________________
માનવ પુરુષાર્થ અને સિદ્ધિ
૧૫
પણ આ બધી રચના કરનાર માણસની આ દરમ્યાન શી વલે થઈ હતી વારુ, એ આપણે અવશ્ય નોંધવું જોઈએ.
તેણે પોતાના શરીરની બધી તાકાત ખર્ચી નાખી હતી; અને ખોરાક કે આરામથી તે તાકાત ભરપાઈ થતી ન હતી. તેના માથાના તથા દાઢીના વાળ વધી ગયા હતા; એક જ ખમીસ જેવું જે કંઈ હતું તે ફાટીને ચીંથરાં થઈ ગયું હતું. તે ખુલ્લે પગે જ હતો; કારણ તેનો એક જોડો પવન ઉડાડી ગયો હતો અને બીજો જોડો દરિયો ખેંચી ગયો હતો. તેની ખડકની એરણ ઉપરથી ઠોકાઠોક વખતે કેટલાય ટુકડા ઊડતા, જે તેના શરીરને કેટલીય જ્યાએ ઘાયલ કરતા. અને એ ઘા સુસવતા પવનથી અને દરિયાના ખારા પાણીથી છણાયા કરતા.
ભૂખ, તરસ અને ટાઢ તેના શરીર પાસેથી જલદ ખંડણી વસૂલ કર્યે જતાં હતાં.
આટો બધો ખલાસ થઈ ગયો હતો; થોડું બિસ્કૂટ બાકી રહ્યું હતું. એ સૂકું બિસ્કૂટ પણ તેને દાંત વડે તેડવું પડતું કારણ કે પલાળવા માટે મીઠું પાણી હતું જ નહિ.
ધીમે ધીમે તેની તાકાત ઓસરતી જતી હતી. કઠોર વિકટ ખડકો તેનું જીવન ચૂસતા જતા હતા.
પીવાનું પાણી શી રીતે મેળવવું એ કોયડો જ હતો. કશું ખાવાનું ‘શી રીતે મેળવવું એ પણ કોયડો જ હતો. અને સૂવા માટે સ્થાન શી રીતે મેળવવું એ પણ!
કશો કરચલ-શંખલો મળે ત્યારે તે ખાવાનું પામતે કોઈ પંખીને દૂર કોઈ ખડકની ટોચ ઉપર ઊતરતું જુએ, ત્યારે પીવાના પાણીની ભાળ તેને મળે. એ ખડકની ટોચ ઉપર ચડે ત્યારે તાજા પાણીનો બો ત્યાં હેય. પેલું પંખી પાણી પી લે અથવા પીતું હોય ત્યારે તેની સાથે જ તે પાણી પીતે. તે પંખીઓને નાહક સતાવતો નહિ, એટલે ત્યાંનાં પંખીઓ પણ તેનાથી બીતાં નહિ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
