________________
१४८८
द्वात्रिंशिका -२२/७
र्भवति । योगिषु = भावयोगिषु यथाशक्ति स्वशक्त्यौचित्येन उपचारश्च ग्रासादिसम्पादनेन, बहुमानश्च अभ्युत्थान-गुणगानादिना । अयं च शुद्धपक्षपातपुण्यविपाकाद्योगवृद्धि-लाभान्तर - शिष्टसम्म - तत्व- क्षुद्रोपद्रवहान्यादिफल इति ' ध्येयम् || ६ ||
भयं न भवजं तीव्रं हीयते नोचितक्रिया । न चानाभोगतोऽपि स्यादत्यन्तानुचितक्रिया ॥ ७ ॥
•
भावयोगिसेवादिफलविद्योतनम् •
Jain Education International
=
→ पडिभग्गस्स मयस्स व नासइ चरणं सुयं अगुणणाए । न उ वेयावच्चकयं सुहोदयं नासए कम्मं ।। ← (पु.मा.४२०) इति पुष्पमालावचनतः सम्पाद्यतेऽनेन भावयोगिषु शुद्धयोगेषु अकल्कप्रधानेषु स्वशक्त्यौचित्येन = द्रव्यादिगोचरस्वकीयसामर्थ्याऽनुसारेण ग्रासादिसम्पादनेन उपचारः सम्यक्परिणामेन स्वपराऽनुग्रहधीयुक्तः । बहुमानश्च अभ्युत्थान- गुणगानादिना आदिपदाद् विनयाऽवर्णवादगोपनाऽऽशातनात्यागादिग्रहः । तदुक्तं योगदृष्टिसमुच्चये
भवत्यस्यां तथाऽच्छिन्ना प्रीतिर्योगकथास्वलम् । शुद्धयोगेषु नियमाद् बहुमानश्च योगिषु ।। यथाशक्त्युपचारश्च योगवृद्धिफलप्रदः 1 योगिनां नियमादेव तदनुग्रहधीयुतः 11 ← (यो. दृ.स. ४२/४३) इति ।
अयञ्च उपचारादिः शुद्धपक्षपात - पुण्यविपाकात् दाग्रहादिशून्य श्रद्धागर्भोपचारप्रयुक्तप्रबलपुण्यविपाकोदयात् योगवृद्धि-लाभान्तर - शिष्टसंमतत्व-क्षुद्रोपद्रवहान्यादिफल इति स्वपरयोः योगवृद्धिं उपचारकर्तुः स्वोपयोगिसाधनोपस्कार-कल्याणमित्रादिलाभं शिष्टपुरुषाऽऽदेयतां व्याधिव्यन्तरादिग्रहादिलक्षणक्षुद्रोपद्रवहानिं आदिपदेन हितोदयादिकं फलरूपेणोपदधाति । तदुक्तं योगदृष्टिसमुच्चये लाभान्तरफलश्चास्य श्रद्धायुक्तो हितोदयः । क्षुद्रोपद्रवहानिश्च शिष्टसम्मतता तथा ।। ← ( यो दृ.स. ४४) इति । इह कदाग्रहादिशून्यादाज्ञाबहुमानादेव विशिष्टं फलमवसेयम् । तदुक्तं उपदेशपदे आणाबहुमाणाओ सुद्धाओ इह फलं विसिति । ण तु किरियामेत्ताओ ← (उप.प. २३८ ) इति प्रागुक्तं (पृ. ७१९) ध्येयम् ।।२२ / ६ ।। સંમત થવું, ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવની હાનિ થવી વગેરે ફળ મળે છે. આ વાત ધ્યાનમાં રાખવી. (૨૨/૬)
વિશેષાર્થ :- તારા દૃષ્ટિવાળા યોગીને યોગકથામાં અંતરથી ઝળહળતું આકર્ષણ હોય છે. આથી તેને યોગકથામાં થતી પ્રીતિ આંતરિક મમત્વના લીધે સાચી હોય છે; દેખાવ પૂરતી આભાસિક પ્રીતિ નથી હોતી. માટે તે અવિચ્છિન્નપણે ટકે છે. યોગકથાની પ્રીતિ તૂટે તેવા સંયોગો મળે છતાં તે પ્રીતિ તૂટતી નથી. શક્તિ મુજબ ભાવયોગીની સેવા-ભક્તિ-બહુમાન પણ તે કરે છે. તેના કારણે યોગવૃદ્ધિ થાય છે. જેમ જેમ ભાવયોગીની સેવા વગેરે વધે તેમ તેમ યોગના પરિણામમાં વૃદ્ધિ થતી રહે છે. સંયોગ વિપરીત હોવાના કારણે યોગની પ્રવૃત્તિ કદાચ ન પણ થાય, પરંતુ યોગસાધના કરવાના સમ્યક્ પરિણામ અવશ્ય વધે છે. રોગ વગેરે ક્ષુદ્રોપદ્રવની પણ યોગીસેવાદિના કારણે નાશ થાય છે.(૨૨/૬)
=
આ ભવભયવિરહ
ગાથાર્થ :- સંસારજન્ય કોઈ અત્યંત ભય નથી હોતો. તથા ઉચિત પ્રવૃત્તિ ઓછી થતી નથી. તેમ જ અત્યંત અનુચિત ક્રિયા તો અજાણતા પણ થતી નથી. (૨૨/૭)
१. हस्तादर्शे 'इति' पदं नास्ति ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org