________________
૫૮
અપંગનાં ઓજસ
નાખ્યા હતા. આ સમયે એક અજાણ્યા રમતશોખીન યુવાનનો કાગળ મળ્યો. એણે વાલેરીને કુર્ગાનના સર્જન ગારેિલ ઇલિઝારોવ પાસે સારવાર લેવાનું સૂચન કર્યું. એ યુવાને લખ્યું હતું કે એ સર્જન પગના હાડકાને છથી આઠ ઇંચ જેટલું લાંબું કરી શકે છે. વર્ષોની સારવારથી નહીં સંધાયેલાં હાડકાંને જોડી આપે છે. આ કાગળ વાંચ્યા બાદ એ રાત્રે વાલેરીને ઊંઘ ન આવી. તરત જ એ ડૉક્ટર પાસે પહોંચી ગયો.
૧૯૬૮ની છવ્વીસમી મેએ ડૉ. ગાવરિલ ઇલિઝારોવે ઑપરેશન કર્યું. એક કલાક સુધી એ કપરું ઑપરેશન ચાલ્યું. ડૉક્ટરે ઘાયલ જમણો પગ લાંબો કરી દીધો. ચાલતો ચાલતો વાલેરી એક જ વિચાર કરે : ક્યારે ઊંચો કૂદકો લગાવું.
વાલેરીને ધીમે ધીમે સાજો થતો જોઈને એની કારકિર્દીનો અકાળે અંત આવ્યાની આગાહી કરનારાઓએ પોતાની વાત ફેરવી. એ કહેવા લાગ્યા કે વાલેરી કદાચ થોડું દોડી શકે, વજન પણ ઊંચકી શકે, સહેજ કૂદકો લગાવીને બાસ્કેટ બૉલ પણ રમી શકે, પરંતુ ઊંચો કૂદકો લગાવે એ તો અશક્ય જ !
વાલેરી પોતાની રીતે મહેનત કરતો જાય. કોઈ ગમે તે કહે, પણ એ જંપવાનો ન હતો. એના નિશ્ચયને દુનિયાની કોઈ તાકાત રોકી શકે તેમ ન હતી. શરૂઆતમાં એ ચાલતાં થોડો ખોડંગાતો હતો. પછી હડસેલાતો હડસેલાતો મેદાન કે બરફ પર એક કિલોમીટર કે દોઢ કિલોમીટર ચાલવા લાગ્યો. દસ કિલોનાં ડંબેલ્સ ઊંચકવા લાગ્યો. પાંચ વર્ષમાં અડધો સમય દવાખાનામાં પસાર કરનાર વાલેરી તાકાત મેળવવા લાગ્યો. દોડીને, કસરત કરીને અને પાણીમાં તરીને એ શક્તિ અને ચપળતા મેળવવા લાગ્યો.
ગઈ કાલે જે વિચાર હાસ્યાસ્પદ લાગતો હતો, એ હકીકત બની ગયો. ૧૯૬૯ના માર્ચ મહિનાની બારમી તારીખે રશિયાની રાજધાની મોસ્કોમાં વાલેરીની ઇચ્છાશક્તિનો હેરતભર્યો પ્રયોગ જોવા મળ્યો. મોસ્કોના યંગ પાયોનિયર્સ ઇનડોર સ્ટેડિયમમાં વાલેરીએ એ જ પુરાણી છટાથી કૂદકા લગાવવા શરૂ કર્યા. એક કે બે ઊંચા કૂદકા લગાવીને વાલેરી
**
XX
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
