦-૩૧ દિવસની હોય
મેં જૈન ધર્મ કી પ્રાચીનતા ઔર લોકમત.” છે. લગભગ ૧૪૪૦ કિલોમીટર વાહન અને ૩૩૦ કિલોમીટર ૬. ‘પ્રતિક્રમણ સૂત્ર-પ્રબોધ ટીકા'ના જગચિંતામણિ ચૈત્યવંદન પદયાત્રા અથવા ઘોડા-થાકનો ઉપયોગ આ યાત્રા દરમ્યાન થાય સૂત્ર ૧૧-૪માં પણ એવો જ અભિપ્રાય છે. છે. (જેમાં કૈલાસ પરિક્રમા ૫૪ કિલોમીટર ૩ દિવસમાં અને છે. સ્વામી પ્રણવાનંદજી લિખિત કૈલાસ-માનસરોવર” માનસરોવર પરિક્રમા ૭૨ કિલોમીટર ૨ દિવસમાં કરવાની હોય
પુસ્તકમાં સ્વામીજીએ કૈલાસ બાબત લખ્યું છે : “એવું છે.) વધુમાં વધુ ૧૮૭૦૦ ફૂટની ઊંચાઈ પર સ્થિત “ડોલમાં
માનવામાં આવે છે કે જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થકર આદિનાથ પાસ’ શ્રી કૈલાસની પરિક્રમા દરમ્યાન પહોંચવાનું હોય છે. હિન્દુ
ઋષભદેવ અહીં નિર્વાણ પામ્યા. ધર્મ, જૈન ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મનાં પુસ્તકોમાં કૈલાસ અને
૮. “મુંબઈ સમાચાર' તા. ૨૨-૯-૯૬. શ્રી કનુ દેસાઈના એક માનસરોવરને પવિત્રતમ યાત્રા લેખવામાં આવી છે.
લેખમાં જૈન તીર્થ, અગ્નિતત્ત્વ અને હરિયાળી રહિત | મારી પ્રથમ યાત્રા જે હું એક સાહસ યાત્રારૂપે કરતો
પ્રદેશનો સમન્વય છે. ભૌગોલિક દૃષ્ટિએ કૈલાસ પર્વત પણ હતો, જે દરમ્યાન ભારત સરકારની કૈલાસ-માનસરોવર યાત્રા
વેરાન પ્રદેશમાં સ્થિત છે. પ્રવાસ કાર્યક્રમ પુસ્તિકામાં શ્રી અષ્ટાપદજીનો ઉલ્લેખ મળ્યો. જૈનોના પ્રથમ તીર્થકર આદિનાથ-ઋષભદેવનું નિર્વાણ સ્થાન
મિ. જ્હૉન સ્નેલિંગનું પુસ્તક–“ધ સેક્રેડ માઉન્ટેન.' આ અષ્ટાપદજીના નામે ઓળખાય છે. જૈન ધાર્મિક પુસ્તકોમાં એવું
પુસ્તકમાં લેખકે કૈલાસ પર્વતને એક અતિ વિશાળ હિન્દુ વિવરણ છે કે ચક્રવર્તી ભરત જે પ્રથમ તીર્થકર આદિનાથ
મંદિર સાથે આઉટલાઇન કરીને સરખાવ્યો છે. ઋષભદેવના પુત્ર હતા, તેમણે શ્રી અષ્ટાપદજી ઉપર ભવ્ય ૧૦. કૈલાસ-માનસરોવરના યાત્રીઓને ભારત સરકાર તરફથી મંદિરો, સ્તૂપો, ચેત્યોનું નિર્માણ કરાવ્યું છે.
મળતાં પુસ્તકમાં પણ અષ્ટાપદનો ઉલ્લેખ છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005126 |
| Book Title | Dhanyadhara Shashwat Saurabh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 53 MB |