________________
१३४ मुत्थिता सती मह्यं जननी भोजनं दास्यतीति । एवं श्रुत्वा सूक्ष्मप्राभृतिकां विज्ञाय तद्गृहं यतिर्न व्रजतीति गाथार्थः ।।४०।।
अवतरणिका– उक्तं प्राभृतिकाद्वारमथ प्रादुष्करणद्वारं व्याख्यातुमाह । मूलगाथा- पाउयरणं दुविहं पायडकरणं पयासकरणं च।
सतिमिरघरे पयडणं समणट्ठा जमसणाईणं।।४१।। संस्कृतछाया- प्रादुष्करणं द्विविधं प्रकटकरणं प्रकाशकरणं च।
सतिमिरगृहे प्रकटनं, श्रमणार्थं यदशनादिकं ।।४१।।
_ प्रादुष्करणस्य द्वौ भेदौ ॥ व्याख्या- प्रादुष्करणमुक्तशब्दार्थं द्विविधं द्विधा स्यादिति शेषः। यथा प्रकटकरणं वक्ष्यमाणं, इह ‘पायडंति प्राकृतत्वात् प्रशब्दस्य दीर्घता, तथा प्रकाशकरणं वक्ष्यमाणम्। चः समुच्चये भेदतया निरूप्य अधुना विषयकथनपुरस्सरं प्रादुष्करणस्य द्विरूपस्यापि सामान्येन लक्षणमाह । 'सतिमिरघरे' મને ખેંચી લઈ જાય છે ?' ત્યારે આ અજ્ઞ બાળક કહે છે કે “તમોને દાન આપવા મારી માતા ઉઠશે ત્યારે મને ભોજન આપશે. આ પ્રમાણે સાંભળીને “આ સૂક્ષ્મપ્રાભૃતિકા છે' એમ જાણીને સાધુ તે ઘરને छोडी है.॥४०॥
अवतर :- ॥ प्रभाए। प्रात्मृतिद्वा२ प्रयुं. वे 'प्रादुष्करण' द्वारनी व्याज्य हे छे.
भूप॥था-शीर्थ :- पाउयरणं = ६४२९, दुविहं = थे. २नु, पायडकरणं = प्रगट ४२ ते, पयासकरणं = 41४२वो ते, च = अने, सतिमिरघरे = ५२वाय भानमi, पयडणं = २४ाणु ४२j, समणट्ठा = साधुमीने माटे, जं = ४, असणाईणं = मशननु.॥४१॥
• प्रादुष्ठराना में प्रकार . મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- સાધુને અશનાદિ આપવા માટે અંધકારવાળા મકાનને ગૃહસ્થ પ્રકાશવાળું બનાવે તે પ્રાદુષ્કરણ દોષ કહેવાય છે.તે પ્રાદુષ્કરણના પ્રગટકરણ અને પ્રકાશકરણ એમ બે ભેદો છે.૪૧
व्यायार्थ :- ‘पाउयरणं दुविहं' = 'प्रादुष्करणं द्विविधं' = प्रा६७२५॥ना मे 1२ छ. 'पायडकरणं पयासकरणं च' = 'प्रकटकरणं प्रकाशकरणं च' = (१) 1.52२९॥ माने (२) १२.४२९. 'पायडकरण' અહીં જે “' નું દીર્ઘપણું છે અર્થાત્ જે “y' ના બદલે ‘’ છે તે પ્રાકૃતભાષાના લીધે છે એમ જાણવું. 'च' श६ समुथ्ययमर्थमा छे.
'विषयकथनपुरस्सरं' = प्रा६७२५।। मेहोर्नु निरु५४॥ शन. वे विषयवार वा माटे પ્રાદુષ્કરણના બન્ને પ્રકારોનું સામાન્યપણે લક્ષણ જણાવે છે.
‘सतिमिरघरे पयडणं' = 'सतिमिरगृहे प्रकटनं' = २५४२युत ५२मां, वे मां मावशे में न्यायदा२॥ प्रा६४२९ना भन्ने २0 43, ‘समणट्ठा' = 'श्रमणार्थं' = साधु भाटे, 'जमसणाईणं' = 'यदशनादिकम्' = ४ अशनने प्राट ४२.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org