________________
६५
तथा च प्रज्ञप्त्यां सुपात्रमाश्रित्याशुद्धदानस्य फलमभिहितम् । यथा - 'कहं णं भंते ! जीवा अप्पाउयत्ताए, कम्मं पकरेंति । गोयमा ! पाणे अइवाइत्ता मुसं वइत्ता तहारूवं समणं वा माहणं वा अफासुएणं अणेसणिज्जेणं असणपाणखाइमसाइमेणं पडिलाभित्ता । एवं खलु जीवा अप्पाउयत्ताए कम्मं पकरेंति' । अस्यार्थः, तत्र प्रश्नः सुगमः । उत्तरे तु 'पाणे अइवाइत्त'त्ति प्राणानतिपात्य आधाकर्मादिकरणतो विनाश्य, मृषोक्त्वा यथाहो ! साधो ! स्वार्थसिद्धमिदं भक्तादि, कल्पनीयं वो, न शङ्का कार्या इत्याद्यनृतमभिधायाऽप्रासुकानेषणीयेनाशनादिना चतुर्विधाहारेण । 'तहारूवंत्ति' तथाविधस्वभावं भक्तिदानोचितपात्रमित्यर्थः । श्रमणं तपःखिन्नदेहं, 'माहणं व 'त्ति मा हनेत्येवं योऽन्यं प्रति वक्ति, स्वयं हनननिवृत्तः सन्नसौ माहन:, ( पचाद्यचि) तं माहनं, यद्वा ब्रह्मचर्यं कुशलानुष्ठानं वा तदस्यास्तीति ब्राह्मणः अस्त्यर्थेऽण् एवमादित्वात् तं ब्राह्मणं ब्रह्मचर्यादिगुण- गणोपेतमित्यर्थः। वा शब्दपरस्परापेक्षया समुच्चये । प्रतिलभ्योपष्टभ्य लाभवन्तं कृत्वेत्यर्थः । यद्वा ये जीवा जिनसाधुगुणपक्षपातितया पूजाद्यर्थं पृथिव्याद्यारम्भेण वर्त्तमानाः प्राणानतिपात्य पूजाद्यर्थमेव न्यासापहारादिना च वर्त्तमाना, मृषोक्त्वा श्रमणस्य संस्तरणे सत्यपि निष्कारणतो भक्तिमात्रेणाप्रासुकानेषणीयाशनादि
कहं णं भंते ! जीवा अप्पाउयत्ताए, कम्मं पकरेंति ?
गोयमा ! पाणे अइवाइत्ता, मुसं वइत्ता, तहारूवं समणं वा माहणं वा अफासुएणं अणेसणिज्जेणं असणपाणखाइमसाइमेणं पडिलाभित्ता । एवं खलु जीवा अप्पाउयत्ताए कम्मं पकरेंति ।'
ભાવાર્થ :- ગણધર શ્રીગૌતમસ્વામીજી પ્રભુવીરને પ્રશ્ન પૂછે છે કે, प्रश्न :- હે ભગવાન ! જીવો અલ્પાયુષ્યકર્મને શી રીતે બાંધે છે ?
प्रभुनो ४वाज :- हे गौतम ! 'पाणे अइवाइत्ता' = આધાકદિ કરવાપૂર્વક જીવોને-પૃથ્વીકાયાદિ वोने विनाश उरीने, 'मुसं वइत्ता' જુઠું બોલીને, અર્થાત્ “અહો સાધુ ! આ તો અમારા માટે रेसुं छे. तमारे उसपे खेतुं छे, खेमां शं ना उरशो” इत्याहि हुं जोलीने, 'अफासुएणं अणेसणिज्जेणं असण-पाण-खाइम-साइमेणं' = अप्रासु जनेषशीय अशनाहिथी खेटले } यतुर्विध आहारथी, 'तहारूवं' = तेवाप्रझरना स्वभाववाणा भेटले }, लम्ति छानने उचित पात्र खेवा, 'समणं वा ' = तपथी जिन्न हेहावाणा श्रमाने, अथवा 'माहणं' ' मा हन' से प्रमाणे ४ अन्यने उहे छे. जने स्वयं उननवृत्तिथी નિવૃત્ત, અથવા બ્રહ્મચર્ય કે કુશલઅનુષ્ઠાન જેને છે તે બ્રાહ્મણને ‘વ’ શબ્દ પરસ્પરની અપેક્ષાએ સમુચ્ચયના अर्थमा छे, 'पडिलाभित्ता' 'प्रतिलभ्य ' = લાભવાળા કરીને એટલે કે વહોરાવીને, અથવા બીજી
=
રીતે વ્યાખ્યા કરે છે.
જે જીવો જિનના સાધુના ગુણપક્ષપાતી હોવાથી તેઓની પૂજાઆદિ માટે પૃથ્વીકાયાદિ જીવોનો વિનાશ કરીને કે બીજાની થાપણ પચાવી પાડીને જૂઠું બોલવાપૂર્વક, સાધુને નિર્દોષ ગોચરીથી નિર્વાહ થઈ શકતો હોવા છતાં પણ વિના કારણે ભક્તિ માત્રથી અપ્રાસુક-અનેષણીય એવા ચતુર્વિધ આહારાદિ श्रवणने वहोरावीने, 'अप्पाउयत्ताए कम्मं पकरेंति' = सरागसंयमीने निरवद्य धानथी बंधाता आयुष्यनी અપેક્ષાએ અલ્પ આયુષ્ય કર્મ બાંધે છે, આ કારણથી જ જિનાગમથી ભાવિત મતિવાળા સાધુઓ, નાની
Jain Education International
=
=
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org