________________
૧૪૦
તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવટીકા પોતાના નિમિત્ત સિવાય અન્થથી થયેલ અશાંતિનું નિવારણ કરે; સાધુ-સાધ્વીના સંયમ પાલન તથા તેમાં વિશેષ સ્થિરતા આવે તેવું બધું કરી છૂટવું
–સંઘમાં સાધુનો સમાવેશ થઈ જ જાય છે છતાં અહીં સાધુનો અલગ નિર્દેશ કર્યો છે તે તેની પ્રધાનતાને જણાવવા માટે છે
# સંઘમાં શાંતિ અને સંપ જાળવી રાખવામાં સહાયક થવું તથા અશાંતિ કુસંપ દૂર કરવા-કરાવવા
-સાધુભગવંતોને પણ સંયમપાલનમાં અનુકૂળતા થાય તેમ કરવું તથા તેમની રત્નત્રયી આરાધનમાં શાંતિ સમાધિ જળવાય તે જોવું
૪ ચતુર્વિધ શ્રી સંઘ તથા તેમાં રહેલા સાધુઓના તપની રક્ષા કરવી તેને સંઘ સાધુસમાધિ કહે છે
$ જે રીતે ભંડાર વગેરેમાં આગ લાગે ત્યારે તેને પ્રયત્ન પૂર્વક શાન્ત કરાય છે તે રીતે અનેકવ્રત શીલથી સમૃધ્ધ મુનિગણ આદિસંઘમાં કોઈ વિઘ્ન ઉદ્ભવેત્યારે તેનું નિવારણ કરવું એ સંઘ-સાધુ સમાધિ છે
૪ સંઘ-એટલે સમુહ, સમ્યક્ત-જ્ઞાનચરણ ના આધારભૂત સાધુઆદિ ચતુર્વિધ શ્રી સંઘ –સમાધિ એટલે સમાધાન, સ્વસ્થતા,નિરૂપદૃવત્વ –કરણ એટલે સાધુ સંઘને સમાધિ ઉત્પન્ન કરાવવી તે
- સંઘ તથા સાધુને એ રીતે સમાધિ રખાવવી કે જેથી જ્ઞાન, દર્શન,ચાત્રિમાં વૃધ્ધિ થાય તે સંઘ-સાધુ સમાધિકરણ એ તીર્થકર નામકર્મનો આસ્રવ કરે છે.
संघ: ज्ञानादि आधारः साध्वादिसमूहः तस्यसमाधि: स्वस्थता एतत् करणं-साधवः च। (૯)સંધ-સાધુ વૈયાવૃત્યકરણઃ
ગમે તેટલી મુશ્કેલીમાં આવી પડેલ સાધુ વગેરે શ્રી સંઘને યોગ્ય રીતે તેમની મુશ્કેલીનું નિવારણ કરવા પ્રયત્ન કરવો તે સંઘ-સાધુ વૈયાવૃત્યકરણ
૪ સાધુઓને આહર, પાણી,ઔષધ,સેવા વગેરે થકી અને આર્થિક કે અન્ય કોઈ આપત્તિમાં આવેલા શ્રાવકોને તેની પ્રતિકુળતા દૂર કરી અથવા વડે ભક્તિ કરવી-વૈિયાવચ્ય વર્ણન ૫.૧-૨૪] .
જ સાધુ-મુનિ મહારાજાદિ સંઘની સેવા-ભકિત કરવી તે
૪ સંઘ-સાધુ વગેરે ગુણ પુરુષો ઉપર દુઃખ કે વિપત્તિ આવી જવાથી તેનું નિવારણવ્યાવૃત્તિ કરવી તેનું નામ વૈયાવૃત્ય છે
# સાધુ-મુમુક્ષનને પ્રાસક આહર,ઉપધિ,શયા,ઔષધ, વિશ્રામણાદિથકી વૈયાવચ્ચ કરવી અર્થાત્ તેને પડતી મુશ્કેલીનું નિવારણ કરી આરાધનામાં સવિશેષ સ્થિર થાય તે રીતે ભકિત કરવી. તે મન-વચન-કાયાના ભાવોને અથવા શુધ્ધ પરિણામોને સાધુ વૈયાવચ્ચ કહેવાય છે અથવા શ્રી સંઘને સમાધિ ઉત્પન્ન કરાવવા માટે ચિત્તના પરિણામ તે સંઘસમાધિકરણ આ સંઘ અને સાધુ સમાધિકરણ થકી તીર્થકર નામ કર્માસ્રવ થાય છે .
(૧૦)અહંતુ ભક્તિ-અરિહંતમાં શુધ્ધ નિષ્ઠાથી અનુરાગ રાખવોતેઅ-અરિહંત ભકિત ૪ રાગાદિ અઢારદોષોથી રહિત હોય તે અરિહંત ગુણોની સ્તુતિ, વંદન, પુષ્પાદિક થી For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International