________________
૧૪૦
પ્રેમઅલદાન એ ખડકો સામાન્ય રીતે પૂર્વાભિમુખ હોય છે. તેને કારણે હવા અને પાણીની ક્રિયાની તેમની ઉપર ભારે મોટી અસર પડે છે.
એ ખડકો આખા તોફાનમાં પથરાયેલાં રહેતાં વિકરાળ બળોને પિતા તરફ જાણે ખેંચે છે. આવા ખડકો નજીક તોફાન સૌથી વધુ ભયંકર સ્વરૂપ પકડતું હોય છે.
પવનનું ઘડતર પણ વિવિધ શક્તિઓના સંમિશ્રણ રૂપ હોય છે. તે સાદુંસીધું બળ નથી. એ રાસાયણિક બળ પણ છે, તેમ જ ચુંબકીય બળ પણ છે. એની પ્રક્રિયા કંઈક અગમ્ય જ હોય છે. પવન હવાઈ તેમ જ વૈદ્યુતિક બને છે. કેટલાક પવનો મોજાને સો ફૂટ ઊંચાં ઉછાળે છે; કેટલાક પવનો દરિયા ઉપર એટલાં બધાં ગાંઠ-ગુમડ ઊભાં કરી દે છે કે, તેની તરફ નજર કરતાં જ બીક લાગે. કેટલાક પવનો આગ જેવી અસર દાખવે છે: તેઓ પર્વતની ટોચો ફાડી નાખે છે.
પણ પવન જેટલો જ દરિયોય અગમ્ય છે – અનેક બળોના અને શક્તિઓના સરવાળા જેવો. ઉપરનાં નજરે દેખાતાં મોજાંની નીચે, નજરે ન દેખાતાં તેની તાકાતનાં બીજાં મોજાં રહેલાં હોય છે.
આખા વિશ્વમાંથી બધું તણાઈ આવી દરિયામાં જમા થાય છે. જમા થાય છે, એટલું જ નહિ પણ, તેનું રૂપાંતર પણ થાય છે. બધું ઓહિયાં કરીને દરિયો જાણે પાછું અવનવું જ સરજે છે.
દરિયામાંથી ઊભું થતું ફૉસ્ફરસ કેટલાય પ્રકાશના, આગના અને તારામંડળના દેખાવો ઊભા કરે છે. ભૂકંપની અસર દરિયામાં પણ કારમી થાય છે. ૧૮૬૪ ના અંતભાગમાં મલબારથી સોએક લીગ દૂર આવેલા માલદીવ-ટાપુઓમાંનો એક ટાપુ પાણીમાં ડૂબી ગયો અને બૂડેલા જહાજની પેઠે તળિયે બેઠો. સવારમાં તેને જોઈને આગળ ગયેલા માછીમારો પાછા ફર્યા, ત્યારે એ આખો ટાપુ જ ક્યાંય જોવા ન મળે!
'જર્સી અને ગર્નસી ટાપુઓ પહેલાં ફ્રાન્સ-ગૉલના ભાગરૂપ જ હતા.
પણ આપણે મૂળ વાત ઉપર આવીએ, જિલિયાત પોતાની હોડી માટે સહીસલામત સ્થળ શોધતો હતો.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
