________________
અવનવા ઓળા ફળદાયક બની રહી હતી, એટલું જ. એની પેઠે બીજી જગાઓએ સ્ટીમ-બોટ ચાલુ કરવાના પ્રયત્ન થયા હતા, અને તે સદંતર નિષ્ફળ ગયા હતા. એમાં હિસ્સો રાખનારા બરબાદ થઈ ગયા હતા ! લેથિયરી કહેતો કે એ લોકોની નિષ્ફળતાનું કારણ એંજિનની ખરાબી જ હતું. છતાં અનુભવે, ધીમે ધીમે લોકોમાં એવી માન્યતા બંધાતી જતી હતી કે, સ્ટીમ-બોટ પાછળ નાણાં રોકવાં, એ ધુમાડા પાછળ નાણાં રોક્યા બરાબર જ ગણાવું જોઈએ.
તેથી ઊલટું, મૂડીવાળાઓ સઢવાળાં જહાજો પાછળ મોટી રકમો રોકવા લાગ્યા હતા. દરિયાઈ વેપાર તે વખતે બહુ ફાલતો જતો હતો. અને એ જહાજો પાછળ રોકેલા પૈસા ઝટ મબલક નફા સાથે પાછા પણ વળતા. લેથિયરીની બાબતમાં હવે લોકો એમ જ કહેવા લાગ્યા કે, “એ પણ હવે બીજી દુરાંદે બનાવીને ચલાવી આપે તો ખરો !”
આ તરફનો દરિયો સાંકડો હોઈ, પવનને આંતરીને ઝટ છંછેડી મૂકે છે. પશ્ચિમના પવન ફેબ્રુઆરીથી શરૂ થતાં, મોજાં ચોદિશ ઊછળવા લાગે છે. તે વખતે વહાણવટું બહુ જોખમી બની રહે છે. લોકો પણ રોજબરોજ શી હોનારતના સમાચાર સાંભળવા મળે છે, એ જાણવા જ ઉત્કંઠ રહે છે.
ક્ષિતિજ ઉપર ભયંકર તોફાને ઘૂઘવતાં હોય છે. કાળી અંધાર રાત્રીઓ સુસવાટા માર્યા કરે છે. વાદળોના ઊંડાણમાંથી તેફાને કાળું અંધાર માં ડોકિયાં કરતું હોય છે.
આ સમય દરમ્યાન પવનનું જેટલુ જોખમ હોય છે, એટલું જ કારમું બીજુ જોખમ ધુમ્મસનું ઊભું થાય છે.
વહાણવટીઓ હંમેશ ધુમ્મસથી ડરતા રહે છે. કેટલાંક ધુમ્મસમાં બરફના બિલોરી કણ તરતા હોય છે અને તેથી પ્રકાશનાં કુંડાળાં, ખોટા સૂર્યો અને ખોટા ચંદ્રો દેખા દે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
