________________
१०२
मंडगवल्लसुरं भोत्तुं बाहिं सुत्तो । अजिन्नं जायं । पच्छिमराईए तेण तंमि गोवाडए अजिन्नं दुग्गंधपुरीसं वोसिरियम्। तस्स उवरिं एगाए महिसीए पोहो मुक्को । तेण तं पुरीसं ढक्कियं, तेण पुरीसं न लक्खियम् । तं पोहं सपुरीसं गाहेऊण सभा सारविया । गोठिया ( गोट्ठिला य) णाणाविहभोयणं आणिऊण भोयणत्थं या ( जा ) व तत्थ उवविट्ठा, ताव तेसिं अतीव दुग्गंधो आगओ धम्मिओ पुट्ठो । जहा कओ असुइगंधो आगच्छइ तेण भणियं न याणामि । तओ तेहिं लिंपणमज्झे मंडगवल्लगखंडाणि दिट्ठाणि । सुरागंधो य अग्घाइओ य नायं, जहा लिंपणमज्झे असुइ चिट्ठइ | तओ तं सव्वं भोयणं असुइ त्ति काउं छडावियं तं लिंपणं उक्खणावियं । अन्त्रेण छगणेण सभा सारविया अन्नरसोईए भुत्तं ति ।
स्वरूपमभिधायाधुना एतदेव भेदत आह- 'तं 'ति तत्पूति, पूतिशब्दः संस्कृतेऽपि स्त्रीलिङ्गो नपुंसकलिङ्गश्च दृश्यते क्वचित् । सूक्ष्मं स्वल्पशेषत्वेन श्लक्ष्णं, बादरमारंभतया बहुदोषवत्त्वेन स्थूलं चः समुच्चयार्थी लुप्तो दृश्यः, इति स्वरूपप्रदर्शने, इत्येवं द्विधा द्विविधः स्यादिति शेष इति ગાથાર્થઃ ||રૂ૨ ||
अवतरणिका - अधुना यथोद्देशं निर्देश इति न्यायमाश्रित्य सूक्ष्मस्वरूपं द्वितीयभेदप्ररूपणं चाह । સૂર્યોદય પહેલાં કોક એક વાણિયાના ગોકુલમાં છાણ લેવા ગયો. આ બાજુ તે વાણિયાના કોક નોકરે તે જ રાત્રિએ મંડક કણિકાનિષ્પન્ન રોટી અને વાલ ખૂબ ખાધા અને તેની ઉપર દારુ પીને ગોકુલ બહાર સુતો..રાતે અજીર્ણ થવાથી તે જ ગોકુલમાં તેણે દુર્ગંધવાળી વિષ્ટા કરી અને કુદરતી રીતે તેની ઉ૫૨જ એક ભેંસે પોદરો મૂક્યો જેનાથી તે વિષ્ટા ઢંકાઈ ગઈ. પૂજારીને વિષ્ટાની ખબર ન પડી અને વિષ્ટાસહિત તે પોદરાને લઈ આવી લીંપણ કરી દીધું. સમય થતાં લોકો વિવિધભોજન લાવી યક્ષને જુહાર કરી ત્યાં ઉજાણી માટે જમવા બેઠા.
જમતી વખતે અત્યંત દુર્ગંધ આવવા માંડી તેથી તેઓએ પૂજારીને પૂછ્યું ‘આ અશુચિની ગંધ ક્યાંથી આવે છે ?', તેણે કહ્યું - ‘મને ખબર નથી'. તેઓએ તપાસ કરવા માંડી. એમાં લીંપણની મધ્યમાં કણિકાનિષ્પન્ન રોટી અને વાલના ટૂકડા જોવા મળ્યા. દારુની વાસ પણ અનુભવી. એટલે ખ્યાલ આવ્યો. કે. લીંપણની મધ્યમાં અશુચિ પડેલી છે. તરત તેઓએ આ બધુંજ અશુચિમય છે એમ કરીને રસોઈ ફેંકાવી દીધી, લીંપણ ઉખેડાવ્યું. બીજા નવા છાણથી લીંપણ કરાવી. નવી રસોઈ જમ્યા. આમ પૂતિનું સ્વરૂપ કહીને હવે તેના ભેદ જણાવે છે.
‘તે' =
-
Jain Education International
=
‘તપૂતિ’ = તે પૂતિ શબ્દ સંસ્કૃતમાં પણ સ્ત્રીલિંગ અને નપુંસકલિંગમાં દેખાય છે માટે અત્રે ‘તા’ શબ્દથી નપુંસકલિંગવાળું પૂતિ શબ્દ લીધો છે એમ જાણવું, ‘સુદુમ્’ ‘સૂક્ષ્મ’ અત્યંત થોડો અંશ હોવાથી સૂક્ષ્મ, ‘વાયર’ = ‘વાવરમ્’ આરંભના કારણે બહુદોષવાળું હોવાથી બાદર-મોટું. સમુચ્ચયવાચક ‘વ’ શબ્દ અહીં લોપ થયેલો જાણવો, ‘ત્તિ' = ‘કૃત્તિ’ અર્થમાં છે એમ જાણવું. આમ પૂતિ ‘દુહા’ અવતરણિકા :- હવે ‘જે પ્રમાણે ઉદ્દેશ કર્યો હોય એજ પ્રમાણે નિર્દેશ કરવો' એ ન્યાય અનુસારે
=
‘દ્વિધા’
=
-
=
For Private & Personal Use Only
=
બે પ્રકારે થાય છે.॥૩૨॥
=
એ પૂતિના સ્વરૂપ બતાવવાના
www.jainelibrary.org