Page Text
________________
૧૪૪
સ્વપ્ન શિલ્પીઓ સાંસારિક આફતોમાં પસાર થયાં હતાં. ઈ.સ. ૧૯૧૦માં તેમના શેઠ સોરાબજી શાપુરજી બંગાળી બાહોશ અને આશાજનક પુત્ર ૧૯ વરસની કુમળી વયે
શેઠ એક પત્રકાર, એક લેખક, કેળવણીના એક સ્વર્ગવાસી થયા હતા. ઈ.સ. ૧૯૧૭ના જૂન મહિનામાં તેમનાં ધર્મપત્ની ધનબાઈના શોકજનક અવસાનથી તેમના હૃદયને ભારે
હિમાયતી, એક સુધારક, સ્ત્રીવૈદું સ્થાપવાની પહેલ કરનાર દુઃખ ઉત્પન્ન થયું હતું. પોતાના એકના એક પુત્ર ફીરોજની
રાજદ્વારી બાબતોમાં સલાહ આપનાર, મજૂર–વર્ગના સાથે
ગરીબોના બેલી તરીકે લોકોમાં પ્રખ્યાતિ પામેલા સ્વ. શેર યાદગીરી કાયમ રાખવા માટે ડૉ. નાણાવટીએ અત્રેની
સોરાબજી શાપુરજી બંગાળીનો જન્મ સને ૧૮૩૧ન વિક્ટોરિયા ગાર્ડનમાં એક સુંદર ફુવારો લેખ તથા મરનાર
ફેબ્રુઆરીની ૧૫મી તારીખે મુંબઈમાં થયો હતો. એમના વડીલો પુત્રની સંગેમરમરની છબી સાથે બંધાવીને સાર્વજનિક ઉપયોગ
મૂળ કલકત્તાના વતની હોવાથી તેઓ બંગાળીના નામથી માટે ઉત્તર વિભાગના કમિશ્નર મે. બેરોના હસ્તે ખુલ્લો મુકાવી
ઓળખાતા. શેઠ સોરાબજીના પિતા તેમની એક વરસની નાન અમદાવાદ મ્યુનિસિપાલિટીને સુપ્રત કરેલો તેમ જ મુંબઈની
વય હતી ત્યારે અવસાન પામેલ. તેમને તેમનાં માતુશ્ર ગ્રાન્ડ મેડિકલ કૉલેજ, જેમાં ડો. નાણાવટીના પુત્ર વિદ્યાર્થી હતા
ભીખાઈજીએ ઉછેરીને મોટા કર્યા હતા. તેમાં વાર્ષિક સો રૂપિયાની કિંમતનાં પુસ્તકોનું ઇનામ “ધી ફીરોજ બી. એચ. નાણાવટી મેમોરિયલ બુકપ્રાઇઝ’ પણ સ્થાપ્યું હતું,
છ વરસની વયે સોરાબજીએ ગુજરાતી અભ્યાસ શરૂ જે ઇનામ ઈ.સ. ૧૯૧૨થી એલ.એમ. એન્ડ એસ. તથા કરેલો હતો અને ગુજરાતી અભ્યાસ પૂરો કર્યા પછી અંગ્રેજ એમ.બી.બી.એસ.ની પરીક્ષામાં “ક્લિનિકલ મેડિસીન અને એસ.
અભ્યાસ માટે એલ્ફિન્સ્ટન સ્કૂલમાં જોડાયા હતા. એમન તથા એમ.બી.બી.એસ.ની પરીક્ષામાં ‘ક્લિનિકલ મેડીસીન અને અંગ્રેજી શિક્ષકોમાં એક નવરોજજી ફરદુનજી સી. આઈ. ઈ ક્લિનિકલ સર્જરી'માં પહેલે નંબરે પાસ થનાર વિદ્યાર્થીને દર પણ હતા કે જેમની સાથે આગળ જતાં મિત્રાચારીથી જોડાઈ વરસે વારાફરતી આપવામાં આવેલ. પોતાનાં બહેસ્તનશીન બન્ને ગૃહસ્થોએ કેટલાંક જાહેર સેવાનાં કાર્યો કર્યા હતાં. ધર્મપત્ની ધનબાઈની યાદગીરીને માટે પણ કંઈક લોકોપયોગી પંદર વરસની વયે સોરાબજી સાલોન બેંકમાં પંદર કાર્ય કરવાની ડોક્ટર નાણાવટીની યોજના ડૉ. નાણાવટી એક રૂપિયાના પગારથી નોકરીએ રહેલા હતા. એ બેંકના વડા મિ ફીમેશન અને ઈ.સ. ૧૯૦૨-૦૩માં તેઓ લોજ સેલમના ટર્નર તેમના પર સારી પ્રીતિ રાખતા અને જ્યારે થોડા વખત વર્શીકુલ માસ્ટર પણ હતા. તેમ જ ફ્રીમેશન બંધુઓની તેમણે પછી તે બીજી નવી ખૂલેલી કોમર્શિયલ બેંકના એજન્ટ તરીકે કરેલી સેવાના બદલામાં તેમને સોનાનો ચાંદ પણ આપવામાં નિમાયા ત્યારે સોરાબજીને પણ તે પોતાની સાથે લઈ ગયા હતા આવેલ હતો.
પગાર વધારીને વીસ રૂપિયા કરી આપ્યા હતા. આ બેંકન ડૉ. નાણાવટી સુરતના માનવંત નાણાવટી કુટુંબના હતા.
નોકરીમાં તેઓ સને ૧૮૪૫માં દાખલ થયા હતા. ત્યાં તેમને ડો. નાણાવટીના પિતા મિ. હોરમસજી વડોદરાના રેસિડન્ટના દાખલ થયા પછી તેમના માયાળુ મિત્ર ટર્નરનું અવસાન થયું આસિસ્ટન્ટ હતા, જ્યાં ત્રીસ વરસ નોકરી કર્યા બાદ પેન્શન અને તેથી તેઓ અમુક અંશે આધાર વિનાના થઈ ગયા હતા લઈ તેઓ પાલણપુરના ચીફ જજ તરીકે નિમાયા હતા. જે હોદો તો પણ ખંત રાખી તેમણે પોતાનું કામ જારી રાખ્યું. અંતે તેઓ તેમણે વીસ વરસ સુધી ભોગવેલો હતો. ત્યાંની તેમની નોકરી ઊંચા હોદ્દા પર ચડ્યા, પરંતુ ઉંમર વધવાની સાથે મહેચ્છાઓ દરમ્યાન તેમણે ત્યાંની પ્રજાની સારી પ્રીતિ સંપાદન કરેલી હતી. પણ વધવા લાગી અને તેથી તેમણે પહેલા દેશી સોલિસિટર ડૉ. નાણાવટીના મોટાભાઈ મિ. દાદાભાઈ કાઠિયાવાડ તથા થવાનો વિચાર કર્યો. પરંતુ તે વખતના અંગ્રેજ સોલિસિટરોએ પંચમહાલના આસિસ્ટન્ટ પોલિટિકલ એજન્ટના હોદા પર હતા
એક દેશીને એવી રીતે આગળ વધતો અટકાવવાના ઇરાદાથે અને ત્યારબાદ છોટાઉદેપુરના એડમિનિસ્ટ્રેટર તરીકે નિમાયા
તેમને પોતાની પેઢીમાં આર્ટિકલ ક્લાર્ક તરીકે દાખલ કરવાની હતા. એમના બીજા મોટાભાઈ ડૉક્ટર રૂસ્તમજી વડોદરામાં જ સારું ના પાડી. સને ૧૮૫૩માં મર્કન્ટાઈલ નામે નવી બેકર્ન લશ્કરી સર્જન હતા. એમના કુટુંબના એક ગૃહસ્થ હિંદી સિવિલ સ્થાપના થઈ ત્યાં સોરાબજીને સારા પગારની નોકરી મળવાથી સર્વિસમાં હતા અને ઉઘના ડેપ્યુટી કમિશ્નરનો હોદો સંતોષ માની સોલિસિટર થવાનો વિચાર માંડી વાળ્યો. બેંકની ભોગવતા હતા.
બે વરસની નોકરીમાં તેમણે સારી ચપળતા બતાવવાથી તેમને ડેપ્યુટી એકાઉન્ટન્ટનો ભારે અને જોખમી હોદ્દો આપવામાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005122 |
| Book Title | Bahumukhi Pratibhaono Kirti Kalash Swapn Shilpio |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 820 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |