Page Text
________________
સ્વપ્ન શિલ્પીઓ
૧૫૫ તેના વાઇસ કેપ્ટન તરીકે કામ કર્યું. તા. ૧-૭-૧૯ના બાલીસણા મુંબઈના સત્યાગ્રહી સૈન્યમાં જોડાઈ ગયા. પ્રથમ પાટણથી સૌ. યુવક મંડળની સ્થાપના કરીને તેના સ્વયંસેવક તેમ જ કેપ્ટન તારામતી વ્યાસની પરવાનગી મંગાવેલી ત્યારે એ બહાદુર તરીકેનું કર્તવ્ય બજાવ્યું હતું.
સન્નારીએ જવાબમાં લખી મોકલાવ્યું કે “તમે ખુશીથી લશ્કરમાં તા. ૧૪-૧-૨૯ના પાટણમાં ઔ. યુવક સંઘની સ્થાપના
જોડાઓ અને જેલમાં પણ જાઓ. અમારે માટે નચિંત રહેજો કરીને તેના જનરલ સેક્રેટરી તરીકે સેવા કરી. તા. ૨૯-૧-૨૯ના
ના
મારે માટે સગવડ હોય છે
મારે માટે સગવડ હોય તો મને પણ જેલ જવાની ઘણી હોંશ એ જ સંઘની શાખા મુંબઈમાં ખોલીને પોતે જનરલ સેક્રેટરી છે. તમે ખુશીથી દેશની સેવા બજાવો. હું આડે ન આવી શકું.” તરીકે કામ કર્યું. તા. ૨૨-૧-૨૩ના મુલતાનમાં ગુજરાતી મુંબઈ, દિલ્હી, મુલતાન, અમૃતસર અને કરાંચી વગેરે મોટાં હિતેચ્છુ સમાજની સ્થાપના કરીને તેના સેક્રેટરી તરીકેનું કામ શહેરમાં મોટા ભાટા
શહેરોમાં મોટી મોટી ફર્મોના મેનેજર તરીકે તેઓએ નોકરી કરી કર્યું. આ હિતેચ્છુ સમાજના અંગે એક લાઇબ્રેરી અને
તેઓ “કલર મરચન્ટ' તરીકે મુલતાનમાં પ્રખ્યાત હતા. આમ મહેમાનગૃહ વગેરે શરૂ કરવા તા. ૨-૭-૨૮ના બરેલીમાં
અનેક રીતે ભાઈ મોતીલાલનું જીવનકાર્ય આકર્ષક તેમ જ ગુજરાતી મિત્રમંડળની સ્થાપના કરેલી અને છેલ્લે મુંબઈમાં
તેજસ્વી હતું. એમની જાત મહેનત, ઠંડો સ્વભાવ અને સ્વતંત્ર અખિલ ભારતવર્ષીય ઔદીચ્ય યુવક સંઘની સ્થાપના થતાં તેના
વિચાર ખાસ વખાણને પાત્ર હતાં. હિન્દના યુવાનો એમના ઓ. સેક્રેટરી તરીકે કામ કર્યું હતું. આમ જ્યાં જ્યાં નજર જીવન
જીવનમાંથી કંઈક પ્રેરણા મેળવતા હતા. પહોંચી ત્યાં ત્યાં પોતે મહેનત કરી યુવકોના થાણાં જમાવ્યાં ખાનબહાદુર બેજનજી મેરવાનજી હજારી હતાં. આ ઉપરાંત હોમરૂલ લીગ, ડૉ. પંડ્યા અભ્યાસગૃહ,
ગોંડલના માજી દીવાન ખાનબહાદુર બેજનજી મેરવાનજી દિલ્લી બ્રહ્મસમાજ, મુલતાન જિલ્લા કોંગ્રેસ કમિટિ, પંજાબ
હજારીનો જન્મ સુરતમાં ઈ.સ. ૧૮૪૩માં થયો હતો. તેઓના પ્રોવિન્સિયલ કોન્ફરન્સ, અમૃતસર ગુજરાતી મિત્રમંડળ, કરાંચી
પિતા મેરવાનજી સોરાબજી હજારી મૂળ વતની સુરતના હતા. બ્રહ્મમિત્ર મંડળ વગેરે સંસ્થાઓ અને સભાઓના સભ્ય તરીકે
તેમનો ધંધો વેપારનો હતો. સુરત, ખેડા, હરસોલ, ડીસા, ભૂજ, ઉત્સાહથી તેઓએ ભાગ લીધેલો હતો. સં. ૧૯૭૭ના અખિલ
કરાંચી તથા પૂનામાં તેઓનો વેપાર હતો. તેઓ પોતે પૂનામાં ભારતવર્ષીય ઔદીચ્ય બ્રહ્મસમાજનું પંદરમું સંમેલન
ખડકીની કેમ્પમાં રહેતા ને ત્યાંની દુકાનનો વહીવટ કરતા હતા મહેસાણામાં થયેલું ત્યારે ડેલિગેટ તરીકે તથા પાટણ-વઢવાણ
પણ તેમના કુટુંબનું રહેણાંક સુરતમાં હતું. ત્યાં જતા-આવતા. વોલંટિયર ટુકડીના નાયક તરીકે મોતીલાલ સેવા અર્પેલી.
બીજી દુકાનોનો વહીવટ તેમના ભાગીદારો દ્વારા ચાલતો હતો. ત્યારબાદ એ જ સમાજનું સોળમું સંમેલન પાટણ મુકામે થયું
ખડકીની લડાઈ અંગ્રેજ સરકાર ને પેશ્વા વચ્ચે ઈ.સ. ૧૮૨૦માં ત્યારે પણ સ્વાગત સભ્ય, ડેલિગેટ અને સ્વયંસેવક ટુકડીના
થઈ. તે પછી પેશ્વાના હકનો કબજો લેવા અંગ્રેજ સરકારનું તેઓ નાયક થયેલાં. મુલતાનમાં કલર મરચંટ એસોસિએશનના
લશ્કર ઈ.સ. ૧૮૨૧માં કાઠિયાવાડમાં આવ્યું. તે સાથે પ્રમુખ તરીકેનું સ્થાન પણ તેઓએ શોભાવેલું. આ ઉપરાંત
મેરવાનજી સોરાબજી હજારી ખોરાકી વગેરે પૂરું પાડનાર મુલતાન કોંગ્રેસ કમિટીના વ્યવસ્થાપક સભ્ય તરીકે તેમ જ
કોટ્રેક્ટર તરીકે કાઠિયાવાડમાં આવ્યા. અંગ્રેજ સરકારે પ્રથમ યુથલીગ કોન્ફરન્સ, સોશ્યાલિસ્ટ કોન્ફરન્સ વગેરે અનેક જાહેર
કોઠી રાજકોટમાં નાખી. તે સાથે રાજકોટમાં રહ્યા ને ત્યાં એક પ્રસંગોમાં ભાગ લેવાનું તેઓ ચૂક્યા નહોતા.
યુરોપ શોપની સ્થાપના ઈ.સ. ૧૮૨૧માં કરી અને તેનો રાષ્ટ્રીય મહાસભાના જુવાન પ્રમુખ જવાહરલાલના વહીવટ પોતાના ભાઈ માણેકજી સોરાબજી હજારીને સોંપ્યો. પ્રમુખસ્થાને લાહોરની મહાસભાએ સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતાનો ઠરાવ
વેપારમાં પોતાના સગા આદરજી ફરામજી કારાપેસીને પોતાના કર્યો અને તે વખતે સરકારી કાયદાનો સવિનય ભંગ શરૂ થયો.
ભાગીદાર તરીકે જોડીને દુકાનનો વહીવટ માણેકજી તથા મીઠાનો કાયદો તોડવા માટે જુવાન સૈનિકોની ગામેગામ ભરતી
આદરજી ચલાવે તેવી ગોઠવણ કરી પોતે પાછા ખડકી ગયા એટલે આવા વખતમાં આ ઉત્સાહી યુવાન શી રીતે ઘેર બેસી
હતા. પ્રસંગોપાત તેઓ દુકાનનો વહીવટ તપાસવા રાજકોટ શકે? ગઈ તા. ૧૭-૩-૩૦ના તેઓ સત્યાગ્રહી સૈન્યમાં જોડાઈ આવતા હતા. આશરે ૩૦ વર્ષ પછી પોતાના ભાઈ માણેકજી ગયા. તેઓ મીઠાના કાયદાનો ભંગ કરીને મુંબઈ ઇલાકાની સોરાબજી હજારી નાનાં બચ્ચાં મૂકી રાજકોટમાં અવસાન જેલમાં ગયા. યુવકસંઘના કામ માટે તેઓ મુંબઈ ગયેલા ને પામ્યા જેથી મેરવાનજી સોરાબજી હજારી ખડકીનો વેપાર બંધ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005122 |
| Book Title | Bahumukhi Pratibhaono Kirti Kalash Swapn Shilpio |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 820 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |