________________
બત્રીશી-૩, લેખાંક-૧૭
૧૬૫
શક્યા ન જ હોત. ‘પૂનમ-અમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિએ તેરસનાં ક્ષય-વૃદ્ધિ કરવાં' એ શાસ્ત્રનિષિદ્ધ છે એવું માનનારાઓએ પણ પહેલાં તેરસનાં ક્ષય-વૃદ્ધિ કર્યાં... પછી પૂનમ-અમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિ કર્યાં.. પછી પાછા તેરસનાં ક્ષય-વૃદ્ધિ અને ત્યારબાદ પાછા પૂનમ-અમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિ કરી.. તિથિમાં ફેરફાર શક્ય જ ન હોય તો આ બધા ફેરફાર શા માટે? પોતે ફેરફાર કરવો હોય તો તિથિ એ સામાચારી... ને બીજાઓ ફેરફાર કરે તો તિથિ એ સિદ્ધાન્ત... આ તે કેવો ન્યાય ? આવો પક્ષપાત ભરેલો ન્યાય કરનારાઓએ પણ ફેરફાર તો કરેલો જ છે.. એ ફેરફાર પૂર્વેની કે પછીની બેમાંથી એક જ આચરણા શાસ્ત્રસિદ્ધ હશે.. -બીજી તો શાસ્ત્રનિષિદ્ધ હશે જ એ સ્પષ્ટ છે. તો એ અંગે ‘શાસ્ત્રપાઠ દર્શાવો' એમ શાસ્ત્રપાઠ પૂછવા જોઈએ ? એમણે શાસ્ત્રપાઠ દર્શાવવાની પોતાની ફરજ બજાવેલી ? તથા, ‘પહેલાં તેઓ જુદું કરતાં હતા, હવે જુદું કરે છે.. અસ્થિરમનના છે' વગેરે કહી શકાય ?
શંકા - પણ એ તો અભિયોગ વગેરે પરિસ્થિતિવશાત્ એમણે એવી શાસ્ત્રનિષિદ્ધ આચરણા કરવી પડેલી..
સમાધાન - આમાં કયો અભિયોગ ? કોનો અભિયોગ ? વગેરે ઘણું વિચારણીય છે.. પણ એ બાજુ પર રાખવામાં આવે તો પણ, એવી નિષિદ્ધ આચરણા એમણે જે કરેલી તેને તેઓએ આરાધનારૂપ માનેલી? કે વિરાધનારૂપ ? વિરાધનારૂપ માનેલી એમ કહી શકાતું નથી, કારણ કે કોઈએ એનું પ્રાયશ્ચિત્ત કર્યું નથી કે કોઈ પાસે કરાવવામાં આવ્યું નથી. એટલે એને આરાધના રૂપે માનેલી એ સ્પષ્ટ જ છે. તેથી સિદ્ધ થાય છે કે સામાન્યથી નિષિદ્ધ આચરણ પણ એવી કોઈ પરિસ્થિતિમાં આરાધનારૂપજીતવ્યવહારરૂપ-માર્ગરૂપ બની શકે છે અને એ આચરણ સામાન્યથી તો શાસ્ત્ર નિષિદ્ધ જ છે. માટે એનો શાસ્ત્રપાઠ મળવાનો તો કોઈ અવકાશ જ હોતો નથી, ને તેમ છતાં, એ આરાધનારૂપ-માર્ગરૂપ બને છે. માટે એ પણ નિશ્ચિત્ત થાય છે કે સંવિગ્નગીતાર્થ મહાત્માઓ દેશ-કાળાદિને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
