Page Text
________________
२२७
इह कटीधरणादिकमप्यंसकठिनहस्ताभ्यां च (निर्मांसकठिनहस्ताभ्यां च ग्रहणं ?) धात्रीत्वं ज्ञेयं । इह सर्वास्वपि च्यावयितुमिष्टासु धात्रीषूद्भावितदोषाणां मध्याद् घटमानोऽघटमानश्च दोषः स्यात् । परमसौ स्वमतिविकल्पितत्वात् दुष्टाभिसन्धित्वात् सर्वज्ञनिषिद्धत्वाच्चासत्य एव ज्ञेय इति गाथार्थः ।।६० ।।
अवतरणिका- उक्तं धात्रीद्वारमथ दूतीद्वारमाह । मूलगाथा- कहियमिहो संदेसं, पयर्ड छन्नं च (व) सपरगामेसु। વં તદ હિંસાનીવી, ટૂર્ષિો પહા(૪
)ોદ્દો संस्कृतछाया- कथयित्वा मिथःसंदेशं प्रकटं छन्नं च स्वपरग्रामयोः।
यं लभते लिंगजीवी स दूतीपिण्डोऽनिष्टफलः ।।६१ ।।
म दूतीदोषस्वरूपं, स्व-परग्रामेषु प्रकटछन्नभेदेन दूतीत्वकरणम् ॥ व्याख्या- कथयित्वा निवेद्य मिथो मात्रादिसम्बन्धिनं पुत्र्यादेरग्रतः पुत्रादिसत्कं च मात्रादेरित्येवं કઠીનહાથવાળી ધાત્રી પોતાના હાથવડે બાળકને ગ્રહણ કરે તો એ બાળક ભયવાળો બને છે.” પછી જણાવે કે “તમને જે ઈષ્ટ છે તે ધાત્રી તો આમાંથી કોઈક દોષથી યુક્ત છે.” આવું સાંભળીને બાળકના માતા કે પિતા સાધુને ઇચ્છિત = સાધુની માનીતી ધાત્રીને ગોઠવી દે અને જુનીધાત્રીને કાઢી મુકે.
અહીં, અંકધાત્રીપણું એટલે તો “ખોળામાં બાળકને લેવો” એવો અર્થ થાય છે. પરંતુ “કેડે બાળકને લેવું.” તેમજ, “કઠિન હાથવડે બાળકને ગ્રહણ કરવું. આ બન્નેની વાત જે કરવામાં આવી છે, તે પણ ઉપલક્ષણથી “અંકધાત્રીપણું જાણવું.
આ બધા પ્રકારના ધાત્રીઓમાં, સાધુએ જે ધાત્રીને ખસેડવાની ભાવનાથી એના જે દોષો બતાવ્યા, એ દોષો ખરેખર ઘટતા પણ હોય અને ન પણ ઘટતા હોય. પરંતુ એ બધું સ્વમતિકલ્પિત હોવાથી અને ખરાબ અભિપ્રાયવાળું હોવાથી તેમજ સર્વજ્ઞ ભગવંતે એનો નિષેધ કર્યો હોવાથી એ બધું અસત્ય જ જાણવું. એટલે કે કદાચ કોકવાર પોતે બોલેલું ખરેખર સાચું હોય તો પણ જિનાજ્ઞાનિરપેક્ષ વગેરે હોવાથી - તે અસત્યજ છે એમ જાણવું./૬૦ની
અવતરણિકા :- આ પ્રમાણે ધાત્રીદ્વાર પુરું થયું. હવે તૂતી' દ્વારને કહે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ - દિય = જણાવીને, મિદ = પરસ્પર, સંસં = સંદેશો, પચવું = પ્રગટ, છન્ન = ગુપ્તપણે, વ = અથવા, સારામેણું = સ્વ અને પરગામમાં, કં = જે અશનાદિ, નંદ = મેળવે, નિાનીવી = વેશમાત્ર ધારણ કરીને જીવન વિતાવનાર, સ = તે અશનાદિ તૂવિંદો = દૂતીપિંડ, લદાપ્તિનો = અનર્થ ફળને આપનારો.II૬૧.
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- પોતે રહેલા ગામની અંદર અથવા બીજા ગામમાં ગૃહસ્થનો પરસ્પર સંદેશો પ્રગટ અથવા ગુપ્ત રીતેએ એકબીજાને કહીને જે વેશધારી સાધુ અશનાદિ મેળવે તે દૂતપિંડ કહેવાય અને તે આ લોક અને પરલોકમાં અનર્થફળને આપનારું છે.II૬૧ • દૂતીદોષનું સ્વરૂપ, સ્વ-પર ગામોમાં પ્રકટ અને છન્ન ભેદદ્વારા દૂતીત્વકરણ •
વ્યાખ્યાર્થ :- ‘દિય’ = થયિત્વા’ = કહીને એટલે કે નિવેદન કરીને, “મિદો = મિથ'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |