Page Text
________________
३०७
अवतरणिका- उक्तं विद्यादिपिण्डद्वारचतुष्टयमथ मूलकर्मपिण्डद्वारमाह । मूलगाथा- मंगलमूलीण्हवणाइ गब्भवीवाहकरणघायाइ।
भववणमूलकम्मति मूलकम्मं महापावं ।।७५ ।। संस्कृतछाया- मङ्गलमूलिस्नपनादि गर्भविवाहकरणघातादि ।
भववणमूलकर्मेति मूलकर्म महापापं ।।५।।
७ मङ्गल्यमूलिकास्नपनादि-मूलकर्मस्वरूपम् ॥ व्याख्या- मङ्गल्यमूलिका मङ्गलकृद्वनस्पत्यवयवस्वभावौषधयो लोकप्रतीतास्ताभिः स्नफ्नं, स्त्र्यादिजनस्य सौभाग्यपत्यादिनिमित्तं मूलिकाकल्कमिश्रजले स्नानविधापनं, तदादिर्यस्य धूपनक(का)ण्डकरणादेस्तन्मङ्गलमूलिस्नपनादि। तथा गर्भविवाहकरणघातादि, तत्र गर्भ उदरान्तवर्ती मनुष्यादिसत्त्वः, विवाहः परिणयनं, तयोः प्रत्येकं करणघातौ विधापनविनाशौ, तावादिर्यस्य तत्तथा गर्भकरणं, गर्भघातस्तत्परिशाटनरूपः तथा विवाहकरणं विवाहप्रतिघातश्चेत्यर्थः । आदिशब्दात् स्त्रीणामक्षतयोनिक्षतयोनित्वकरणग्रहः। तत्रौषधप्रयोगेण सततमवाच्यदेशरक्तक्षरणं क्षतयोनित्वं तद्विपरीतमितरत्व(त्वं
मवत :- २॥ प्रभाएयारेय विद्यापिएर माह 15 गया. वे 'मूलकर्मपिण्ड' द्वारने 53 .
भूगाथा-शार्थ :- मंगलमूली = भंगसने ४२नारी वनस्पति-औषधी विगेरेथी, ण्हवणाइ = स्नान ७२।विगेरे, गज = गर्म, वीवाह = विवाह सन, करण = Aqj, घायाइ = विनाश विगेरे, भववणमूलकम्मति = संसा२३५वनना भूसरुपी भोपाथी, मूलकम्मं = भूलभ नामनो घोष, महापापं = महापा५.||७५॥
મૂળગાથા-ગાથાર્થ:- મંગલને કરનારી લોકમાં પ્રસિદ્ધ વનસ્પતિ-ઔષધિ વગેરેથી સ્ત્રીઓને સૌભાગ્યાદિની પ્રાપ્તિ માટે સ્નાન કરાવવું, રક્ષાબંધન કરવું, ધૂપ વગેરે કરવો તથા ગર્ભાધાન, ગર્ભસ્મન અને ગર્ભાઘાત કરાવવો તથા વિવાહ-લગ્નાદિ કરાવવા અને તોડાવવા વગેરે ક્રિયા સંસારરૂપી વનના મૂલરૂપી કર્મ હોવાથી તેને મૂલકર્મ કહેવામાં આવે છે./૭પી
• મંગળમૂળીથી સ્નાન કરાવવું વગેરે મૂળકર્મનું સ્વરૂપ છે व्यायार्थ :- ‘मंगलमूलीण्हवणाइ' = 'मङ्गलमूलिस्नपनादि' = मंगलने ४२॥२ वनस्पतिन अवयव સ્વરૂપ સ્વાભાવિકઔષધિઓ જે લોકોમાં પ્રસિદ્ધ છે તેનાં દ્વારા સ્નાન કરાવવું. એટલે કે સ્ત્રી વગેરે લોકોના સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ = અભીષ્ટ પતિ વગેરેની પ્રાપ્તિ માટે જળમિશ્રિત મૂલિકા કલ્ક = ક્વાથ માં સ્નાન કરાવવું, ધૂપ કરાવવો, કાર્ડીકરણ કરવું = હાથે રક્ષાપોટલી બાંધી, ગળે માદળીયું બાંધવું वगेरे, पोरेन. म. ४ मा भंगतभूति स्नपन छ, तेने ‘मङ्गलमूलिस्नपनादि' उपाय छे. ____तथा 'गब्भवीवाहकरण-घायाइ' = 'गर्भविवाहकरण-घातादि' = गर्म भेटले. पेटनी २६६२ उत्पन्न थयेव મનુષ્ય વગેરે સત્ત્વ = જીવ (અહીં માત્ર “ગર્ભ' શબ્દનો જ અર્થ કર્યો છે. અર્થાત બિલાડીના પેટે આવનાર બિલાડા કે બિલાડીને, ઘોડીના પેટે આવનાર ઘોડા કે ઘોડીને ઈત્યાદિ તિર્યંચ જાતિને વિશે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |