Haim Saraswat Satra

SR No.: 005027
Original Sutra Author: N/A
Author: Bharatiya Vidya Bhavan Mumbai
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 2004
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 278

શ્રી. મ સારસ્વત સત્ર : નિબધસગ્રહ
તેજોવિશેષેયી, સિદ્ધરાજની ગાદી પર આવ્યા, બલ્લાલ ધારાપતિ અને જાગલ નરેશને વિજેતા કુમારપાલ વ. સ. ૮૫૦૦૧
૧૬. સ. ૧૨૨૬ વૈ. સુ. ૩ તિ મહામાત્ય કપા ભડારીએ આમ્રુતીર્થ' પર ઋષભદેવ ભગવાનની સામે પેાતાનાં માતાપિતાની મૂર્તિ કરાવી. ( “ પ્રા. ૐ. લે. સ.,” ભા. ર., પૃ. ૧૨૮ ).
• ઉમાપતિવરલબ્ધપ્રસાદ ’વિશેષણ
કા
કુમારપાળના વિશેષણામાં શિવરદાનને સૂચવનારું. પણ એક વિશેષણુ મળે છે. કુમારપાળના જીવનમાં આ વિશેષણુ પણ એક નવી ભાત પાડે છે. એટલે એની વિચારણા પણ અહીં અસ્થાને નથી.
૧ સાલકી રાજાએના શાસનકાળના શિલાલેખામાં વલભી સવતને ઉલ્લેખ એ એક વિચિત્ર સમશ્યા છે. ઉપર લખ્યા પ્રમાણે અહીં પણ વલ્લભી સંવત ઝુડા કેાતરાએલા હોય તેા પ્રસ્તુત શિલાલેખને કાળ પણ વિ. સ. ૧૨૩૭ આવશે.
આ લેખમાં ઉત્કી` નાનાતીર્થોપમાનપટ્ટી શબ્દોથી પણ આ લેખ કુમારપાળ રાજ્યના મૃત્યુ પછી ખેાદાયે। હેાય એમ માનવાને કારણ મળે છે. આ લેખ સે।મનાથના મન્દિરના જીર્ણોદ્ધારનેા નથી, કિન્તુ ગડે (ભાવગૃહસ્પતિએ) કરાવેલ ધ કાચને વણ વતી પ્રશસ્તિરૂપ છે. આથી આ પ્રાપ્તિ કાતરાઈ તેના ઘણાં વર્ષ પૂર્વે સામનાથના મદિરને જીર્ણોદ્ધાર થયે। હતા એ સ્પષ્ટ વાત છે. ભીમદેવે આ મંદિર પત્થરથી ખનાવ્યું હતું, કિન્તુ તેમાં લાકડાનું કામ વિશેષ પ્રમાણમાં હશે, આથી જ માત્ર સવાસે દોઢસે વમાં છણું થઈ ગયુ. કુમારપાળે તેના ઋદ્ધિાર કરાબ્યા, અને દેવપૂજા માટે બ્રહ્મપુરી ગામ આપી તામ્રપત્ર કરી આપ્યું. ત્યારપછી ભાવબૃહસ્પતિએ અહીં કુમારપાળ દ્વારા નહિ પરંતુ ભિન્નભિન્ન ભકત દ્વારા શિવચંડિકાના મદિ અને વાવ વગેરે કરાવેલ છે. વલભી સ. ૮૫૦માં તે ભેાજ-મહાબલે ગામ આપ્યું છે. સૌ કોઈ સમજી શકે તેમ છે કે તે દિવસે અષાઢ સુદી ૧૫ હતી અને ચંદ્રગ્રહણ હતું. એટલે મા દિવસેામાં સેામનાથની પૂજા વગેરે તેા થઈ જ ન હતી.
તે સમયના વાતાવરણમાં સામનાથના મદિરના ઉદ્ધારની પહેલાં શત્રુંજય તથા ગિરનારમાં જૈન મંદિરને જીર્ણોધ્ધાર થાય એ પણ્ અશકય નહિ તે। દુઃશય તે છે જ. તેા પછી શત્રુંજય અને ગિરનારના જિનાલયેાના જીર્ણોદ્ધાર પહેલાં સામેશ્વરના મ`દિરના જીર્ણોદ્ધાર થયેા હતેા. એમ કેમ ન માનવું?