Page Text
________________
૧૮૨
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે સાવ વિપરીત નિર્ણય પણ વૈદે કરવો પડતો હોય છે. દર્દીએ તો વૈદ જે કાંઈ દવા અંગેનું કે પથ્યાપથ્ય વગેરે અંગેનું માર્ગદર્શન આપે એને જ અમલમાં મૂકવાનું હોય છે. એટલે કે વૈદનું કથન એ પ્રેક્ટિકલ છે.
આવું જ સાધના માર્ગમાં છે. આપણી સાધનાઓ એ આત્માને વળગેલો ભવરોગ દૂર કરીને આરોગ્ય-મોક્ષ અપાવનારી દવાઓ છે. આપણા આગમ વગેરે શાસ્ત્રો એ ચિકિત્સાશાસ્ત્ર છે. એમાં દર્શાવેલા માર્ગદર્શનને આપણે જિનાજ્ઞા-જિનવચનો-શાસ્ત્રવચનો તરીકે ઓળખીએ છીએ. પણ આ માર્ગદર્શન ત્રણે કાળના બધા સાધકોને નજરમાં રાખીને એકદમ જનરલ અપાયેલું હોય છે. માટે એ થીયરી છે. દરેક સાધકને સાધનારૂપી દવા આપવા માટે એના દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ અને સાધકનો પોતાનો પરિચય (=પુરુષ).... આવા બધા પરિબળોને નજરમાં લેવાના હોય છે. આમાં સાધકના પરિચય તરીકે એની ભૂતકાલીન વિરાધનાઓઆરાધનાઓ-એનો સ્વભાવ-એનો શારીરિક બાંધો-એની રુચિ-પસંદગીરસ-કેળવણી... આ બધું આવે છે. સંવિગ્ન ગીતાર્થ ગુરુભગવંત વૈદના સ્થાને છે. તેઓ પોતાની શાસ્ત્રપરિકમિત અને અનુભવ પરિકર્મિત પ્રજ્ઞાસ્કુરાયમાણ કરુણા વગેરેથી થયેલી પ્રતિભા... આ બધાના આધારે વિવક્ષિત સાધકે કઈ સાધના કરવી વધારે લાભકર્તા છે એનો નિર્ણય કરીને સાધકને એનું માર્ગદર્શન આપે છે. ગુરુ ભગવંતનું આ માર્ગદર્શન એ ગુર્વાજ્ઞા છે. સાધકે એનો અમલ કરવાનો હોય છે, માટે એ પ્રેક્ટિકલ છે.
સામાન્યથી ચિકિત્સાશાસ્ત્રમાં ઝેરને મારનારને ઘી-દૂધને જીવાડનાર કહેલ છે (થીયરી-શાસ્ત્રાજ્ઞા).છતાં વૈદે આપેલ હોય તો ઝેર પણ જીવાડનાર ઔષધિ બની જાય છે ને વૈદે નિષેધેલ હોય તો ઘી-દૂધ પણ મારનાર ઝેરરૂપ બની જાય છે (પ્રેક્ટિકલ-વૈદાશા). એટલે જણાય છે કે વસ્તુ દવા રૂપ બને કેન બને એનો મુખ્ય આધાર વસ્તુનું સ્વરૂપ તો નથી જ, પણ ચિકિત્સાશાસ્ત્રની શાસ્ત્રાજ્ઞા પણ નથી જ, પણ વૈદાજ્ઞા જ છે.
આત્મા અંગે પણ વિવક્ષિત અનુષ્ઠાન ધર્મ રૂપ બને-આત્મા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004974 |
| Book Title | Battrishina Sathware Kalyanni Pagthare Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |