Page Text
________________
कृतं साधोहिणो वा निमित्तमचित्तं विहितं त्रिकण्डिततण्डुलादि । तथाराद्धमचेतनैर्वा तण्डुलादिभिर्यतेर्गृहस्थस्य वाऽर्थाय निष्पादितं गृहिणा कूरादि । वा विकल्पे। तदित्थम्भूतं निष्ठितं निष्ठिताभिधानं भवति। इयरं ति पुनःशब्दलोपादितरत् पुनर्मुनेगृहिणो वा हेतोरतीतवर्तमानकालैक्यात् प्रासुकीकर्तुं प्रारब्धं । पुनरेकद्विष्कण्डिततण्डुलात्कृतं कृताभिधानं भवति अप्रासुकीभूतत्वेनाप्राप्तनिष्ठितत्वमित्यर्थः । सर्वं समसूत्रमिति (समस्तमिति ?) गाथार्थः ।।१०।।
अवतरणिका- एनमेवार्थं विशेषेणाह। मूलगाथा- साहुनिमित्तं ववियाइ ता कडा जाव तंदुला दुछडा।
तिछडा उ निट्ठिया पाणगाइ जहसम्भवं नेज्जा।।११।। संस्कृतछाया- साधुनिमित्तं वपनादि तावत् कृता यावत् तंदुला द्विच्छटाः।
त्रिच्छटास्तु निष्ठिता: पानकादि यथासभवं नयेत् ।।११।। “સુબ્રમ્' = “પ્રાસુરમ્' = સચિત્ત એવા વ્રીહી = ડાંગર વગેરેને સાધુ કે ગૃહસ્થ નિમિત્તે ત્રણ વાર ખાંડેલ ચોખા વગેરે રૂપે અચિત્ત કરાયેલા હોય. તથા “ = “રાદ્ધ' = અચિત્ત એવા ચોખા વગેરેથી સાધુ કે ગૃહસ્થ નિમિત્તે ભાત વગેરે બનાવે. આ પ્રમાણે ત્રણ વાર ખાંડીને અચિત્ત બનાવેલ તથા અચિત્ત ને રાંધીને ભાત વગેરે બનાવેલાને નિષ્પવિત’ શબ્દથી ઓળખાવાય છે, અને “ભાત રાંધ્યા' કહેવાય. જે રાદ્ધ શબ્દથી ઓળખાવાય છે. ‘વ’ = વિકલ્પના અર્થમાં છે. આ પ્રકારે જે બનેલું કે રંધાયું હોય એને નિષ્ઠિત કહેવાય છે. “ય = “રૂતરત્’ = અહીં “પુનઃ' શબ્દ નો લોપ થયેલો જાણવો. એટલે કે “રૂતર પુનઃ' એવો અર્થ જાણવો, “૬ = “કૃત્ત' = મુનિ કે ગૃહસ્થ માટે પ્રાસુક કરવાનો પ્રારંભ કરે. અહીં, અતીત અને વર્તમાન કાળનું ઐક્ય હોવાથી “ક્ત = કરેલું એવો અર્થ હોવા છતાં “કરવાને પ્રારંભ કરે એવો અર્થ જાણવો. એટલે કે ચોખાને એક કે બે વાર છડે = ફોતરા દૂર કરવા માટે ખાંડે એને કૃત કહેવાય. કારણ કે એ અચિત્ત થયું ન હોવાથી નિર્ણિતાનું એમાં આવ્યું નથી. “સä' = “સર્વ’ = એટલે કે, નિષ્ઠિત સિવાયનું શેષ બધું “કૃત” છે. II૧ના
અવતરણિકા :- આ જ અર્થને વિશેષરૂપે કહે છે –
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- સનિમિત્ત = સાધુ માટે, વેવિયરૂ = વાવવા વિગેરેની ક્રિયાથી, તા = ત્યાં સુધી, વડા = કૃત કહેવાય, નાવ = જ્યાં સુધી, તંતુના = ડાંગર, કુછ = બે વખત છડાયેલી હોય, તિછટા-૩ = ત્રણ વખત છડાયેલી તો-, નિયિા = નિષ્ઠિત કહેવાય, પાણIક્ = પાણી વગેરે, ના સન્મવું = જેમ ઘટે તેવી રીતે, નેન્ના = ઘટાવવું./૧૧TI
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- સાધુ માટે ડાંગર વાવવાથી માંડીને શુદ્ધ ચોખા બનાવવા માટે બે વાર છડીને કડ બનાવવામાં આવે ત્યાં સુધીની - ક્રિયાને કૃત કહેવાય છે. અને જ્યારે ત્રીજી વાર છડીને શુદ્ધ ચોખા બનાવવામાં આવે ત્યારે તે ક્રિયાને નિષ્ઠિત કહેવામાં આવે છે. એ જ રીતે પાણી વગેરેમાં પણ યથાયોગ્ય ઘટાવવું./૧૧/
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |