________________
જીવાજીવવિભક્તિ
१११. सुहुमा सव्वलोगम्मि लोगदेसे य बायरा ।
इत्तो कालविभागं तु
तेसिं वुच्छं चउव्विहं ॥
११२. संतई पप्यणाईया
अपज्जवसिया वि य । ठि पडुच्च साईया सपज्जवसिया विय ॥
११३. तिण्णेव अहोरत्ता
उक्कोसेण वियाहिया ।
उ
अंतोनिया ||
११४. असंखकालमुक्को अंतोन्नयं । काऊ
कायं तु अचओ ॥
११५. अनंतकालमुक्कोसं अंतमुत्तं जनयं ।
विजढंमि सए काए तेजीवाण अंतरं ॥
११६. एएसिं वण्णओ चेव गंधओ रसफासओ । संठाणादेसओ वावि विहाणारं सहस्सो ॥
११७. दुविहा वाउजीवा उ
सुहुमा बायरा तहा । पज्जत्तमपज्जत्ता
एवमे दुहा पुणो ॥
११८. बायरा जे उ पज्जत्ता
पंचहा ते पकित्तिया उक्aलिया मंडलिया घणगुंजा सुद्धवाया य ॥
Jain Education International
सूक्ष्मा: सर्वलोके लोकदेशे च बादराः ।
इतः कालविभागं तु तेषां वक्ष्यामि चतुर्विधम् ॥
सन्तति प्राप्यः अनादिका: अपर्यवसिता अपि च । स्थिति प्रतीत्य सादिका:
सपर्यवसिता अपि च ॥
त्रीण्येवाहोरात्राणि
उत्कर्षेण व्याख्याता । आयुःस्थितिस्तेजसाम् अन्तर्मुहूर्तं जघन्यका ॥
असंख्यकालमुत्कर्षं अन्तर्मुहूर्त्तं जघन्यकम् । कायस्थितिस्तेजसाम् तं कायं तु अमुंचताम् ॥
अनन्तकालमुत्कर्षं अन्तर्मुहूर्तं जघन्यकम् । वित्यक्ते स्वके काये तेजोजीवानामन्तरम् ॥
एतेषां वर्णतश्चैव गन्धतो रसस्पर्शतः । संस्थानादेशतो वापि विधानानि सहस्रशः ॥
602
द्विविधा वायुजीवास्तु
सूक्ष्मा बादरास्तथा ।
पर्याप्ता अपर्याप्ता एवमेते द्विधा पुनः ॥
बादरा ये तु पर्याप्ताः
पंचधा ते प्रकीर्तिताः । उत्कलिका मण्डलिका घनगुंजाः शुद्धवाताश्च ॥
अध्ययन - उहु : सो१११ ११८
૧૧૧.તેઓ (સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયિક જીવો) સમગ્ર લોકમાં અને બાદર તેજસ્કાયિક જીવો લોકના એક ભાગમાં વ્યાપ્ત છે. હવે હું તેમના ચતુર્વિધ કાળ-વિભાગનું નિરૂપણ हरीश .
૧૧૨.પ્રવાહની અપેક્ષાએ તેઓ અનાદિ-અનંત છે અને સ્થિતિની અપેક્ષાએ સાદિ-સાન્ત છે.
૧૧૩.તેમની આયુ-સ્થિતિ જઘન્યપણે અંતર્મુહૂર્ત અને उत्कृष्टपणे दिवस-रातनी छे.
૧૧૪.તેમની કાય-સ્થિતિ જઘન્યપણે અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટપણે અનંતકાળની છે.
૧૧૫.તેમનું અંતર – તેજસ્કાયને છોડીને ફરી તે જ કાયમાં ઉત્પન્ન થવા સુધીનો કાળ – જઘન્યપણે અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટપણે અનંતકાળ છે.
૧૧૬.વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ અને સંસ્થાનની દષ્ટિએ તેમના હજારો ભેદ છે.
૧૧૭.વાયુકાયિક જીવોના બે પ્રકાર છે – સૂક્ષ્મ અને બાદર. તે બન્નેના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત એવા બે બે ભેદ પડે
छे.
૧૧૮.બાદર પર્યાપ્ત વાયુકાયિક જીવોના પાંચ ભેદ હોય છે - (१) (उत्प्रसिडा, (२) मंडविडा, (3) धनवात, (४) शुभवात जने (4) शुद्ध वात.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
