Haim Saraswat Satra

SR No.: 005027
Original Sutra Author: N/A
Author: Bharatiya Vidya Bhavan Mumbai
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 2004
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 287

૨૫૬
ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ
બનાવ્યાં, કર દેરીવાળે ત્રિભુવનવિહાર કરાવ્યો, ભગવાન પાર્શ્વનાથ, નેમિનાથ વગેરે–પ્રતિમાઓ કરાવી. શ્રાવકનાં બાર વ્રત સ્વીકાર્યા (સં. ૧૨૧૬). દાનશાળ ખેલી અને તેની વ્યવસ્થા શ્રીમાલી નેમિનાગના પુત્ર શ્રેણી અભય કુમારને હસ્તક સુપ્રત કરી. પિશાળ, ધર્મશાળાઓ બનાવી, દાન આપ્યું. જેન કુટુઓને મદદ કરી, પર્વોના દિવસે શીલ પાળ્યું, મેટો તપ કર્યો, રથોત્સવ કર્યા, અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કર્યા, શત્રુજ્ય તીર્થની યાત્રા કરી, કિન્તુ વૃદ્ધાવસ્થાના કારણે ગિરનારની યાત્રા કરી શક્યો નહીં (સં. ૧૨૨૨-૨૩).
કુમારપાળ જૈન થયા પછી સવારે–નમસ્કાર મંત્રનું મરણ, જિનેન્દ્રવંદન, ચૈત્યવંદન, અષ્ટપ્રકારી જિનપૂજા, ચંદન, કપૂર અને સુવર્ણકમળાથી ગુરુપૂજા, પ્રત્યાખ્યાન, વ્યાખ્યાન શ્રવણ, ઘરદહેરાસરમાં ભેજન ધર્યા પછી ભેજન કરવું, આઠમચંદશે એકાસણું, બપોરે વિદ્દગષ્ટી, રાજકાર્ય, સાંજે ભોજન, દહેરાસરમાં આંગી, આરતી, મંગળદીવો, જિનેન્દ્રનાં ગુણગાન, રાત્રે મહાપુરુષોનાં જીવનની વિચારણું અને નિદ્રા. એ પ્રમાણે સાધારણ દૈનિક કાર્યક્રમ હતે.
(6યાશ્રયકાવ્ય” (સંસ્કૃત) સર્ગ ૧૬ થી ૨૦, દ્વયાશ્રયકાવ્ય” (પ્રાકૃત મહરાજપરાય” “કુમારપાલ-પ્રતિબધ” પૃ. ૫, ૪૧, ૬૭, ૧૪૩થી ૧૪૫, ૩૯૬, ૨૧, ૧૭૫, ૧૭૯, ૪૨૩.)
કુમારપાળની જે સાધારણ જીવનચર્યા કે દિનચર્યા હતી તેને જેન ગ્રન્થકારોએ પ્રત્યક્ષ જોઈને પોતાના ગ્રન્થમાં ઉતારી છે. પ્રત્યક્ષ વસ્તુમાં બીજ પ્રમાણોની આવશ્યક્તા રહેતી જ નથી. ગુજરાતના આઘ ઈતિહાસમ્રષ્ટાઓ જૈન વિદ્વાનો જ છે. આજના ઇતિહાસકારો
૧. શ્રેષ્ઠી અભયકુમાર એ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિના મામાના પુત્ર ભાઈ થતા હતા. શ્રી. સેમપ્રભસરિએ આ રેડ અભયકુમાર, તેની સ્ત્રી પદમી, પુત્ર હરિચંદ્ર, વગેરે અને પુત્રી શ્રીદેવી, માટે “કુમારપાળ-પ્રતિબંધ બનાવ્યું છે, અને પ્રસ્તુત પુસ્તકની ઘણી પ્રતિઓ તે શ્રેષ્ઠીએ લખાવી છે. (પૃ. ૪૭૮)
२ सत्त्वानुकम्पा न महीभुजां स्यादित्येष क्लुप्तो वितथप्रवादः । जिनेन्द्रधर्म प्रतिपद्य येन लाध्यः स केषां न कुमारपालः ॥
કુમારપાલપ્રતિબોધ', પૃ. ૪૭૫.