________________
સ્વપ્ન શિલ્પીઓ
પ૧૫ આ બન્ને પુરસ્કારની રકમમાંથી રૂા. દસ, દસ હજાર મને ખૂબ આનંદ થતો. વળી, ઈશ્વરની કૃપા કે એમના ગ્રામસેવાનું કાર્ય કરનારાઓને સહાયરૂપે તેમણે આપ્યા છે. સગુણોને પોષણ આપે તેવાં સાથી સરોજબહેન મળ્યાં.” કુટુંબજીવન
–શ્રી રવિશંકર મહારાજ ઇ.સ. ૧૯૫૮માં શ્રી બંસીભાઈ મુંબઈના શેરબજારના ભરૂચ જિલ્લાના રાજપીપળા વિભાગના અવિધા ગામે પ્રતિષ્ઠિત વેપારી ગોપાલદાસ ભગતનાં પુત્રી સરયૂબહેન સાથે સંસ્કારી અને ધર્મપરાયણ શ્રી ત્રિભુવનદાસ શાલિગ્રામ વ્યાસને લગ્નગ્રંથિથી જોડાયા. મુંબઈમાં ઉછરેલાં સરયૂબહેને રચનાત્મક ઘેર તા. ૨૭-૧૨-૧૮૯૪ના રોજ મગનભાઈનો જન્મ. તા. ક્ષેત્રે પ્રવૃત્ત બંસીભાઈના ગાંધી વિચારધારાથી રંગાયેલા જીવનમાં ૧૩-૧૨-૧૯૬૫ના રોજ મુંબઈ મુકામે અવસાન. તેમની ૭૧ પ્રવેશ કર્યો, એ ભાવનાથી પોતે પણ રંગાયા અને સહકાર્યકરો, વર્ષની જીવનયાત્રા શિક્ષણક્ષેત્રે નૂતનપરિમાણોની ઘાતક બની સ્વજનો સાથે સંપૂર્ણપણે ઓતપ્રોત બની ગયાં.
રહી હતી. સમાપન
મગનભાઈ કુટુંબમાં પાંચ ભાઈઓ. જેઓ પાંચ પાંડવ આજે શ્રી બંસીભાઈ (૮૭ વર્ષ) અને શ્રીમતી તરીકે જ ઓળખાતા. ભાઈઓમાં તેમનો ત્રીજો નંબર. સરયૂબહેન (૭૫ વર્ષ) સાદગીભર્યું, સ્વાશ્રયી જીવન જીવે છે. મોટાભાઈ ચંદુભાઈ ધર્મપરાયણ, શાંત અને સરળ સ્વભાવના
પૂ. ગાંધી બાપુના આદર્શ પ્રમાણે રાષ્ટ્ર માટે સ્વાર્પણ હતા. તેમનો પ્રભાવ મગનભાઈના જીવનઘડતર પર ઘણો હતો. અને સમાજના ઉત્થાન માટે જીવનભર રચનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ નાનપણથી જ સૌને પ્રિય અને ઉપયોગી થવાની ભાવના કરનારા બંસીભાઈને સાંપ્રત પરિસ્થિતિ દેશ અને સમાજને ધરાવતા મગનભાઈ અને તેમના મિત્રોએ “ધર્મ જિજ્ઞાસુ મંડળ’ હાનિરૂપ વિચારધારા અને ઘટનાઓ અકળાવે છે. તો વ્યક્તિગત અને “બાલધર્મ જિજ્ઞાસુ મંડળ” રચેલું. સ્વાર્થ, ભૌતિક સુખ સમૃદ્ધિ પાછળની દોટ, આડંબરભર્યું જીવન માધ્યમિક શિક્ષણ રાજપીપળા હાઈસ્કૂલમાં લીધું. સત્તાની ખેંચતાણ આ બધું તેમને વ્યથિત કરે છે.
અમદાવાદની ગુજરાત કૉલેજમાંથી બી.એ. થયા. મુંબઈમાં શ્રી બંસીભાઈનું બાળપણ વૈષ્ણવધર્મના સંસ્કારો વચ્ચે એલ.એલ.બી.નો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. મગનભાઈ વ્યાસ, વીત્યું. કિશોરવયે ગાંધી વિચારધારાના પ્રભાવ નીચે આવ્યા. ગુણવંતરાય ભટ્ટ અને શ્રી મૂળજીભાઈ પટેલ પાછળથી સર્વધર્મ સમભાવ, વિશાળ પરિવારની ભાવના વિકસતી ગઈ. પરમહંસ સ્વામી આત્માનંદ] જિગરજાન મિત્રો. તેઓ જૂની રૂઢિઓ, માન્યતાઓ છૂટતી ગઈ. ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ, થીઓસોફીના અભ્યાસી હતા. અવિધામાં “શ્રી નૌતન લોજ પૂજાપાઠમાં માનતા નથી પરંતુ નિયમિત પ્રાર્થના કરે છે. થિયોસોફિકલ સોસાયટી”ની ૧૯૧૩-૧૪માં સ્થાપના કરવામાં પરમાત્મા-પરમશક્તિમાં શ્રદ્ધા ખરી. અંતઃસ્કૂરણાને સ્વીકારીને આવી હતી. વર્તનારા શ્રી બંસીભાઈ સદ્ભાવ-સદાચારને જ સર્વોપરી ધર્મ પરમ વિદુષી ડૉ. એની બેસન્ટ અને ડૉ. જી. એસ. ગણે છે. સરયુબહેનમાં પારકાંને પોતાના કરી લેવાની કુદરતી એરંડેલની પ્રેરણાથી મગનભાઈએ કાયદાનું ક્ષેત્ર છોડી શિક્ષણનું શક્તિ અને ભાવના હોવાને કારણે તેઓ સહજ ઉદારતાથી ક્ષેત્ર સ્વીકાર્યું. અને અડયારની “ધ નેશનલ યુનિવર્સિટી”ની અન્યને માટે ઘસાઈ છૂટે છે. બન્ને જણાં સંજોગ અનુસાર જરૂર ટ્રેઈનીંગ કોલેજમાંથી ઇ.સ. ૧૯૨૦માં બી.ટી. થયા. પોતાના પડે ત્યારે બીજાને સહાયરૂપ થતાં રહે છે અને સંતોષપૂર્વક, બને મિત્રોને પણ અભ્યાસ માટે ત્યાં દાખલ કરાવ્યા. એટલું પ્રસન્નતાથી જીવન વ્યતીત કરે છે. “પરહિત સરિસ ધરમ નહીં જ નહીં તેમના ખર્ચની વ્યવસ્થા પણ પોતે કરેલી. ભાઈ એ બન્નેના જીવનનો આદર્શ છે.
સ્કાઉટીંગ આજન્મ કેળવણીકાર
બી.ટી.ના અભ્યાસ દરમ્યાન એ ત્રણેય મિત્રો મહાન આચાર્ય શ્રી મગનભાઈ વ્યાસ
સ્કાઉટર શ્રી એફ. જી. પીઅર્સનની પાસે તાલીમ મેળવી વસંત
રોવર્સ ક્યૂના સભ્ય બન્યા અને ડૉ. એની બેસન્ટની પુનિત “એમનું કદ નીચું પણ ગુણ ઊંચા. એમનામાં શુદ્ધ પ્રેમ,
હાજરીમાં દીક્ષા લઈ તેમના વરદ હસ્તે ચંદ્રક અને આશિષ પ્રાપ્ત વિવેક, નમ્રતા અને ભાગે આવેલું કામ કરવાની કુશળતા જોઈ
કર્યા હતા. ૧૯૨૧-૨૨માં ગ્રામ વિસ્તારમાં વિદ્યાલય
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org