Page Text
________________
ઉત્તરઝયણાણિ
૩૦૮
અધ્યયન ૧૧: શ્લોક ૧૧-૧૨ ટિ ૧૪-૧૭
૪. ભાવ-ચપળ–પ્રારંભ કરેલાં સૂત્ર અને અર્થને વચમાં છોડી બીજા સૂત્ર અને અર્થનું અધ્યયન શરૂ કરનાર.' ૧૪. જે માયાવી નથી હોતો (મા)
ચૂર્ણિકારે માયાપૂર્ણ વ્યવહારને સમજાવવા માટે એક ઉદાહરણ પ્રસ્તુત કર્યું છે. એક સાધુને ભિક્ષામાં સરસ ભોજન મળ્યું. તેણે વિચાર્યું–ગુરુ આ ભોજન જોશે તો પોતે જ લઈ લેશે. આ ભયથી તેણે સરસ ભોજનને લૂખો-સૂકા ભોજનથી ઢાંકી દીધું–આ માયાપૂર્ણ વ્યવહાર છે. જે આવા વ્યવહારોનું આસેવન નથી કરતો, તે અમારી હોય છે. વિશેષ વિવરણ માટે જુઓ-દશવૈકાલિક / ૨ો ૩૧. ૧૫. જે કુતૂહલ નથી કરતો (મહત્વે)
ઈન્દ્રિયોના વિષયો અને ચમત્કારિક વિદ્યાઓ પાપ-સ્થાન હોય છે, એ જાણીને જે તેમના પ્રત્યે ઉદાસીન રહે છે તેને અકુતૂહલ કહેવામાં આવે છે. એવી વ્યક્તિ નાટક, ઈન્દ્રજાળ વગેરે જોવા માટે ક્યારેય ઉત્સુક હોતી નથી.
૧૬. જે કોઈનો તિરસ્કાર નથી કરતો (ખે રાઈવિવૃવ)
‘કલ્પ' શબ્દના બે અર્થ થાય છે–થોડું અને અભાવ.
પહેલા અર્થ અનુસાર આ ચરણનો અનુવાદ થશે–થોડો તિરસ્કાર કરે છે. તેનો ભાવ એવો છે કે આમ તો તે કોઈના તિરસ્કાર નથી કરતો પરંતુ અયોગ્યને ધર્મમાં પ્રેરિત કરવાની દૃષ્ટિએ તેનો થોડો તિરસ્કાર કરે છે."
ગૃપ્તિ અનુસાર અહીં ‘બન્ય’ શબ્દ અભાવવાચી છે."
૧૭. જે સ્કૂલના થવા છતાં કોઈનો તિરસ્કાર નથી કરતો (પાવામિણેવી)
પ્રસ્તુત શ્લોકમાં ‘પાપ' શબ્દનો પ્રયોગ પાણી અથવા દોષપૂર્ણ વ્યક્તિના અર્થમાં કરવામાં આવ્યો છે. અવિનીત વ્યક્તિ દોપીનો તિરસ્કાર કરે છે. વિનીત વ્યક્તિ દોષનો તિરસ્કાર કરે છે, દોષીનો નહિ. આ બંને દૃષ્ટિકોણમાં ઘણું મોટું અંતર છે.
ગોશાલકે આદ્રકુમારને કહ્યું – તું આમ કહી બધા પ્રાવાદુકોની નિંદા કરી રહ્યો છે. તે પાવાદુકો પોતપોતાનાં દર્શનનું નિરૂપણ કરતાં પોતપોતાની દૃષ્ટિને પ્રગટ કરે છે.'
ત્યારે આદ્રકુમારે કહ્યું–‘રિહાનો äિ ખ ારીનો વિવે–અમે દૃષ્ટિની નિંદા કરીએ છીએ, કોઈ પ્રાવાદુકની નિંદા કરતા
૧. વૃવૃત્તિ, પત્ર રૂ૪૬ રૂ ૪૭ : 'મપત્ત:' નાડડઐ
प्रत्यस्थिरः, अथवाञ्चपलो-गतिस्थानभाषाभावभेदतश्चतुर्धा, तत्र-गतिचपल:-द्रुतचारी, स्थानचपल:-तिष्ठन्नपि चलनेवास्ते हस्तादिभिः, भाषाचपल:-असदसभ्यासमीक्ष्यादेशकालप्रलापिभेदाच्चतुर्दा, तत्र असद्-अविद्यमानमसभ्य-खरपरुषादि, असमीक्ष्य--अनालोच्य प्रलपन्तीत्येवंशीला असदसभ्यासमीक्ष्यप्रलापिनस्त्रयः, अदेशकालप्रलापी चतुर्थः अतीते कार्ये यो वक्तियदिदं तत्र देशे काले वाऽकरिष्यत् ततः सुन्दरमभविष्यद्
भावचपलः सूत्रेऽर्थे वाऽसमाप्त एव योऽन्यद् गृहाति । ૨. નાગાન f, p. ૧૨૭: ‘મા’ રિ નો ભાયં વિતિ,
सा य माया एरिसप्पगारा, जहा कोइ मणन्नं भोयणं लधुण पंतेण छातेति मा मेयं दाइयं संतं दृढणं सयमादिए।'
૩. એજન, પૃ. ૨૨૭ : કૂદક્ષ્મી વિલા, વિનામુ પાવડા
ત્તિ માં વકૃત્તિ રિા ४. बृहद्वृत्ति, पत्र ३४७ : 'अकुतूहल:' न कुहुकेन्द्रजालाद्यव
लोकनपरः। ५. बृहद्वृत्ति, पत्र ३४७ : अल्पंच' इति स्तोकमेव अधिक्षिपति'
तिरस्कुरुते, किमुक्तं भवति ?-नाधिक्षिपत्येव तावदसौ कंचन, अधिक्षिपन् वा कंचन कङ्कटुक रूपं धर्म प्रति
प्रेरयनल्पमेवाधिक्षिपति। ६. उत्तराध्ययन चूर्णि, पृ. १९७ : अल्पशब्दो हि स्तोके अभावे
वा, अत्र अभावे द्रष्टव्यः, ण किंचि अधिक्खिवति,
नाभिक्रमतीत्यर्थः । ૭. વૃત્તિ , પત રૂ૪૬ તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005115 |
| Book Title | Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya |
| Publisher | Jain Vishva Bharati |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 600 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 11 MB |