Page Text
________________
અધ્યાયઃ સૂત્રઃ ૨૧
૧૨૫ -મનથી કંઈક ચિંતવવુ, વચનથી કંઈક બોલવું અને કાયાથી કંઈક જૂદુજ કરવા રૂપ મન,વચન, કાયાની કુટિલતા તે યોગ વક્રતા
(૧)કાયયોગ વકતા - કાયાના રૂપાંતરો કરીને અન્યને ઠગવા તે
# શરીરની મોં મરડવા વગેરે કુચેષ્ટા કરવી, વિદુષક સ્ત્રી વગેરેના વેશ લેવા એ થકી લોકોને છેતરવા તે કાય વક્રતા
કુજ,વામન, વિક્લાંગ,બાડો,રોગગ્રસ્ત વિદુષક, સ્ત્રી પુરુષ,નોકર, રુદ રાજર્ષિ વિશેષ અવતારી ગણાતા પુરુષો આદિ સર્વેના રૂપ કરીને તેવા માયા વ્યવહાર થકી લોકોને ઠગવાતે
(૨)વાગુયોગ-વક્રતા- જુઠું બોલવું વગેરે થકી લોકોને છેતરવાતે $ લોકને ખોટું-ખરૂ સમજાવી લડાવી મારવા તે વચન વક્રતા
૪ વિવિધ દેશ-પ્રદેશની ભાષા બોલવા દ્વારા લોકોને છેતરવા. જેમ કે હિન્દી પ્રદેશમાં હિન્દી બોલીને પોતે હિન્દી ભાષાનો દેખાવ કરે અથવા મારવાડમાં મારવાડી બોલી પોતે મારવાડી હોવાનો દેખાવ કરે અને એ રીતે હું આ દેશનોજ છું એવો ભાસ ઉભો કરી લોકોને છેતરે
(૩) મનોયોગ વક્રતા -મનમાં બીજુંજ હોવાછતાં લોકપૂજા, સત્કાર, સન્માન,વગેરેની ખાતર બાહ્ય કાયાની અને વચનની પ્રવૃત્તિ જૂદી જ કરવી | # મનમાં કોઈક વાત સંઘરી રાખી, વચનથી જૂદા શબ્દ બોલે, કાયા થકી વળી કંઈક અન્ય ચેષ્ટા જ કરે અને એ રીતે બીજાને છેતરીને પોતાનો સ્વાર્થ સાધવો તે મનો વક્રતા આ પ્રમાણે જે યોગ વક્રતા કહી તે પોતાના વિષયમાં જ હોય છે
વિસંવાદ - પૂર્વે સ્વીકારેલ હકીકતમાં કાલાન્તરે ફેરફાર કરવો અર્થાત્ કરેલ પ્રરૂપણાથી અન્યથા પ્રરૂપણા કરવી તે વિસંવાદ
૪ અન્યથા પ્રવૃત્તિ કરાવવી અગર બે સ્નેહીઓ વચ્ચે ભેદ પડાવવો . જે હકીકતને ઉલટસુલટ રીતે રજૂ કરવી, બીજાની સરળતા નો દુરપયોગ કરવો, - એકબીજાને લડાવી મારવા
જ કલ્યાણકારી માર્ગ ઉપર ચાલનારાને તેમાર્ગની નિંદા કરી ખરાબ માર્ગે ચાલવા સમજાવવું, વ્યસનાદિમાં પાડવા કે સમ્ય દર્શનાદિની પ્રવૃત્તિ કરનારને મિથ્યાત્વ માં લઈ જવા વગેરે વિસંવાદ
આ પ્રમાણે વિસંવાદન બીજાના વિષયમાં જ હોય છે. જ પ્રશ્ન - યોગ વક્રતા અને વિસંવાદન વચ્ચે મુખ્ય ભેદ કર્યો છે?
સમાધાનઃ- જો કે સામાન્યથી વચન યોગવક્રતા અને વિસંવાદન બંનેનો અર્થ સમાન જણાય છે પણ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી બંનેના અર્થમાં ભેદ છે
# કેવળ સ્વને [પોતાને]આશ્રીને મન,વચન, કાયાની પ્રવૃત્તિ જૂદી પડતી હોય ત્યારે યોગ વક્રતા કહેવાય છે અને
–બીજાના વિષયમાં પણ તેમ થાય ત્યારે વિસંવાદન કહેવાય છે અર્થાત કેવળ પોતાની વિરુધ્ધ પ્રવૃત્તિ તે વચનયોગ વક્રતા -અને પોતાની યોગ વક્રતાને કારણે અન્યની પણ વિરુધ્ધ પ્રવૃત્તિ થાય તે વિસંવાદન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005036 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Abhinav Tika Adhyaya 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 3 MB |