________________
# 'तस्य कृतं- तस्य निष्ठितं' अस्य द्वौ चतुर्भङ्गौ ॥ व्याख्या- अत्रानुस्वारलोपात्तस्य कृतं तस्य निष्ठितमित्यस्मिन् वाक्ये चतूरूपो भङ्गश्चतुर्भङ्गो भङ्गचतुष्टयं ज्ञेयम्। यद्वा प्राकृतत्वात् 'चउभङ्गो'त्ति चत्वारो भङ्गा विकल्पा वाच्या इति द्रष्टव्यम् । यथा तस्य कृतं तस्य निष्ठितं, तस्य कृतं अन्यस्य निष्ठितं, अन्यस्यकृतं तस्यनिष्ठितं, अन्यस्य कृतमन्यस्य निष्ठितमिति । यद्वा तस्य कृतं तस्य निष्ठितं, अन्यस्य कृतं तस्य निष्ठितं, तस्य कृतमन्यस्य निष्ठितं, अन्यस्य कृतमन्यस्य निष्ठितमिति भङ्गन्यासस्तत्र तस्येति प्रस्तावात् साधोर्निमित्तं कृतमित्यतीतवर्त्तमानकालयोरैक्यात् प्रा-सुकीकर्तुं प्रारब्धं, तस्येति पूर्ववत् निष्ठितमिति साध्वालम्बनेन सर्वथा निश्चेतनीभूतमिति प्रथमः। तथा तस्य कृतमिति पूर्ववत् । ततो दातुः साधुविषयदानपरिणामापगमादन्यस्येति गृहस्थस्य निमित्तं निष्ठितमचेतनीभूतमिति द्वितीयः। तथाऽन्यस्य (कृतं तस्य) निष्ठितमिति पूर्ववदिति तृतीयः। तथान्यस्य कृतमन्यस्य निष्ठितमिति पूर्ववदिति चतुर्थो भङ्गः। एतेषु कल्पाकल्पविधिमाह । 'तत्थ' त्ति, तत्र तेषु चतुर्षु मध्ये दुचरिमत्ति प्रथमां સચિત હોય અને પછી અચિત બનાવવા માટેની શરૂઆતથી જ્યાં સુધી તે સર્વથા અચિત્ત ન બને ત્યાં सुधी ते ‘कृतं' उवाय. अने, 'निष्ठितं-' अयित अन्य ५७ ते निष्ठित उपाय, भने ४ योमा वगेरे અચિત્ત હોય તેને જો રાંધવામાં આવે તો તે પણ રંધાઈને તૈયાર થયા પછી નિષ્ઠિત કહેવાય. ૧ના
• 'तस्य तत'-'तस्य निडित'नी के यतु जी . व्यायार्थ :- डी, अनुस्वारनी दो५ थयो डोवाथी, 'तस्स कड तस्स निट्ठिय' = 'तस्य कृतम् तस्य निष्ठितम्' भेj tuj. 'चउभङ्गो' = 'चतुर्भङ्गः' = पायम या२. Hiu Baa! अथवा प्राकृत હોવાથી ચાર વિકલ્પ કહેવા તે આ પ્રમાણે –
(१) 'तस्य कृतं तस्य निष्ठितं' - 'तस्य' भेटले. 3, साधु भाटे ४२j. मामा, सतात. अने वर्तमान गर्नु अस्य होपाथी. साधु भाटे प्रासु ४२वानो प्रारम ४२वो मेवो अर्थ सेवो. जी21 'तस्य' नो अर्थ ५५'साधु भाटे' मेम ४२वो. 'निष्ठितम्' = साधुन। मानने सर्वथा निश्चेतनाभूत = ७५ २हित ४२j.
(२) 'तस्य कृतं अन्यस्य निष्ठितम्' = 'तस्य कृतं' = से ७५रोत प्रभाए। सम सेj, 'अन्यस्य निष्ठितं' = साधुने हान भावानो ५२॥ याला पाथी गृहस्थमाटे निष्ठित = निश्चेतनाभूत = निळq ४२. (3) ‘अन्यस्य कृतं तस्य निष्ठितं' = माम उपरोत या प्रभारोनी व्याच्या सम सेवी.. પ્રકારાન્તરે આ બીજા અને ત્રીજા ભાંગામાં વ્યત્યય પણ જાણવો. અર્થાત બીજા અને ત્રીજા ભાંગાના સ્થાને ત્રીજો અને બીજો ભાંગો જાણવો. ' (४) 'अन्यस्य कृतं अन्यस्य निष्ठितं' = मामा ५९॥ पूर्ववत् 2ी से. ढूंमi, 'तस्य कृतं' = साधु भाटे पावानु, पोवानु अथवा संधवान याj j,
'तस्य निष्ठितं' = साधु भाटे संपूर्ण भयित्त थj, राघवान पूरी थj. હવે આ ચતુર્ભગીની કથ્ય-અકથ્ય વિધિને કહે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org