Page Text
________________
સ્વપ્ન શિલ્પીઓ
૪૭૧
બપોરની શાંતિનો પણ અનુભવ કરાવે છે જાણે! બાજુમાં
ચિત્રોમાં આશ્ચર્ય સર્જનાર પડેલ નાનું માટલું, નારિયેળનું કાચલું, પ્રસાદ વગેરેથી
ઈમ્પોસિબલ રિઆલિટીના આર્ટિસ્ટ ગામડાની શ્રદ્ધા પ્રગટ થાય છે.
એમ. સી. એલર ‘દેવદાસી’ નામના ચિત્ર માટે રસિકભાઈને સુવર્ણચંદ્રક મળ્યો હતો. આ પેઇન્ટિંગમાં નર્તકીના પ્રત્યેક અંગનું અનુપમ પૂરું નામ જેમનું મૌરિસ કોર્નેલિસ એશર છે, પરંતુ સૌદર્ય, ચહેરા પરના ભાવ, મહેંદીવાળા હાથની સુંદર એમ.સી. એશર નામ દ્વારા આખા જગતમાં જેઓ મશહૂર છે. આંગળીઓ, વક્ષ:સ્થળ પરથી પવનની છાલકે ખસતું વસ્ત્ર, એમનું નાનપણનું લાડકું નામ “મૌક’ હતું. કમર પર રહેલ ઊડાઊડથી નૃત્યની છબિ અત્યંત જીવંત બની અશક્ય વાસ્તવિકતાના આ ચિત્રકારની કૃતિઓ છે. પશ્ચાદભૂમિમાં અજન્ટાની ગુફામાં છે તેવાં ચિત્રોથી આશ્ચર્યકારક રહી છે હંમેશાં. પહેલી નજરે જોતાં એમનું ચિત્ર રાજદરબારનો આભાસ થાય છે.
સાહજિક લાગે–અને ધ્યાનથી જોઈએ તો “આવું કેવી રીતે પનઘટ', “કમલિની’, ‘ઢીંગલી’, ‘ગરીબનું સ્વર્ગ, બની શકે?” એ પ્રશ્ન અચૂક થયા વિના રહેતો નથી. ‘ઝરખે', 'નવધાન્ય’ વગેરે એમનાં ખૂબ જાણીતાં ચિત્રો છે. ઇમ્પોસિબલ રિઆલિટિના આ ડચ આર્ટિસ્ટનાં ચિત્રો, બંગાળની વોશ ટેકનિકથી તૈયાર થયેલ એમના ચિત્રોમાં રંગ, ગ્રાફિક્સ, વુડકટ, યુરલ્સ જોનારને હંમેશાં આશ્ચર્યમાં ગરકાવ રેખા, ચિત્રસંયોજન અને વિષય હંમેશા સમતોલ રહ્યા છે. કરી દે છે.
ઈ.સ. ૧૯૩૮થી ઈ.સ. ૧૯૭૪ સધી શેઠ સી. એન. એમનાં ચિત્રોનું સહુથી જમા પાસું હોય તો તે છે. કોલેજ ઓફ ફાઈન આર્ટસમાં કલાનું શિક્ષણ આપીને તેમ જ તેમનું ચિત્ર દોરવાનું ગણિત. સામાન્ય રીતે એમ થાય કે આચાર્ય તરીકેની જવાબદારી સંભાળતાં સંભાળતાં હજારો ગણિતને અને ચિત્રને શું લાગેવળગે? પરંતુ તેમણે જે અદ્ભુત કલાકારોને દીક્ષા આપી. તેમના શિષ્યવૃંદમાં પિરાજી સાગરા, ગણિત ગણીને પોતાના વુડકટ, લિથોગ્રાફ તેમ જ મ્યુરલ્સ નટવર ભાવસાર, શાંતિ દવે, સી. ડી. મિસ્ત્રી, નાગજીભાઈ તૈયાર કર્યા છે કે, જે જોતાં જોતાં નજરને ભ્રમણામાં નાખી દે ચૌહાણ, શરદ પટેલ, વિનોદ રાવલ, અમૃત પટેલ, પીરભાઈ છે! મનસૂરી, નટુ પરીખ, નટુ મિસ્ત્રી, પુત્રી ઊર્મિ પરીખ, ચંદ્રકાન્ત એમનાં અનેક ચિત્રો સુપ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ વધારે જાણીતાં કંસારા, જવાહર સોલંકી, ભરત પંચાલ વગેરે વગેરે અનેક છે, ચિત્રોમાંનું એક છે જેનું ટાઇટલ છે “સ્કાય એન્ડ વૉટર” જેઓએ ગુજરાતની કલાના વિકાસમાં પોતાનો ફાળો આપ્યો, પાણીમાં રહેલ માછલીઓમાંથી ધીમે ધીમે આકાશના હંસની જાતે પ્રસિદ્ધિ પામ્યા સાથે ગુરુજી રસિકભાઈને પણ સંતોષ હરોળમાં ફેરવાઈ જતું ચિત્ર. પોઝિટિવ અને નેગેટિવ સ્પેસનું આપ્યો.
અભુત આલેખન આ ચિત્રમાં એમનું રહ્યું છે. રસિકભાઈના સમકાલીન કલાકારોમાં સર્વશ્રી એન. બીજું એમનું સુપ્રસિદ્ધ સર્જન છે “ડ્રોઈગ હેન્સ', જેમાં એસ. બેન્દ્ર, કે. જી. સુબ્રમણ્યમુ, કનુ દેસાઈ, સોમાલાલ શાહ, એમણે દર્શાવ્યું છે–એક પેપરમાં હાથનો પંજો કશુંક દોરે છેજગન મહેતા, કે. આર. યાદવ, વૃજલાલ શાહ, છગનલાલ અને એ છે બીજા હાથનો પંજો! મતલબ કે, બંને પંજા જાદવ, દત્તાત્રય કેલકર, યજ્ઞેશ્વર શુક્લ વગેરેનો સમાવેશ થાય એકબીજાનું ચિત્ર કરી રહ્યા છે. આ ચિત્ર વર્ષ ૧૯૪૮માં
એમણે તૈયાર કરેલ. આજે સમગ્ર દેશમાં જે પ્રસિદ્ધિ પામી છે તે શેઠ સી. આભાસ અને પર્સપેક્ટિવનો યુક્તિપૂર્વકનો તેમ જ એન. કોલેજ ઓફ ફાઇન આર્ટ્સના પાયામાં રસિકલાલ ન. બુદ્ધિપૂર્વકનો ઉપયોગ કરીને એમ.સી. એશરે માસ્ટર પરીખનો અદ્વિતીય ફાળો રહ્યો છે. તેમના ગુજરાતના ગુરૂ આર્ટિસ્ટની હરોળમાં પોતાની એક આગવી ઓળખ ઊભી રવિશંકર રાવળ ઉપરાંત મદ્રાસ સ્કૂલ ઓફ આર્તા દેવીપ્રસાદ કરેલ છે. રાયચૌધરી પ્રત્યેની એકનિષ્ઠ ભક્તિએ ગુજરાતમાં કલાનું સમૃદ્ધ
આ ડચ આર્ટિસ્ટનો જન્મ નેધરલેન્ડના લિવોર્ડન ગામે વાતાવરણ ઊભું કર્યું છે.
થયેલ. જન્મ તારીખ ૧૭ જૂન, ૧૮૯૮ અને અવસાન તારીખ
છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005122 |
| Book Title | Bahumukhi Pratibhaono Kirti Kalash Swapn Shilpio |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 820 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |