________________
ઉત્તરજઝયણાણિ
८०६
અધ્યયન-૩૬: શ્લોક ૧૦૩-૧૧૦
૧૦૩ તેમની કાય-સ્થિતિ જઘન્યપણે અંતર્મુહૂર્ત અને
ઉત્કૃષ્ટપણે અનંતકાળની છે.
१०३. अणंतकालमुक्कोसं
अंतोमुहुत्तं जहन्नयं। कायठिई पणगाणं तं कायं तु अमुचओ॥
अनन्तकालमुत्कर्ष अन्तर्मुहूर्त जघन्यकम्। कायस्थितिः पनकानां तं कायं तु अमुंचताम् ॥
१०४. असंखकालमुक्कोसं
अंतोमुहत्तं जहन्नयं। विजदंमि सए काए पणगजीवाण अंतरं ।।
असङ्ख्यकालमुत्कर्ष अन्तर्मुहूर्तं जघन्यकम्। वित्यक्ते स्वके काये पनकजीवानामन्तरम् ॥
૧૦૪.તેમનું અંતર – વનસ્પતિકાયને છોડીને ફરી તે જ
કાયમાં ઉત્પન્ન થવા સુધીનો ગાળો જઘન્યપણે અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટપણે અસંખ્યાતકાળ છે.
૧૦૫.વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ અને સંસ્થાનની દષ્ટિએ તેમના
હજારો ભેદ થાય છે.
१०५. एएसिं वण्णओ चेव
गंधओ रसफासओ। संठाणादेसओ वावि विहाणाइं सहस्ससो॥
एतेषां वर्णतश्चैव गन्धतो रसस्पर्शतः। संस्थानादेशतो वापि विधानानि सहस्रशः ॥
१०६. इच्चेए थावरा तिविहा
समासेण वियाहिया। इत्तो उ तसे तिविहे वुच्छामि अणुपुव्वसो॥
इत्येते स्थावरास्त्रिविधाः समासेन व्याख्याताः। इतस्तु त्रसान् त्रिविधान् वक्ष्याम्यनुपूर्वशः ॥
૧૦૬.આ ત્રણ પ્રકારના સ્થાવર જીવોનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન છે.
હવે ત્રણ પ્રકારનો ત્રસ જીવોનું ક્રમશઃ નિરૂપણ કરીશ.
१०७. तेऊ वाऊ य बोद्धव्वा
उराला य तसा तहा। इच्चेए तसा तिविहा तेसिं भेए सुणेह मे॥
तेजो वायुश्च बोद्धव्याः उदाराश्च त्रसास्तथा। इत्येते त्रसास्त्रिविधाः तेषां भेदान् श्रृणुत मे ॥
૧૦૭.તેજસ્કાય, વાયુકાય અને ઉદાર ત્રસકાય- આ ત્રણ
ભેદ ત્રસકાયના છે. હવે તેમના ભેદો મારી પાસેથી સાંભળો.
१०८. दुविहा तेउजीवा उ
सुहमा बायरा तहा। पज्जत्तमपज्जत्ता एवमेए दुहा पुणो॥
द्विविधास्तेजोजीवास्तु सूक्ष्मा बादरास्तथा। पर्याप्ता अपर्याप्ताः एवमेते द्विधा पुनः॥
૧૦૮ તેજસ્કાયિક જીવોના બે પ્રકાર છે–સૂક્ષ્મ અને બાદર.
તે બન્ને જીવોના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત એવા બે-બે ભેદ थाय छे.
१०९. बायरा जे उ पज्जत्ता
णेगहा ते वियाहिया। . इंगाले मुम्मुरे अगणी अच्चि जाला तहेव य॥
बादरा ये तु पर्याप्ताः अनेकधा ते व्याख्याताः। अंगारो मुमुरोऽग्निः अचिर्चाला तथैव च ॥
૧૦૯ બાદર પર્યાપ્ત તેજસ્કાયિક જીવોના અનેક ભેદ છે –
अंगार, मुभुर, मन, मर्थि, ४पाला,
૧૧૦.ઉલ્કા, વિદ્યુત વગેરે સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયિક જીવો એક
જ પ્રકારના હોય છે. તેમનામાં વિવિધતા હોતી નથી.૧૯
११०. उक्का विज्जू य बोद्धव्वा
णेगहा एवमायओ। एगविहमणाणत्ता सुहुमा ते वियाहिया ॥
उल्का विद्युच्च बोद्धव्याः अनेकधा एवमादयः। एकविधा अनानात्वाः सूक्ष्मास्ते व्याख्याताः ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org