Page Text
________________
१८५२
• भिक्षाया अनुबन्धशुद्धत्वद्योतनम्
द्वात्रिंशिका - २७/६
न कुप्यति कथायां यो नाऽप्युच्चैः कलहायते । उचितेऽनादरो यस्य नाऽऽदरोऽनुचितेऽपि च ॥ ६ ॥
न कुप्यतीति । व्यक्तः ||६||
द्धकक्षत्वसङ्ग्रहेण नित्याऽप्रमादित्वं सर्वसम्पत्करीभिक्षाया अनुबन्धशुद्धत्वं च उक्तं ग्रन्थकृता । प्रकृते → गुरुच्छायानुगो नित्यमधीयानः सुयन्त्रितः । अविचाल्यव्रतोपेतं कृत्यं कुर्वन् वसेत् सदा ।। ← (म.भा.शांति.६०/१९) इति महाभारतवचनमप्यनुयोज्यम् । शेषावश्यकाऽकरणे केवलद्विचत्वारिंशद्दोषशून्यपिण्डस्याऽपि न परमार्थतो विशुद्धत्वमभिमतम् । यथोक्तं पञ्चाशके दर्शनशुद्धिप्रकरणे च→ 'सेसकिरियाठियाणं एसो पुण तत्तओ ओ ← (पञ्चा. १३/३०, द.शु. २२५)) इति पूर्वोक्तं (पृ.४००) अत्रानुसन्धेयम् । ज्ञानोपलम्भेऽपि तथाविधगुणप्रापकदोषनाशकसदनुष्ठानाऽननुपालने तु न तात्त्विकलाभसम्भवः। अत्र च → नाणी वि अवट्टंतो गुणेसु, दोसे य ते अवज्जितो । दोसाणं च न मुच्चइ तेसिं, न वि ते गुणे लहइ ।। ← (चं. वे.७२) इति चन्द्रकवेध्यकप्रकीर्णकोक्तिरपि साक्षिणी वर्तत इति भावनीयम् । । २७/५।। भिक्षुलक्षणाऽधिकार एवाह - ' ने 'ति । हम्ममाणो न कुप्पेज्जा, वुच्चमाणो न संजले । मण अहियासेज्जा, ण य कोलाहलं करे ।। ← (सू. कृ. १-९-३१) सूत्रकृताङ्गवचनतात्पर्यप्रतिपत्तेः, तात्त्विकभेदज्ञानाऽभ्यासेन → कोहं परिजाणइ से णिग्गंथे ← ( आचा. २ । ३) इति आचाराङ्गसूत्रोक्तेः सम्यक्परिणमनात्,जह कोहाइविवड्ढी तह हाणी होइ चरणे वि ← (नि.भा.२७९०, बृ.क.भा.२७११) इति निशीथभाष्य-बृहत्कल्पभाष्यवचनविभावनाच्च चारित्रवृद्ध्यर्थी सन् कथायां धर्मवादलक्षणायां प्रागुक्तायां (द्वाद्वा.८/४ भाग - २ पृ. ५४६) केनचित् कारणेन प्रारब्धायां सत्यां यो न प्रतिवादिने कुप्यति, नाऽपि उच्चैः कलहायते कलहप्रतिबद्धां कथां कथयति किन्त्वनुद्धतेन्द्रियः प्रशमितकषायश्च सन् संयमयोगयुक्त आस्ते, अट्ठे परिहायती बहु, अहिगरणं न करेज्ज पंडिए ← (सू.कृ. १/२/२/१९) इति सूत्रकृताङ्गसूत्राऽऽशयपरिणमनात् । तथा यस्य उचिते = स्वभूमिकादेश-काल- पुरुषाद्युचिते कर्तव्ये नाऽनादरः = नैवाऽनाद्रियमाणता, नाऽपि च अनुचिते = स्वभूमिकाद्यनुचिते आदरः = आदृतिः संयमप्रत्यમતલબ એ છે કે સાધુ કાયમ અપ્રમાદી હોય. (૨૭/૫)
=
વિશેષાર્થ :- શ્રાવકના સાધર્મિક શ્રાવક કહેવાય. તે રીતે સાધુના સાધર્મિક સાધુ ભગવંત કહેવાય. સાધર્મિકવાત્સલ્ય શ્રાવકની જેમ સાધુમાં પણ હોય. શ્રાવક રોજ અન્ય શ્રાવકને ભોજન માટે આમંત્રણ આપીને જ વાપરે તેવો નિયમ નથી. જ્યારે સાધુ ગોચરી વાપરતાં પૂર્વે અન્ય સાધુ ભગવંતને લાવેલી ગોચરીનો લાભ આપવા વિનંતિ અવશ્ય કરે. આ વાત શ્રીદશવૈકાલિકસૂત્રમાં બતાવેલ છે. આનાથી એવું ફલિત થાય છે કે સાધર્મિકવાત્સલ્ય ગુણની સિદ્ધિ સાધુ ભગવંતમાં હોય. ગોચરી વાપર્યા બાદ સ્થંડિલગમન, પડિલેહણ, ગ્લાનસેવા, વિહાર, સ્વાધ્યાય વગેરે આરાધનાના યોગમાં સાધુ સતત જોડાયેલા રહે છે. ગોચરી વાપરીને નિદ્રા, પ્રમાદ, ગપ્પા કે વાતચીત કરવાના કામમાં સાધુ જોડાતા નથી. આ વાતનું અહીં સૂચન કરેલ છે. (૨૭/૫)
* ક્દાપિ જીયા-ાસ ન કરે તે સાધુ
ગાથાર્થ :- વાતચીતમાં કે વ્યાખ્યાનમાં જે ગુસ્સે ન થાય તથા અત્યંત કલહ ન કરે તથા જેને ઉચિત
Jain Education International
●
For Private & Personal Use Only
=
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004944 |
| Book Title | Dwatrinshada Dwatrinshika Prakran Part 7 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Yashovijay of Jayaghoshsuri |
| Publisher | Andheri Jain Sangh |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 266 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |