Page Text
________________
१०३
मूलगाथा- सुहुमं कम्मियगंधग्गि, धूमबप्फेहिं तं पुण न दुटुं ।
दुविहं बायरमुवगरणभत्तपाणे तहिं पढमं ।।३३।। संस्कृतछाया- सूक्ष्मं कार्मिकगन्धऽग्निधूमबाष्पैः तत्पुनर्न दुष्टं ।
द्विविधं बादरमुपकरणभक्तपाने तयोः प्रथमम् ।।३३।।
सूक्ष्मपूतिस्वरूपं, तन्न दुष्टम् ॥ व्याख्या- सूक्ष्म बादरविलक्षणं पूति भवति । कैरित्याह, कार्मिकंगन्धाग्निधूमबाष्पैस्तत्र ‘कम्मिय'त्ति आधाकर्मिका इह चात्रोत्तरत्र च कार्मिकग्रहणेन सर्वेषामविशुद्धिकोटिदोषाणां ग्राहो द्रष्टव्यः । गन्ध आधाकर्मान्नस्य घ्राणिरग्निराधाकर्मणो राध्यमानस्य सत्क इंगाररूपो वैश्वानरो नवरमत्र तदवयवास्तापादिरूपा अंशा ग्राह्या, व्याख्यानात् धूमोऽपि तस्यैव राध्यमानस्याग्निकाष्टाधुत्पन्नः प्रतीतो, बाष्पस्त्वाधाकान्नस्यैवोष्मा, ततो गन्धश्चाग्निश्च धूमश्च बाष्पश्चेति द्वन्द्वे, कार्मिकाश्च ते गन्धाग्निधूमबाष्पाश्च પ્રથમ સૂક્ષ્મપૂતિ અને પછી બાદરપૂતિના ભેદની પ્રરૂપણા કરે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- સુહુમ = સૂક્ષ્મપૂતિ, વિધાધૂમવહિં = આધાર્મિકની ગંધ, અગ્નિ અને બાફ વડે, તે = તે સૂક્ષ્મપૂતિ, પુન = વિશેષ અર્થમાં, ન = નથી, કુઠું = દુષ્ટ, વિદં = બે પ્રકારનું, વાયરં = બાદરપૂતિ, ઉવારમાર્દિ = ઉપકરણ અને ભક્તપાનવડે, તર્દિ = તે ઉપકરણ અને ભક્તપાનની પૂતિમાં, પઢમં = ઉપકરણપૂતિ.૩૩
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- આધાકર્મી આહારાદિની ગંધ, આધાકર્મ જેનાવડે પકાવવામાં આવે તે અગ્નિ અને તેનો ધૂમાડો, તથા પકાવેલ આધાકર્મની બાફ, એ દરેકથી સ્પર્શિત શુદ્ધઅશનાદિ સૂક્ષ્મપૂતિ દોષવાળું બને છે. પરંતુ તેનો ત્યાગ અશક્ય હોવાથી સૂક્ષ્મપૂતિવાળા અશનાદિના ગ્રહણમાં દોષ નથી. બાદર પૂતિ બે પ્રકારની છે. (૧) ઉપકરણપૂતિ (૨) ભક્તમાનપૂતિ. તે બન્નેમાંથી પ્રથમને = ઉપકરણપૂતિને જણાવે છે.)l૩૩ી.
• સૂમપૂતિનું સ્વરૂપ, જેમાં કોઈ દોષ નથી . વ્યાખ્યાર્થ :- “સુ” = ‘ફૂí' = બાદરથી જુદું તે સૂક્ષ્મપૂતિ બને છે, કોના વડે ? તે કહે છે, ‘ભિય-ગાંધા -ધૂન-વચ્છેટિં = “મિન્વ-નિ-ધૂન-વાગ્યેઃ' = આધાકર્મી એવા ગબ્ધ, અગ્નિ, ધૂમાડો અને બાફ વડે. “મિય’ = “વ' શબ્દથી આધાકર્મિક એવો શબ્દ લેવો. તથા અહીં અને આગળ પર પણ જ્યાં ક્યાંય પણ “' શબ્દ આવે ત્યાં બધાજ અવિશુદ્ધિકોટિવાળા દોષોનો ગ્રહણ જાણવો. “= આધાકર્મ-અન્નની ગંધ, “” = આમ તો “નિ' નો અર્થ રંધાતા આધાકર્મનો અંગાર રૂપ અગ્નિ એવો અર્થ થાય છે પરંતુ અહીં તે અગ્નિના અવયવો અર્થાત્ તેના તાપાદિ રૂપ અંશો લેવા. “શૂમ' = રંધાતા આધાકર્મના અગ્નિ અને કાષ્ટ વગેરે બળતણથી ઉત્પન્ન થયેલ ધૂમાડો કે જે લોકોમાં પ્રતીત છે, “વાષ્પ' = આધાકર્મઅન્નની જ બાફ = વરાળ આ બધાનો “જન્યશનિગ્ધ ધૂનગ્ન વાળુચ્છ' એમ દ્વન્દ સમાસ કરવો અને પછી ‘ર્મિવચ્છ તે કન્યાનિધૂમવાબૂડ્ઝ' એમ ‘શર્મધાર’ સમાસ કરવાથી “મૈ નધૂમવાખા (તૈઃ)' = “
વર્ણજન્ધનધૂમવાળું ' થાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |