Page Text
________________
३५५
कण्डति-पिनष्टि-भृज्जति-कर्त्तयति (कृणत्ति वा) तस्यां ददत्यामग्राह्य, ग्रहणे दोषाऽपवादौ फु ___ व्याख्या- अत्र वक्ष्यमाण- 'या' शब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते। ततश्च या काचित् स्त्री कंडयति उदुखले करट्यादिकं छडयति, तस्यां ददत्यां मुनयो भिक्षां न गृह्णन्तीत्युत्तरेण सर्वत्र योगः। इयं हि उद्खलक्षिप्तशाल्यादिबीजसङ्घट्टनादि करोति भिक्षादानात्पूर्वमुत्तरकालं वा जलेन हस्तधावनात् पुरःपश्चात्कर्मदोषं चेति । इह च कण्डनादिव्यापारस्य स्त्रिया उचितत्वाद्दानप्रवृत्ती प्रायस्तासां मुख्यत्वाच्च कण्डतीत्यादिक्रियाः प्रतीत्य यच्छब्दे स्त्रीलिङ्गनिर्देशं कृतवानिति । एवं उत्तरत्रापि दृश्यं । तथाऽत्रापि यदा कण्डनायोत्पाटितं मुशलमत्रान्तरे साधुरायातस्तच्च यदि मुखदत्तलोहमय-कुण्डलिकारूपायां कांच्यामलग्नकरट्यादिबीजं पाताद्यनर्थरहितगृहकोणादौ तु मुक्त्वा ददाति तदा कल्पते ।१५। तथा पिनष्टि शिलायां जलार्द्रसचित्तमुद्गादिसत्कदाल्यादि तिलामलककुस्तुम्बुरुलवणजीरकादि वा मृद्नाति वर्त्तयतीति यावत् । तत्र च काचिन्नखिका मुद्गादिर्वा तिलादिर्वा
(ખાંડતી વગેરે ક્રિયા સ્ત્રીને ઉચિત હોવાથી અને દાનની પ્રવૃત્તિમાં પ્રાયઃ એમની મુખ્યતા હોવાથી મૂળગાથામાં દાતારનો સ્ત્રીલિંગ નિર્દેશ થયો છે એમ જાણવું.) • ખાંડતી, પીસતી, “ભુંજતી, “કાંતતી હોય એવા સ્ત્રીદાતારના
હાથે અગ્રાહ્ય છે, ગ્રહણમાં દોષ અને અપવાદ વ્યાખ્યાર્થ :- અહીં કહેવામાં આવનાર = ગાથાના ચોથા પાદમાં કહેવાશે તે “યા’ શબ્દને પ્રત્યેક વંડ૬'-“વીસ વગેરે શબ્દ સાથે જોડવો.
(૧૫) વંડવું = ‘ડયંતિ' = જો કોક સ્ત્રી ખાંડતી હોય. એટલે કે “ઉદ્ભવ' = ખલદસ્તા અથવા ઉખલમાં ફોતરાયુક્ત ચોખા = ડાંગરને ખાંડીને ફોતરા અલગ પાડતી હોય. તેના હાથે “મુનિઓ ભિક્ષા ગ્રહણ કરતા નથી” આ વાત આગળ બધાંમાં પણ જાણવી.
દોષ :- ખલદસ્તામાં નાખેલ શાલી વગેરે બીજોના સંઘટ્ટા વગેરે કરે અથવા ભિક્ષાદાનની પૂર્વે અથવા પાછળથી જળથી હાથ ધુવે. તેથી પુર:પશ્ચાકર્મનો દોષ લાગે. આમ ખાંડવાનો વ્યાપાર સ્ત્રીઓને ઉચિત છે તેમજ દાન આપવામાં = વહોરાવવામાં પ્રાયઃ સ્ત્રીઓનીજ મુખ્યતા હોવાથી ગાથામાં “વંડટ્ટ વગેરેને આશ્રયીને ‘ય’ શબ્દમાં સ્ત્રીલિંગ નિર્દેશ કરાયો છે. એવી જ રીતે આગળ પણ બધે સમજવું. તેમજ, પતિ વગેરે બધામાં તસ્યાં ત્યા' એ સતી સપ્તમીનો પ્રયોગ અધ્યાહારથી જાણી લેવો.
અપવાદ :- જો ખાંડતા ખાંડતા ખલ = ખાંડણીયામાંથી દસ્તાને ઉંચો-નીચો કરતાં અથવા ઉખલમાંથી મુશળને ખાંડવા માટે ઉંચો કર્યો હોય, એટલામાં સાધુ આવી ગયા. અને તે મુશળ = સાંબેલા પર જો કરટી = ફોતરા યુક્ત ચોખા = ડાંગર વગેરેના બીજ ચોટેલા ન હોય. તેમજ પડી જાય વગેરે અનર્થથી રહિત = અર્થાત્ એવી રીતે મૂકે કે જ્યાં નીચે પડવા વગેરેનો ભય ન રહે. એ રીતે ઘરના કોક ખૂણા વગેરેમાં મૂકીને દાન આપે તો કથ્ય છે.
(૧૬) “વીસ” = વિષ્ટિ' = શિલા પર પાણીમાં ભીંજાવેલા સચિત્તમગ વગેરેની દાળ વગેરે અથવા તલ, આમળાં, કુસ્તંબુરુ = વનસ્પતિ વિશેષ = કોઠિમ્બડુ, લૂણ, જીરું વગેરેની ચટણી લસોટતી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |